Một trường hợp điển hình là ông T.V.H (67 tuổi, trú tại Bình Thuận), người có tiền sử nghiện thuốc lá suốt 40 năm, mỗi ngày hút hàng chục điếu. Khi ông phát hiện trong miệng xuất hiện vết loét không lành và đến bệnh viện để kiểm tra. Các bác sỹ chẩn đoán ông bị ung thư miệng.

Ung thư miệng thường khó phát hiện ở giai đoạn sớm do triệu chứng không rõ ràng. Nhiều người bệnh chủ quan, dễ nhầm lẫn dấu hiệu ung thư với các bệnh lý lành tính như nhiệt miệng.

Theo các bác sỹ, ung thư miệng là tình trạng tổn thương ác tính xuất hiện ở khoang miệng, bao gồm các vị trí như lưỡi, niêm mạc, lợi, sàn miệng, khẩu cái, môi...

Nguyên nhân gây bệnh chưa được xác định rõ ràng, tuy nhiên nhiều yếu tố nguy cơ đã được ghi nhận như hút thuốc lá, uống rượu, nhiễm virus HPV, virus Epstein-Barr (EBV), tiền sử gia đình có người mắc ung thư miệng, vệ sinh răng miệng kém hoặc mắc bệnh nướu răng. Ngoài ra, việc tiếp xúc với khói thuốc thụ động trong thời gian dài cũng làm tăng nguy cơ mắc bệnh.

Thống kê từ Tổ chức Ung thư toàn cầu cho thấy, trong năm 2022, toàn thế giới ghi nhận 389.846 ca mắc mới ung thư miệng, trong đó có 188.438 ca tử vong, tỷ lệ tử vong gần 50%. Tại khu vực Đông Nam Á, mỗi năm có hơn 180.000 trường hợp ung thư miệng, trong đó khoảng 90% có liên quan đến thói quen hút thuốc, chủ yếu xảy ra ở nam giới trên 50 tuổi.

Ung thư miệng thường khó phát hiện ở giai đoạn sớm do triệu chứng không rõ ràng. Nhiều người bệnh chủ quan, dễ nhầm lẫn dấu hiệu ung thư với các bệnh lý lành tính như nhiệt miệng.

Trong khi đó, loét do nhiệt miệng thường có màu trắng hoặc xám, viền đỏ, tự lành sau khoảng hai tuần và không để lại biến chứng. Ngược lại, loét kéo dài không lành, chảy máu miệng, xuất hiện u ở vùng cổ, răng lung lay, đau sưng môi, khó nuốt, thay đổi giọng nói, sụt cân không rõ nguyên nhân… đều có thể là dấu hiệu của ung thư miệng.

Bác sỹ chuyên khoa khuyến cáo, khi vùng miệng xuất hiện các dấu hiệu như mảng đỏ/trắng, loét không lành sau 1–2 tuần, đau miệng kéo dài, khó nuốt, nhai hay sưng hàm, người bệnh nên đi khám chuyên khoa để được chẩn đoán và điều trị kịp thời.

Việc điều trị ung thư miệng phụ thuộc vào loại ung thư, vị trí và mức độ lan rộng. Phẫu thuật là phương pháp phổ biến nhằm cắt bỏ khối u, đôi khi kèm theo việc loại bỏ mô xung quanh hoặc các hạch bạch huyết. Sau phẫu thuật, người bệnh có thể được chỉ định hóa trị hoặc xạ trị nhằm giảm nguy cơ tái phát hoặc di căn.

Không chỉ gây ung thư miệng, hút thuốc lá còn là yếu tố nguy cơ lớn đối với nhiều bệnh lý răng miệng khác. Theo đại diện Quỹ Phòng chống tác hại của thuốc lá, Bộ Y tế, các nghiên cứu gần đây cho thấy người sử dụng thuốc lá điện tử có nguy cơ mắc bệnh nướu răng, sâu răng, mất xương quanh răng, tổn thương niêm mạc và các bệnh nha chu khác cao hơn nhiều so với người không sử dụng.

Tại Bệnh viện Trung ương Quân đội 108, các bác sỹ Khoa Răng hàm mặt khuyến cáo người hút thuốc, phụ nữ mang thai, bệnh nhân tiểu đường… cần đi khám nha khoa định kỳ với tần suất cao hơn bình thường. Thay vì kiểm tra răng miệng mỗi 6 tháng/lần, nhóm đối tượng nguy cơ cao nên đi khám 3 tháng/lần để phát hiện và điều trị sớm các vấn đề nha khoa.

TS.Phạm Thị Thu Hằng, chuyên gia tại Khoa Răng, Bệnh viện Trung ương Quân đội 108 cho biết, viêm quanh răng là một trong những bệnh lý phổ biến nhất ở người hút thuốc.

Ngoài vi khuẩn, các yếu tố làm tăng nguy cơ bệnh quanh răng còn có hút thuốc lá, bệnh tim mạch, tiểu đường, stress, dinh dưỡng kém, béo phì. Thuốc lá làm thay đổi môi trường miệng, giảm tiết nước bọt, tạo điều kiện cho vi khuẩn phát triển và gây tổn thương mô nha chu. Đặc biệt, nicotin, thành phần chính trong thuốc lá được chứng minh là yếu tố trực tiếp gây viêm quanh răng.

Hiện tại, có tới 90% người dân Việt Nam mắc các bệnh răng miệng, phổ biến là sâu răng, cao răng, răng lung lay, mất răng, viêm nướu, nang răng gây phá hủy xương hàm... Nếu không được phát hiện và điều trị kịp thời, các bệnh lý răng miệng có thể dẫn đến biến chứng nặng nề, ảnh hưởng tới sức khỏe toàn thân, thậm chí đe dọa tính mạng.

Trước thực trạng đó, các chuyên gia khuyến nghị người dân cần từ bỏ thuốc lá, hạn chế rượu bia, giữ vệ sinh răng miệng đúng cách và kiểm tra nha khoa định kỳ để phòng ngừa hiệu quả các bệnh lý nguy hiểm, đặc biệt là ung thư miệng.