Ông Anthony Tan, Phó trưởng nhóm và Chuyên gia kinh tế trưởng Văn phòng Nghiên cứu kinh tế vĩ mô ASEAN+3 (AMRO)

Nền kinh tế Việt Nam tăng trưởng ở mức tương đối cao, đạt 7,85% trong 9 tháng đầu năm 2025. AMRO đánh giá thế nào về mức tăng này so với kết quả tăng trưởng của các quốc gia khác trong khu vực?

Tăng trưởng của khu vực ASEAN+3 được dự báo đạt 4,1% vào năm 2025 và 3,8% vào năm 2026, được điều chỉnh tăng so với dự báo tháng 7, phản ánh kết quả tăng trưởng mạnh mẽ trong nửa đầu năm và hiệu suất xuất khẩu tốt hơn kỳ vọng.

Tuy nhiên, chính sách thuế quan của Mỹ được dự báo sẽ làm giảm nhu cầu bên ngoài và kìm hãm tăng trưởng vào cuối năm 2025 và sang năm 2026.

Điều này đánh dấu sự chững lại trong tăng trưởng của khu vực ASEAN+3, từ mức 4,3% vào năm 2024, với mức giảm mạnh hơn tại khu vực ASEAN, nơi tăng trưởng được dự báo giảm xuống 4,6% vào năm 2025 và 4,3% vào năm 2026, so với 4,9% năm 2024.

Trong bối cảnh đó, tăng trưởng của Việt Nam nằm trong nhóm cao nhất khu vực ASEAN+3 tính đến thời điểm hiện tại, vượt qua kỳ vọng của thị trường. Trong khi hầu hết các nền kinh tế ASEAN+3 chứng kiến hoạt động kinh tế chậm lại trong nửa cuối năm 2025, số liệu GDP quý III của Việt Nam là một bất ngờ tích cực, cho thấy khả năng chống chịu tốt của nền kinh tế, được hỗ trợ bởi hiệu suất xuất khẩu vững chắc, nhu cầu nội địa mạnh mẽ và các chính sách kinh tế vĩ mô linh hoạt.

AMRO đánh giá triển vọng tăng trưởng của Việt Nam trong thời gian tới ra sao, đặc biệt trong bối cảnh kinh tế toàn cầu còn nhiều biến động, thưa ông?

Triển vọng tăng trưởng của Việt Nam nhìn chung vẫn tích cực, nhờ nền tảng kinh tế vĩ mô ổn định, hoạt động xuất khẩu năng động và nhu cầu nội địa phục hồi mạnh mẽ. Tuy nhiên, trong ngắn hạn, nền kinh tế có thể chịu ảnh hưởng từ sự suy yếu của nhu cầu bên ngoài, đặc biệt là tại các thị trường lớn như Mỹ, khi nhiều doanh nghiệp đã đẩy mạnh giao hàng sớm để tránh tác động của các mức thuế mới.

Điều này có thể khiến đà tăng trưởng xuất khẩu chững lại tạm thời sau giai đoạn tăng mạnh trong năm 2025. Ngoài ra, tác động hỗ trợ từ các chính sách kinh tế vĩ mô trước đây cũng được dự báo giảm dần, khiến áp lực duy trì tốc độ tăng trưởng cao trở nên thách thức hơn.

Về trung và dài hạn, nếu tiếp tục cải thiện năng suất, mở rộng chuỗi cung ứng trong khu vực và thu hút đầu tư chất lượng cao, Việt Nam có nhiều khả năng duy trì mức tăng trưởng ổn định và bền vững trong những năm tới.

Mỹ đã áp dụng mức thuế đối ứng 20% đối với hàng xuất khẩu của Việt Nam và 40% đối với hàng trung chuyển. Điều này sẽ ảnh hưởng như thế nào đến tăng trưởng kinh tế của Việt Nam trong năm nay và các năm tới?

Do phụ thuộc đáng kể vào thị trường xuất khẩu Mỹ, việc áp thuế có thể tạo ra áp lực nhất định lên nền kinh tế Việt Nam trong ngắn hạn, cả trực tiếp thông qua việc giảm nhu cầu đối với hàng hóa xuất khẩu và gián tiếp do sự giảm tốc của tăng trưởng toàn cầu. Tác động này có thể thấy ở việc giảm sản lượng trong một số ngành và nguy cơ mất việc làm cục bộ.

Tuy nhiên, về dài hạn, Việt Nam có thể tận dụng cơ hội để mở rộng thương mại và đầu tư trong khu vực, đẩy mạnh đa dạng hóa thị trường và sản phẩm. Lợi thế về chi phí sản xuất cạnh tranh, lực lượng lao động có tay nghề cao và khả năng kết nối chuỗi cung ứng sẽ giúp Việt Nam tiếp tục củng cố vị thế trong mạng lưới sản xuất toàn cầu, qua đó thúc đẩy năng suất và nâng cấp cơ sở công nghiệp quốc gia.

Chính phủ Việt Nam đã tập trung vào việc sắp xếp lại bộ máy hành chính, cùng với cải cách khu vực tài chính như một trong những giải pháp then chốt nhằm thúc đẩy tăng trưởng kinh tế. Theo ông, nên cải cách từ góc độ nào trước (thu - chi ngân sách hay đầu tư công...) và vì sao?

Việc tái cơ cấu tổ chức của Chính phủ Việt Nam gần đây là nhằm hướng tới nâng cao hiệu quả quản lý hành chính thông qua tinh gọn các bộ, ngành và cơ quan. Một phần trong chương trình cải cách bao gồm củng cố khu vực tài chính bằng cách tăng cường giám sát và minh bạch hóa quy định, đồng thời hiện đại hóa quản lý tài khóa để đảm bảo chi tiêu công hiệu quả và tiết kiệm hơn.

Những biện pháp này khi thực hiện đồng bộ, được kỳ vọng sẽ nâng cao năng lực cạnh tranh của Việt Nam, thu hút thương mại và đầu tư, cải thiện chất lượng dịch vụ công và hỗ trợ tăng trưởng kinh tế bền vững.

Trong bối cảnh nhu cầu đầu tư lớn cho các công trình phục vụ người dân và doanh nghiệp, Việt Nam có thể tái cấu trúc nguồn thu và chi như thế nào? Khuyến nghị của AMRO là gì?

Trong lịch sử, Việt Nam thường duy trì mức thâm hụt ngân sách, song mức thâm hụt thường là vừa phải và không đáng lo ngại, đặc biệt khi nguồn vay được sử dụng cho các khoản đầu tư công mang tính sản xuất như hạ tầng, giáo dục và y tế - những lĩnh vực hỗ trợ tăng trưởng kinh tế.

Để quản lý thâm hụt, đồng thời đáp ứng nhu cầu đầu tư công, cần có sự kết hợp của nhiều chính sách và biện pháp. Ở phía thu ngân sách, các chiến lược chủ chốt bao gồm tiếp tục hiện đại hóa hệ thống thuế theo các thông lệ quốc tế tốt nhất, mở rộng cơ sở thuế và nâng cao hiệu quả quản lý thuế.

Ở phía chi ngân sách, cần ưu tiên cải thiện hiệu quả chi để đảm bảo sử dụng nguồn vốn công một cách hiệu quả và hợp lý nhất.