Theo bác sỹ của Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh Hà Nội, ngưng thở khi ngủ là hiện tượng người bệnh ngừng thở trong thời gian ngắn, lặp đi lặp lại trong giấc ngủ, mỗi lần kéo dài từ vài giây đến vài phút.

Ngưng thở khi ngủ là một rối loạn hô hấp nguy hiểm, đang âm thầm đe dọa sức khỏe của hàng triệu người.

Tình trạng này khiến giấc ngủ bị gián đoạn, cơ thể không được cung cấp đủ oxy, gây mệt mỏi ban ngày, giảm khả năng tập trung, tăng nguy cơ tai nạn lao động, tai nạn giao thông và có thể dẫn đến các biến chứng nghiêm trọng như tăng huyết áp, đột quỵ, bệnh tim mạch, đái tháo đường…

Trong số những yếu tố nguy cơ gây nên rối loạn này, thuốc lá cũng được xem như một trong nhiều “thủ phạm”. 

Khói thuốc, dù từ thuốc lá, thuốc lào hay xì gà chứa hàng nghìn chất độc hại, khi hít vào sẽ kích thích và gây viêm lớp biểu mô niêm mạc đường hô hấp, làm sưng nề, hẹp đường dẫn khí và cản trở quá trình lưu thông không khí.

Tình trạng này khiến việc hô hấp trở nên khó khăn hơn, đặc biệt khi ngủ, khi các cơ vùng hầu họng có xu hướng giãn ra, càng làm gia tăng nguy cơ tắc nghẽn đường thở.

Chưa dừng lại ở đó, nicotine trong thuốc lá còn gây tê liệt hoạt động của hệ thống lông mao trong đường thở, khiến bụi bẩn, vi khuẩn và các tác nhân gây hại không thể bị đào thải ra ngoài, làm gia tăng nguy cơ viêm nhiễm, tắc nghẽn kéo dài.

Đồng thời, thuốc lá cũng làm suy giảm phản xạ thần kinh, cơ ở vùng hầu họng, khiến người bệnh không thể duy trì độ mở của khí đạo trong lúc ngủ.

Đặc biệt, khả năng “tự đánh thức” của cơ thể phản ứng giúp người ngủ tỉnh dậy khi hơi thở bị cản trở cũng bị ức chế mạnh bởi nicotine, khiến thời gian ngừng thở kéo dài hơn, dẫn đến thiếu oxy nghiêm trọng.

Điều đáng lo ngại là không chỉ người hút thuốc trực tiếp mới đối mặt với nguy cơ này. Khói thuốc thụ động khi người xung quanh hít phải khói thuốc cũng có tác động tương tự đến đường thở và làm tăng nguy cơ ngưng thở khi ngủ.

Một nghiên cứu quy mô lớn của Bệnh viện Nhi Philadelphia (Mỹ) thực hiện trên hơn 101.000 trẻ em từ 3 đến 18 tuổi cho thấy, trẻ tiếp xúc với khói thuốc có nguy cơ bị ngưng thở khi ngủ cao hơn 1,48 lần so với trẻ không tiếp xúc.

Việc bố mẹ hút thuốc trong và sau thai kỳ cũng là yếu tố làm gia tăng tỷ lệ rối loạn hô hấp và giấc ngủ ở trẻ sơ sinh và trẻ nhỏ.

Trước mối nguy hiểm này, bác sỹ đưa ra khuyến cáo, người có thói quen hút thuốc nên từ bỏ càng sớm càng tốt để ngăn chặn hội chứng ngưng thở khi ngủ cũng như các bệnh lý nguy hiểm khác.

Ngoài ra, nên duy trì cân nặng hợp lý, tránh ăn quá no trước khi ngủ, ngủ đúng giờ, nằm nghiêng, kê gối phù hợp, hạn chế sử dụng thiết bị điện tử trước giờ đi ngủ và tập thể dục đều đặn để nâng cao sức khỏe hô hấp.

Vì ngưng thở khi ngủ thường diễn ra trong vô thức, người bệnh khó tự nhận biết triệu chứng, do đó cần chú ý các dấu hiệu như ngáy to, ngáy không đều, thở khò khè, thức giấc nhiều lần trong đêm, đau đầu buổi sáng, mệt mỏi kéo dài hoặc giảm khả năng tập trung.

Khi có những biểu hiện này, nên đến bệnh viện để được khám, chẩn đoán và điều trị sớm. Tùy theo nguyên nhân và mức độ bệnh, người bệnh có thể được điều trị bằng thuốc, phẫu thuật hoặc sử dụng máy thở áp lực dương (auto CPAP) trong khi ngủ.

Hút thuốc lá, bao gồm cả thuốc lá điếu truyền thống và thuốc lá điện tử, đều gây ra những tác hại nghiêm trọng đối với sức khỏe. Tuy nhiên, không phải ai cũng hiểu hết được mức độ nguy hiểm mà thói quen này mang lại.

Ngoài nguy cơ nêu trên, theo Trung tâm Kiểm soát và Phòng ngừa Dịch bệnh Hoa Kỳ (CDC), người hút thuốc có nguy cơ mắc ung thư phổi cao gấp 25 lần so với người không hút.

Tuy nhiên, không chỉ dừng lại ở ung thư phổi, hút thuốc còn làm tăng nguy cơ mắc nhiều loại ung thư khác như mũi, miệng, thanh quản, khí quản, thực quản, dạ dày, tụy, thận, bàng quang, cổ tử cung, tủy xương và máu.

Khi hút thuốc, các hóa chất độc hại trong khói thuốc, lên tới hơn 41.000 chất, trong đó nhiều chất đã được xác định là gây ung thư, không chỉ gây tổn hại tại chỗ ở các bộ phận hô hấp như mũi, miệng, hầu, thanh quản, khí quản mà còn xâm nhập vào cơ thể qua vách phế nang ở phổi.

Những hóa chất này ngấm vào máu, tạo ra đột biến tế bào, dẫn đến tình trạng tăng sinh tế bào mất kiểm soát, nguyên nhân chính gây ra ung thư.

Không chỉ dừng lại ở bệnh ung thư, hút thuốc còn tác động nghiêm trọng đến làn da và quá trình lão hóa. Các hóa chất trong thuốc lá khiến mao mạch dưới da co lại, làm giảm lưu lượng máu và oxy đến da, khiến da trở nên xỉn màu, thiếu sức sống.

Lâu dài, điều này phá hủy elastin và collagen, hai yếu tố giúp da căng và mịn dẫn đến hình thành nếp nhăn sâu và lão hóa sớm.

Tác hại của thuốc lá đối với hệ tim mạch cũng rất rõ ràng. Người hút thuốc có nguy cơ mắc bệnh mạch vành và đột quỵ cao gấp 2-4 lần so với người không hút. Khói thuốc ảnh hưởng đến toàn bộ hệ tuần hoàn và cơ quan tạo máu.

Thành mạch trở nên dày hơn, dễ hình thành cục máu đông, đồng thời gây co thắt mạch máu và tăng huyết áp. Sự kết hợp này làm tăng đáng kể nguy cơ hình thành các mảng xơ vữa, dẫn đến nhồi máu cơ tim và đột quỵ.

Phổi là cơ quan bị ảnh hưởng trực tiếp bởi thuốc lá. Khói thuốc làm tích tụ các hóa chất trong đường hô hấp và phổi, lâu ngày gây tắc nghẽn, suy giảm chức năng hô hấp, khiến cơ thể thiếu oxy và giảm hiệu suất vận chuyển máu đến các cơ quan khác. Hậu quả là người hút thuốc thường xuyên cảm thấy mệt mỏi, khó thở.

Nhiều nghiên cứu chỉ ra rằng hút thuốc là nguyên nhân hàng đầu gây ra bệnh phổi tắc nghẽn mãn tính (COPD), khí phế thũng, viêm phế quản mạn, viêm phổi, nhiễm trùng hô hấp, hen suyễn và làm tăng nguy cơ mắc bệnh lao.

Một hệ lụy khác ít được quan tâm nhưng cũng rất nghiêm trọng là tác động của thuốc lá đến xương. Nhiều nghiên cứu cho thấy hút thuốc dẫn đến giảm mật độ xương do canxi bị huy động từ xương vào máu.

Điều này làm tăng nguy cơ loãng xương, đặc biệt ở phụ nữ do thuốc lá ảnh hưởng đến sản xuất estrogen. Loãng xương làm tăng nguy cơ gãy xương, khiến vết gãy chậm lành và cũng là nguyên nhân gây rụng răng do xương hàm yếu đi.

Bên cạnh đó, hút thuốc ảnh hưởng trực tiếp đến răng miệng. Chất hắc ín trong thuốc lá khiến răng bị ố vàng, mà việc đánh răng thông thường khó có thể làm sạch.

Ngoài ra, khói thuốc tiêu diệt vi khuẩn có lợi trong khoang miệng, khiến mất cân bằng sinh học, làm tăng tiết nước bọt, tạo điều kiện hình thành cao răng.

Điều này cũng là nguyên nhân chính gây ra tình trạng hôi miệng dai dẳng, thậm chí không thể khử mùi bằng các biện pháp thông thường. Khói thuốc cũng gây viêm họng, rối loạn tiêu hóa và làm tăng nguy cơ nhiễm nấm miệng, biểu hiện điển hình là “vòm miệng người hút thuốc” với hơi thở có mùi khó chịu.

Không chỉ ảnh hưởng đến phổi, hút thuốc lá còn gây tác động nghiêm trọng đến thị lực. Theo CDC, người hút thuốc có nguy cơ cao mắc các bệnh về mắt như đục thủy tinh thể, thoái hóa điểm vàng (do tuổi tác), tổn thương thần kinh thị giác, thậm chí có thể dẫn đến mù lòa.

Đáng báo động hơn, hút thuốc lá không chỉ gây hại cho người hút mà còn ảnh hưởng trực tiếp đến những người xung quanh thông qua khói thuốc thụ động.

Theo Tổ chức Y tế Thế giới (WHO), mỗi năm có khoảng 600.000 ca tử vong trên toàn cầu do hút thuốc thụ động, trong đó 64% là phụ nữ. Ước tính, cứ 10 người tử vong do thuốc lá thì có 1 người là nạn nhân của khói thuốc từ người khác.