Chánh án Tòa án nhân dân Tối cao Nguyễn Hoà Bình phát biểu tại phiên họp.

Đây là một trong  những nội dung được quy định tại dự thảo Pháp lệnh xử phạt vi phạm hành chính đối với hành vi cản trở hoạt động tố tụng, được Uỷ ban Thường vụ Quốc hội cho ý kiến sáng 15/8.

Phó chánh án Tòa án nhân dân Tối cao Nguyễn Trí Tuệ cho biết, thực tiễn xử phạt vi phạm hành chính trong hoạt động tố tụng cho thấy, các hành vi cản trở hoạt động tố tụng xảy ra ngày càng nhiều, có xu hướng gia tăng, gây khó khăn cho việc giải quyết vụ việc, ảnh hưởng không nhỏ đến chất lượng giải quyết vụ việc của cơ quan, người có thẩm quyền, tính tôn nghiêm và quyền uy của tư pháp.

Trong khi đó, pháp luật Việt Nam chưa có văn bản quy định có hệ thống về việc xử phạt các hành vi cản trở hoạt động tố tụng mà chỉ có một số quy định chung, chưa cụ thể, chưa rõ ràng về xử lý hành vi cản trở hoạt động tố tụng nằm rải rác trong Bộ luật Tố tụng hình sự, Bộ luật Tố tụng dân sự, Luật Tố tụng hành chính.

Các loại hành vi, hình thức xử phạt, thẩm quyền, trình tự, thủ tục xử phạt hành vi cản trở hoạt động tố tụng chưa được quy định cụ thể, dẫn đến việc xử phạt hành vi vi phạm gặp nhiều khó khăn, vướng mắc.

Việc ban hành một văn bản pháp luật thống nhất và chi tiết, tạo cơ sở pháp lý để xử lý nghiêm minh những hành vi cản trở hoạt động tố tụng của cơ quan, người có thẩm quyền; tăng cường kỷ luật, kỷ cương trong tố tụng và ý thức chấp hành pháp luật, phòng ngừa những vi phạm có thể xảy ra; nâng cao uy tín của cơ quan nhà nước, bảo đảm sự tôn nghiêm của Tòa án, bảo đảm sự tôn trọng của cá nhân, cơ quan, tổ chức đối với cơ quan tiến hành tố tụng; tạo điều kiện giải quyết các vụ việc nhanh chóng, hiệu quả, đúng pháp luật, tờ trình dự thảo pháp lệnh nêu rõ.

Thẩm tra nội dung trên, Ủy ban Tư pháp của Quốc hội nhất trí với sự cần thiết ban hành Pháp lệnh.

Cơ quan thẩm tra cũng tán thành với Điều 5 của dự thảo Pháp lệnh quy định các hình thức xử phạt gồm: 2 hình thức xử phạt chính (cảnh cáo, phạt tiền) và 1 hình thức xử phạt bổ sung (tịch thu tang vật vi phạm hành chính, phương tiện được sử dụng để vi phạm hành chính).

Các mức phạt tiền quy định trong dự thảo Pháp lệnh cơ bản cân đối với mức phạt tiền quy định trong các nghị định của Chính phủ đối với hành vi có tính chất tương đồng; bên cạnh đó, các mức phạt cũng bảo đảm phù hợp giữa thẩm quyền xử phạt theo quy định của Luật Xử lý vi phạm hành chính với tính khả thi trong thực tiễn áp dụng, Chủ nhiệm Ủy ban Tư pháp Lê Thị Nga báo cáo Ủy ban Thường vụ Quốc hội.

Theo dự thảo Pháp lệnh, mức phạt tiền tối đa đối với mỗi hành vi cản trở hoạt động tố tụng của cá nhân đến 40 triệu đồng, của tổ chức đến 80 triệu đồng.

Liên quan đến hành vi can thiệp vào việc giải quyết vụ án, vụ việc, khoản 1 Điều 20 quy định: Phạt tiền từ 10 triệu đồng đến 20 triệu đồng đối với người nào bằng ảnh hưởng của mình có hành vi tác động dưới bất kỳ hình thức nào đối với thẩm phán, thành viên hội đồng xét xử nhằm làm cho việc giải quyết vụ án hành chính; vụ việc dân sự; việc xem xét, quyết định áp dụng biện pháp xử lý hành chính tại Tòa án nhân dân, đưa người nghiện ma túy từ đủ 12 tuổi đến dưới 18 tuổi vào cơ sở cai nghiện bắt buộc, bắt giữ tàu bay, bắt giữ tàu biển không khách quan, không đúng pháp luật.

Khoản 2 điều này quy định phạt tiền từ 20 triệu đồng đến 30 triệu đồng đối với người nào lợi dụng quan hệ lệ thuộc để thực hiện hành vi quy định tại khoản 1.

Khoản 3 điều này quy định phạt tiền từ 30 triệu đồng đến 40 triệu đồng đối với người nào lợi dụng chức vụ, quyền hạn để thực hiện hành vi quy định tại khoản 1.

Liên quan đến hành vi đưa tin sai sự thật, dự thảo Pháp lệnh quy định phạt tiền từ 30 triệu đồng đến 40 triệu đồng đồng đối với Nhà báo, Luật sư, Trợ giúp viên pháp lý đưa tin sai sự thật làm trì hoãn, kéo dài thời gian tiến hành hoạt động tố tụng của Tòa án.

Điều 23 dự thảo Pháp lệnh quy định: Phạt tiền từ 15.000.0000 đồng đến 30.000.000 đồng đối với nhà báo ghi âm, ghi hình hoặc ghi hình có âm thanh Hội đồng xét xử không được sự đồng ý của Chủ tọa phiên tòa và phát trực tiếp trên không gian mạng;

Mức phạt này cũng áp dụng cho hành vi nhà báo ghi âm, ghi hình hoặc ghi hình có âm thanh người tham gia tố tụng không được sự đồng ý của họ và phát trực tiếp trên không gian mạng.

Giải trình thêm một số vấn đề được đặt ra tại phiên họp, như mức xử phạt cao hơn so với các lĩnh vực khác, Chánh án Toà án Nhân dân Tối cao  Nguyễn Hoà Bình lý giải: "Đánh nhau bên ngoài là chuyện bình thường nhưng ông công an đánh người thì đấy là hành vi quá nặng, buộc phải xử nặng. Đây là trách nhiệm của cơ quan tư pháp".

"Hay trường hợp làm hồ sơ giấy tờ giả, trong trường hợp bình thường thì xử lý nhẹ hơn, nếu cơ quan tố tụng mà làm sai hồ sơ giấy tờ thì đây là liên quan đến công quyền, đến sinh mạng của người ta cho nên các vi phạm phải xử nặng hơn nhiều so với thông thường, cả về hành chính", ông Bình nói tiếp.

Vẫn theo Chánh án, đưa thông tin sai lệch trên báo thì là vi phạm bình thường nhưng đưa tin sai lệch mà ảnh hưởng đến bản chất vụ án thì phải xử lý nặng hơn. Mức phạt nặng hơn thì lý do là như vậy", ông Bình nhấn mạnh.

Tuy nhiên, Chánh án Nguyễn Hoà Bình khẳng định, các mức phạt được thiết kế ở khung tối đa trong luật, chứ không vượt quá thẩm quyền luật cho phép.

Nếu hành vi nào không nhất thiết phải xử phạt tăng nặng hơn thì dẫn chiếu ở những quy định đã có ở pháp luật chuyên ngành, còn muốn tăng mức phạt thì chỉ quy đinh mức tăng thêm ở pháp lệnh này, Chủ tịch Quốc hội Vương Đình Huệ gợi ý cách thể hiện để đảm bảo tính đồng bộ.

Sau khi tiếp thu ý kiến của Ủy ban Thường vụ Quốc hội, dự thảo Pháp lệnh sẽ tiếp tục được hoàn thiện và được thông qua vào sáng 18/8.