Tăng quyền lợi chăm sóc sức khỏe cho nữ giới

Quốc hội Việt Nam vừa thông qua Luật Dân số và Luật Phòng bệnh, đánh dấu bước chuyển quan trọng trong quản lý dân số và chăm sóc sức khỏe cộng đồng. Đây là lần đầu tiên các chính sách dân số được luật hóa, đặt phụ nữ vào trung tâm của hệ thống chăm sóc sức khỏe, khám chữa bệnh và an sinh xã hội. Trong bối cảnh mức sinh giảm liên tục và già hóa dân số nhanh, các quy định mới hứa hẹn thay đổi thực chất về quyền lợi y tế và điều kiện sống của phụ nữ.

Một trong những điểm nhấn của Luật là kéo dài thời gian nghỉ thai sản đối với lao động nữ sinh con thứ hai lên 7 tháng thay vì 6 tháng như hiện nay. Bộ Y tế cho biết,  việc tăng thời gian nghỉ được xây dựng dựa trên nghiên cứu, tham khảo kinh nghiệm quốc tế, cân nhắc khả năng tài chính và nguồn lực trong nước.

Thời gian nghỉ này giúp phụ nữ phục hồi sức khỏe sau sinh, chăm sóc trẻ nhỏ và cân bằng giữa công việc và cuộc sống gia đình. Ông Lê Thanh Dũng, Cục trưởng Cục Dân số cho biết, thời gian 7 tháng được đánh giá là trung bình so với các quốc gia trong khu vực và trên thế giới, vừa bảo đảm quyền lợi mẹ, vừa khả thi về mặt kinh tế - xã hội.

Luật Dân số cũng nhấn mạnh quyền bình đẳng và tự nguyện trong sinh con, đồng thời bổ sung các chính sách về chăm sóc sức khỏe bà mẹ và trẻ em, sàng lọc trước và sau sinh, phòng chống suy dinh dưỡng, tư vấn sức khỏe tâm thần và hỗ trợ trở lại công việc sau thai sản. Đây là cơ sở pháp lý quan trọng để bảo vệ phụ nữ, tạo điều kiện cho họ phát triển toàn diện cả về sức khỏe, gia đình và sự nghiệp.

Như vậy, Luật Dân số và Luật Phòng bệnh không chỉ định hình khung pháp lý về dân số, mà còn nâng cao vị thế phụ nữ, đảm bảo quyền lợi y tế và phúc lợi xã hội.

Song song với chính sách nghỉ thai sản, Luật Dân số và Luật Phòng bệnh mở rộng quyền tiếp cận dịch vụ khám chữa bệnh thông qua Quỹ bảo hiểm y tế. Điều 44, Luật Bảo hiểm y tế sửa đổi quy định Quỹ chi trả chi phí khám sức khỏe định kỳ, khám sàng lọc miễn phí theo lộ trình và khả năng cân đối của quỹ. Đây là hành động thiết thực giúp phụ nữ phát hiện sớm các bệnh phụ khoa, nội tiết, ung thư vú và các bệnh không lây nhiễm, từ đó nâng cao chất lượng cuộc sống và giảm chi phí điều trị.

Ngoài ra, luật cũng quy định hỗ trợ thuê hoặc mua nhà ở xã hội cho phụ nữ sinh đủ hai con tại các khu công nghiệp, khu chế xuất và các địa phương có mức sinh thấp. Bộ trưởng Bộ Y tế Đào Hồng Lan nhấn mạnh, ưu tiên này giúp các gia đình yên tâm sinh con, cải thiện điều kiện sống và hỗ trợ cân bằng công việc, cuộc sống.

Cần giải pháp hỗ trợ tổng hợp

Các chuyên gia đánh giá Luật Dân số mới thể hiện tư duy đổi mới trong chính sách dân số, chuyển từ mục tiêu số lượng sang chất lượng, đặc biệt nhấn mạnh quyền lợi và sức khỏe phụ nữ. GS. Nguyễn Đình Cử, nguyên Viện trưởng Viện dân số và Các vấn đề xã hội, cho rằng, việc Nhà nước, doanh nghiệp và cộng đồng cùng chia sẻ chi phí nuôi con nhỏ là rất cần thiết, giúp phụ nữ nói riêng và các cặp vợ chồng nói chung ổn định cuộc sống. Ông lưu ý rằng, các chính sách hỗ trợ về y tế, nhà ở và tài chính cần đi liền với thực tế, tránh trở thành “chính sách treo” nếu thiếu cơ chế phối hợp và nguồn lực.

Chính sách nghỉ thai sản dài hơn, hỗ trợ tài chính và ưu tiên nhà ở xã hội khi sinh đủ hai con, cùng với quyền tiếp cận khám sức khỏe định kỳ qua bảo hiểm y tế, nếu triển khai đồng bộ, sẽ giảm áp lực kinh tế, nâng cao sức khỏe và bảo vệ quyền lợi phụ nữ. TS. Nguyễn Mai Hương, Trưởng khoa Sức khỏe vị thành niên cho biết, Bệnh viện Nhi Trung ương sẽ tiếp tục phát triển môi trường làm việc công bằng, bảo đảm quyền lợi cho nữ cán bộ, đồng thời mở rộng các hoạt động tư vấn, can thiệp sớm và kết nối liên ngành để bảo vệ trẻ em và hỗ trợ phụ nữ.

Đại diện Cục Dân số cũng nhấn mạnh, việc ưu tiên phụ nữ dân tộc thiểu số, phụ nữ ở địa phương có mức sinh thấp và lao động nữ sinh con trước 35 tuổi thể hiện chính sách phân nhóm đối tượng, bảo đảm hiệu quả xã hội và y tế.

Điều này đồng nghĩa với việc các phụ nữ có nhu cầu chăm sóc sức khỏe và hỗ trợ tài chính được tập trung nguồn lực, vừa duy trì mức sinh thay thế, vừa cải thiện điều kiện sống và sức khỏe.

Tuy nhiên, các chuyên gia cũng cảnh báo việc thực thi hiệu quả các chính sách này. Nếu chính sách nghỉ thai sản, khám sức khỏe định kỳ, hỗ trợ nhà ở và tài chính không được triển khai đồng bộ, quyền lợi phụ nữ sẽ khó được hiện thực hóa.