Dùng hơn 48% tài sản đầu tư chứng khoán

Tiền thân là doanh nghiệp hoạt động trong lĩnh vực vận tải đường thủy, đường bộ, kho bãi, lưu giữ hàng hóa…, song kể từ năm 2015 tới nay, MHC có dấu hiệu đẩy mạnh đầu tư tài chính vào thị trường chứng khoán.

Sau khủng hoảng kinh tế năm 2008, hoạt động vận tải biển, cho thuê tàu bị đình trệ, các doanh nghiệp vận tải chịu áp lực cạnh tranh khi giá cước và sản lượng vận tải sụt giảm nghiêm trọng, dẫn tới thua lỗ trong năm 2009 và 2010. Sau đó, MHC đẩy mạnh tái cơ cấu.

Năm 2015, cùng với chào bán cổ phiếu cho cổ đông để tăng vốn từ 135,6 tỷ đồng lên 271,1 tỷ đồng, Công ty đã đẩy mạnh đầu tư vào thị trường chứng khoán. Tổng giá trị đầu tư vào thị trường chứng khoán cuối năm 2015 là 187,2 tỷ đồng, chiếm 40,4% tổng tài sản (đầu năm chỉ 0,35 tỷ đồng). Đỉnh điểm là giai đoạn từ năm 2016 đến 2018, tỷ trọng tài sản đầu tư chứng khoán lên tới từ 83,6% đến 85,7% tổng tài sản.

Sau đà suy giảm tới năm 2022, giá trị danh mục đầu tư chứng khoán bắt đầu tăng mạnh trở lại trong nửa đầu năm 2023. Tính tới ngày 30/6/2023, MHC đã đầu tư 512,5 tỷ đồng vào thị trường chứng khoán, chiếm 48,2% tổng tài sản, tăng 253,6 tỷ đồng so với đầu năm (tăng 97,95%). Với việc MHC đầu tư mạnh vào thị trường chứng khoán, khi thị trường bật tăng mạnh trong hơn 8 tháng đầu năm, nhiều nhà đầu tư cũng đẩy mạnh mua vào cổ phiếu MHC với kỳ vọng “định giá lại tài sản tài chính” khi giá chứng khoán tăng mạnh.

Cụ thể, đầu năm 2023, MHC đầu tư 258,9 tỷ đồng vào thị trường chứng khoán và trích lập dự phòng 5,2 tỷ đồng, trong đó chủ yếu đầu tư 70 tỷ đồng vào cổ phiếu EIB, 30,2 tỷ đồng vào cổ phiếu GEX và các khoản đầu tư vào các cổ phiếu khác. Tính tới cuối quý II/2023, giá trị đầu tư chứng khoán lên tới 512,5 tỷ đồng, chủ yếu là 301,95 tỷ đồng vào cổ phiếu EIB, 82,5 tỷ đồng vào cổ phiếu GEX, 62 tỷ đồng vào cổ phiếu VIX và đầu tư vào các cổ phiếu khác.

Thống kê từ ngày 1/1/2023 đến 15/9/2023, giá cổ phiếu EIB tăng 9,1%, từ 23.290 đồng lên 25.400 đồng/cổ phiếu; GEX tăng 98%, từ 12.400 đồng lên 24.550 đồng/cổ phiếu; VIX tăng 246,9%, từ 5.650 đồng lên 19.600 đồng/cổ phiếu. Theo đó, bức tranh tài chính nửa đầu năm của MHC cũng tương đối tích cực, chuyển từ lỗ 59 tỷ đồng sang lãi 10,07 tỷ đồng.

Nếu xét cơ cấu doanh thu nửa đầu năm 2023, lợi nhuận gộp ghi nhận lỗ 1,4 tỷ đồng so với cùng kỳ lãi chỉ 22,6 triệu đồng; doanh thu tài chính giảm 33,4% so với cùng kỳ, tương ứng giảm 17,6 tỷ đồng,; chi phí tài chính giảm 84,8%, tương ứng giảm 87,47 tỷ đồng...

Như vậy, lãi nửa đầu năm 2023 của MHC đến từ doanh thu tài chính và tiết giảm chi phí tài chính. Trong đó, doanh thu tài chính liên quan tới lãi bán các khoản đầu tư, lãi tiền gửi và tiền cho vay… Chi phí tài chính giảm chủ yếu do không phải trích lập dự phòng đầu tư chứng khoán, cũng như giảm lỗ liên quan tới thanh lý các khoản đầu tư tài chính.

Với việc kết quả kinh doanh hồi phục, giá cổ phiếu MHC cũng có dấu hiệu bật tăng mạnh từ cuối tháng 7/2023 khi xuất hiện chuỗi tăng trần liên tục. Trong đó, từ ngày 27/7 đến 6/9, cổ phiếu MHC tăng 133,3%, từ 5.550 đồng lên 12.950 đồng/cổ phiếu và tới ngày 19/9 giao dịch vùng 10.350 đồng/cổ phiếu.

Kết quả kinh doanh và giá cổ phiếu biến động mạnh

Nhiều năm qua, giá cổ phiếu MHC có dấu hiệu sát với diễn biến thị trường chứng khoán. Trong đó, năm 2022, khi chứng khoán lao dốc, Công ty ghi nhận lỗ 30,8 tỷ đồng và giá cổ phiếu giảm từ 15.200 đồng (đầu năm 2022) về 3.870 đồng/cổ phiếu (ngày 14/11/2022).

Hiện tại, sau hơn 8 tháng liên tục duy trì đà tăng cao, từ ngày 18/8, thị trường xuất hiện các phiên bán ra chốt lời. Đồng thời, kể từ đầu tháng 8 đến giữa tháng 9, thị trường liên tục duy trì vùng 1.200 đến 1.250 điểm với thanh khoản cao và bắt  đầu xuất hiện tín hiệu đảo chiều.

Thực tế, thị trường bật tăng trong 8 tháng đầu năm chủ yếu nhờ câu chuyện định giá rẻ của thị trường và “thời điểm khó khăn nhất” đã qua, khi Chính phủ đẩy mạnh đầu tư công, thực hiện tháo gỡ khó khăn cho doanh nghiệp bất động sản, cho phép kéo dài thời gian thanh toán đối với trái phiếu, Ngân hàng Nhà nước hạ lãi suất điều hành, giúp mặt bằng lãi suất giảm xuống và dòng tiền có dấu hiệu quay trở lại thị trường.

Tuy nhiên, trải qua hơn 8 tháng với câu chuyện kỳ vọng là chủ đạo, thị trường đã về mức định giá không còn rẻ. Theo dữ liệu của Công ty cổ phần Chứng khoán VNDirect, nếu như 15/11/2022, thị trường định giá vùng P/E là 9,52 lần, thì tới ngày 13/9/2023 lên tới 14,74 lần, tăng 54,8% so với đầu năm.

Theo dữ liệu 3 năm gần đây, đỉnh điểm là tháng 11/2021, khi định giá thị trường ở mức 17,35 lần và nếu nhìn rộng ra từ năm 2018 tới nay, định giá thị trường về vùng trung bình ở đỉnh khoảng 16 lần. Thêm nữa, dữ liệu của Bloomberg cho thấy, tính tới đầu tháng 9/2023, định giá P/E của chỉ số MSCI ASEAN giao dịch ở mức 13 lần. Như vậy, mức định giá 14,74 lần hiện nay không hề rẻ theo dữ liệu lịch sử, cũng như đang cao hơn so với khu vực.

Ngoài ra, lãnh đạo và người thân các doanh nghiệp như DIC Corp (mã DIG), Thế giới Di động (mã MWG), Tập đoàn Hoa Sen (mã HSG), VNDirect (mã VND), Đất Xanh (mã DXG)… có dấu hiệu đăng ký và thực hiện bán ra số lượng lớn cổ phiếu sau nhịp tăng mạnh của thị trường.

Như vậy, nếu giá cổ phiếu quay đầu điều chỉnh, có thể ảnh hưởng ngay lập tức tới các doanh nghiệp đầu tư chứng khoán nói chung và MHC nói riêng khi sử dụng phần lớn tài sản để đầu tư chứng khoán.