Tòa án Nhân dân cấp cao tại Đà Nẵng, nơi xảy ra vụ “chạy án” rúng động dư luận

Thẩm phán, kiểm sát viên sa lưới vì chạy án

Tòa án Nhân dân TP. Hà Nội đang thụ lý vụ án “Đưa, nhận hối lộ, môi giới hối lộ”, xảy ra tại Tòa án Nhân dân cấp cao tại Đà Nẵng và một số cơ quan, đơn vị.

Liên quan tới vụ án, có 11 bị can bị truy tố tội nhận hối lộ và 17 bị can tội môi giới hối lộ; trong đó 10 người nguyên là lãnh đạo, thẩm phán, công chức tòa án; 3 kiểm sát viên, nhân viên ngành kiểm sát; 2 chấp hành viên, cán bộ Cơ quan Thi hành án dân sự; 4 luật sư, nhân viên văn phòng luật và 9 bị cáo, đương sự trong các vụ án.

Trong số này có bị can Phạm Việt Cường và Phạm Tấn Hoàng, cùng là cựu Phó chánh án Tòa án Nhân dân cấp cao tại Đà Nẵng. Với vị trí thẩm phán cao cấp, thành viên Ủy ban Thẩm phán, ông Cường từng nắm quyền định đoạt tại nhiều phiên phúc thẩm, thậm chí tham gia giám đốc thẩm. Nhưng thay vì thực thi công lý, Phạm Việt Cường đã để đồng tiền chi phối, khi nhận tổng cộng 970 triệu đồng để can thiệp vào 5 vụ án, gồm 2 vụ hình sự và 3 vụ dân sự.

Còn bị can Phạm Tấn Hoàng cũng bị cáo buộc đã nhận 220 triệu đồng trong 2 vụ án hình sự và dân sự.

Tại tỉnh Đắk Lắk cũ, bị can Nguyễn Tấn Đức, cựu Chánh tòa Hình sự, Tòa án Nhân dân tỉnh, bị cáo buộc nhận 315 triệu đồng. Trong đó, chỉ riêng việc ký quyết định hoãn phiên tòa đã được chi tới 45 triệu đồng.

Ngoài ra, Nguyễn Tấn Đức cùng Vũ Văn Tú, cựu thẩm phán Tòa án Nhân dân tỉnh Đắk Lắk, còn nhận 270 triệu đồng để giúp 2 bị cáo tội đánh bạc được hưởng án treo.

Không chỉ Tòa án, phía cơ quan công tố và kiểm sát xét xử là Viện Kiểm sát Nhân dân cấp cao tại Đà Nẵng cũng được xác định có vi phạm. Theo đó, ông Lê Phước Thạnh, cựu Phó viện trưởng Viện Kiểm sát Nhân dân cấp cao tại Đà Nẵng, bị truy tố cả hai tội: Nhận hối lộ và Môi giới hối lộ.

Thậm chí, có trường hợp người đưa hối lộ lại chính là thẩm phán. Theo đó, Nguyễn Xuân Hưng, cựu Chánh án Tòa án Nhân dân huyện Đắk Đoa (tỉnh Gia Lai cũ), vì lo phán quyết sơ thẩm trong phiên tòa do vợ mình làm chủ tọa có thể bị “lật ngược” ở phiên phúc thẩm, đã bỏ ra 320 triệu đồng để “chạy” giữ nguyên bản án.

Theo đánh giá, sai phạm diễn ra trong thời gian dài (từ tháng 3/2022 đến tháng 5/2024), phạm vi rộng, thực hiện nhiều lần, tổng số tiền hơn 11,4 tỷ đồng. Tất cả nhằm giải quyết vụ án theo hướng có lợi cho người đưa hối lộ.

“Cò” án tung hoành

Theo cáo trạng của Viện Kiểm sát Nhân dân tối cao, chỉ trong vòng 2 năm, Nguyễn Thị Nga (43 tuổi), cựu Phó trưởng phòng Phòng Giám đốc kiểm tra (Tòa án Nhân dân cấp cao tại Đà Nẵng), đã tham gia môi giới 15 vụ, trót lọt 10 vụ, với tổng số tiền hơn 8,6 tỷ đồng.

Không chỉ đơn thuần làm cầu nối, Nga còn tạo ra cả một cơ chế “ăn chặn”: Sau khi có thông tin “mức giá” từ người có thẩm quyền, Nga đã nâng lên gấp rưỡi hoặc gấp đôi khi báo lại cho luật sư, rồi tiếp tục đẩy cao hơn khi ra giá với đương sự. Tiền chênh lệch ấy để hưởng lợi cho cá nhân, dao động từ 30 triệu đồng đến 330 triệu đồng mỗi vụ.

Không chỉ Nga, Nguyễn Thị Minh Phương (44 tuổi), cựu thư ký, cựu Trưởng phòng Hành chính tư pháp, Văn phòng Tòa án Nhân dân cấp cao tại Đà Nẵng, cũng bị cáo buộc môi giới 3 vụ, với số tiền 900 triệu đồng.

Đáng chú ý là việc Phương nhận 300 triệu đồng từ gia đình bà Khổng Thị Lan (tỉnh Gia Lai cũ) để “xin” giảm án giết người cho hai con trai bà Lan, rồi nhận tiếp 300 triệu đồng để lo án treo cho chính bà Lan trong vụ án đánh bạc.

Một trường hợp khác là Đỗ Đăng Thủy, lái xe hợp đồng tại Viện Kiểm sát Nhân dân huyện Buôn Đôn (tỉnh Đắk Lắk cũ), cũng chen chân làm “cò chạy án”, khi nhận 680 triệu đồng để lo giảm án một vụ đánh bạc.

Sau khi nhận tiền từ đương sự, Thủy chỉ chuyển 450 triệu đồng, giữ lại 230 triệu đồng, rồi còn được “cảm ơn” thêm 30 triệu đồng khi phi vụ thành công.

“Cơ chế” môi giới chạy án được đánh giá là có nhiều tầng, nhiều lớp trung gian; mỗi lớp giữ lại một phần, đến khi tiền tới tay thẩm phán hoặc kiểm sát viên thì chỉ còn lại một nửa.

“Bảng giá” công lý

Các cán bộ, lãnh đạo cơ quan tố tụng, tòa án giữ vai trò cầm cân nảy mực, đã tha hóa, biến chất, lợi dụng vị trí công tác và vai trò của mình để bẻ cong pháp luật, tuyên án dựa trên số tiền người khác chi hối lộ.

Đơn cử, trong vụ án “giết người” tại tỉnh Gia Lai năm 2023, khi bản án sơ thẩm tuyên phạt Phạm Thành Chung 12 năm tù, Phạm Văn Dũng 7 năm tù, gia đình hai bị cáo đã tìm đến đường dây môi giới.

Chỉ trong ít ngày, 300 triệu đồng đã được chuyển qua Nguyễn Thị Minh Phương, rồi tới tay Phạm Việt Cường, khi đó là chủ tọa phiên tòa phúc thẩm. Kết quả, bản án phúc thẩm đã tuyên giảm mỗi bị cáo 2 năm tù.

Trong một vụ đánh bạc cũng tại Gia Lai, bị cáo Khổng Thị Lan bị đưa ra xét xử. Để tránh cảnh phải ngồi tù, gia đình bị cáo đã chi 300 triệu đồng cho Nguyễn Thị Minh Phương, trong đó 100 triệu đồng được chuyển cho Phạm Việt Cường, sau đó Lan bị tuyên phạt 15 tháng tù, nhưng cho hưởng án treo.

Ở Đắk Lắk, nhiều vụ án cũng áp dụng “bảng giá” này để “mua” công lý. Theo đó, một bị cáo lĩnh 5 năm tù sơ thẩm, bỏ ra 400 triệu đồng để mua chuộc quan tòa, dẫn đến giảm án còn 3 năm.

Thậm chí, để được ký quyết định hoãn xét xử một phiên tòa, có người đã bỏ ra 50 triệu đồng, chỉ để bị cáo có thêm thời gian ăn Tết cùng gia đình.

Một góc khuất khác cũng được Viện Kiểm sát Nhân dân tối cao chỉ rõ, khi trong nhiều vụ tranh chấp dân sự, chính những người thắng kiện cũng tìm cách chạy án để giữ y án sơ thẩm, phòng trường hợp phúc thẩm lật lại, hoặc để ngăn Viện Kiểm sát kháng nghị; hoặc khi kháng nghị đã được ban hành, lại chi thêm tiền để giám đốc thẩm bác bỏ.

Cơ quan tố tụng cáo buộc, các bị can trong 20 vụ việc của vụ án này đã đưa, nhận hối lộ, môi giới hối lộ lên tới 11,4 tỷ đồng.

Thủ đoạn tinh vi, nhiều lớp trung gian

Cũng theo hồ sơ vụ án, cơ chế chạy án được các bị can thực hiện rất tinh vi, qua nhiều lớp trung gian khiến hoạt động điều tra hết sức khó khăn. Ở mỗi cấp, các đối tượng lại cắt xén tiền cơ chế cho bản thân.

Tại vụ án của Công ty K-Homes, sau khi thua kiện ở cả phiên tòa sơ thẩm và phúc thẩm, đồng thời bị bác kháng nghị giám đốc thẩm, Chủ tịch HĐQT doanh nghiệp này là Dương Anh Sơn đã tìm mọi cách chạy án.

Sơn đã liên hệ Nguyễn Thị Nga, do biết Nga có nhiều mối quan hệ với tòa cấp trên. Sau đó Nga lại tìm cách liên hệ với nhiều bị can khác để móc nối, trong đó Nguyễn Huy Cẩn, cựu Phó chánh Tòa dân sự Tòa án Nhân dân tỉnh Vĩnh Phúc (cũ) nhận lời và tiếp tục đi nhờ một “đầu mối” khác.

Số tiền mà Công ty K-Homes phải chi cũng nhiều hơn qua từng cửa chạy án, từ 1,5 tỷ đồng ban đầu, thành 2 tỷ đồng, rồi đội lên 3 tỷ đồng, khi mỗi tầng trung gian đều tự cộng thêm chi phí.

Tuy nhiên, sau 4 tháng, vụ việc vẫn chưa có kết quả nên ông Sơn đòi lại tiền. Khi các bên đang trao tay tiền mặt, cơ quan điều tra đã ập vào bắt quả tang, thu giữ nhiều tang vật, cùng với dữ liệu điện thoại, sao kê ngân hàng, đã trở thành chứng cứ không thể chối cãi.

Từ đây, cơ quan điều tra lần ra chuỗi giao dịch khác, mở rộng thành vụ án liên quan tới 28 bị can, trong đó có nhiều lãnh đạo, cán bộ tại các cơ quan tố tụng và nhiều cá nhân giữ vai trò môi giới.

Đến nay, 17 bị can và gia đình đã nộp lại tổng cộng 1,255 tỷ đồng hưởng lợi bất chính, trong tổng số hơn 11,4 tỷ đồng đã được giao dịch.

Trong vụ án này, một số cá nhân có hành vi đưa hối lộ, nhưng đã chủ động khai báo trước khi bị phát giác, nên cơ quan điều tra miễn truy cứu trách nhiệm hình sự.