“Trong trường hợp Mỹ và các đối tác lớn không hóa giải được căng thẳng thương mại dẫn đến suy thoái kinh tế toàn cầu, lạm phát năm nay tại Việt Nam có thể chỉ ở mức 3%”, ông Độ nói.

TS. Nguyễn Đức Độ, Phó viện trưởng Viện Kinh tế - Tài chính (Bộ Tài chính).

Chỉ số Giá tiêu dùng (CPI) tháng 7/2025 so với cùng kỳ thấp hơn đáng kể so với năm 2024 là lý do khiến ông dự báo, lạm phát năm nay dưới 4%?

Ngoại trừ CPI tháng 1/2025 cao hơn đôi chút so với tháng 1/2024 (3,63% so với 3,37%), còn từ tháng 2 trở lại đây, tháng nào lạm phát cũng thấp hơn đáng kể so với cùng kỳ năm 2024. Cụ thể, 3 tháng gần đây, CPI tăng 3,24%; 3,57% và 3,119%, thì cùng kỳ năm 2024 tăng 4,44%; 4,34% và 4,36%. Nhờ đó, lạm phát 7 tháng năm nay chỉ tăng 3,26%, thấp hơn so với mức tăng 4,12% của 7 tháng năm ngoái.

Với diễn biến thị trường giá cả 7 tháng đầu năm, chúng tôi dự báo, lạm phát năm nay chỉ xoay quanh 3,4% và là năm thứ 11 liên tiếp giữ ở dưới 4%.

Thực tế cho thấy, áp lực lên lạm phát vẫn còn, thưa ông?

Dù đang là tháng hè, học sinh, sinh viên nghỉ học, nhu cầu thuê nhà ở giảm, nhưng giá thuê nhà ở tháng 7 năm nay tăng 7,17% so với cùng kỳ. Giá bất động sản vẫn đang trong xu hướng tăng kéo theo giá thuê nhà ở tăng cũng tác động đáng kể đến chi tiêu của một bộ phận không nhỏ người dân.

Tháng 7/2025, giá thịt lợn (chiếm phần lớn trong cơ cấu thực phẩm của người Việt và chiếm quyền số khá lớn trong rổ hàng hóa tính CPI) giảm, do người dân lo ngại bệnh dịch tả lợn châu Phi. Đáng lo là, bệnh dịch tả lợn này chưa giảm, nhiều hộ chăn nuôi giảm tăng đàn, thậm chí giảm đàn, treo chuồng, dù mùa tiêu thụ thịt lợn lớn nhất trong năm năm (quý IV) và Tết Nguyên đán sắp tới. Trong trường hợp nguồn cung thịt lợn không đủ, giá thực phẩm này tăng mạnh sẽ tác động ngay tới lạm phát.

Thuế đối ứng của Mỹ vừa có hiệu lực kể từ giữa tuần trước (ngày 7/8/2025) áp lên các đối tác thương mại toàn cầu, trong đó có Việt Nam. Theo ông, thuế đối ứng tác động thế nào đến lạm phát ở nước ta?

Thuế đối ứng chính thức có hiệu lực với mức thuế suất 10% dành cho các nước nhập siêu từ Mỹ; 15% đối với nhóm mà Mỹ nhập siêu ít và khoảng 20% với nhóm nước mà Mỹ nhập siêu nhiều và nhóm ngoại lệ, phải chịu mức “thuế khủng” lên đến 50%. Các nền kinh tế lớn trên thế giới như Trung Quốc, Ấn Độ, Brazil, Nam Phi... nằm trong nhóm ngoại lệ.

Trong trường hợp Mỹ và các đối tác lớn nằm trong nhóm “ngoại lệ” vẫn không thỏa hiệp được thuế quan trong thời gian tới, theo dự báo của nhiều tổ chức tài chính quốc tế, khi kinh tế thế giới giảm đà tăng trưởng, thì lạm phát của nước ta năm nay nhiều khả năng xoay quanh con số 3%.

Với các áp lực nêu trên, ông vẫn dự báo, lạm phát năm nay dưới 4%?

Có nhiều yếu tố khiến lạm phát năm nay giữ ở mức thấp, có thể chỉ xoay quanh 3,4%. Các nền kinh tế nằm trong danh sách “ngoại lệ” trong chính sách thuế đối ứng của Mỹ phải chịu thuế suất cao, hàng hóa của những nước này, đặc biệt là Trung Quốc và Ấn Độ, khó cạnh tranh ở thị trường Mỹ sẽ bán ra toàn thế giới, trong đó có Việt Nam, khiến mặt bằng giá cả trong nước khó có thể tăng do phải cạnh tranh với hàng nhập khẩu.

Một trong những yếu tố dẫn đến lạm phát là tỷ giá VND/USD tăng liên tục. Tháng 7 vừa qua, Chỉ số giá USD tăng 3,39% so với cùng kỳ năm trước; tăng 3,3% so với tháng 12/2024; 7 tháng năm 2025 tăng 3,32%. Nguyên nhân chính là Cục Dự trữ Liên bang Mỹ (Fed) giữ nguyên lãi suất trong nhiều tháng.

Tuy nhiên, thất nghiệp ở cường quốc kinh tế số một thế giới này đang tăng trở lại. Theo dự báo của nhiều định chế tài chính thế giới, thất nghiệp tăng buộc Fed phải tính đến phương án giảm lãi suất để hỗ trợ sản xuất, kinh doanh, bơm USD ra thị trường, khiến tỷ giá giữa đồng bạc xanh và các loại tiền tệ khác, trong đó có VND bớt căng thẳng.

Còn yếu tố nào giảm áp lực lên lạm phát nữa không, thưa ông?

Thuế đối ứng không chỉ làm thay đổi dòng chảy thương mại toàn cầu, mà trong thời gian đầu kinh tế thế giới giảm tốc, nhu cầu hàng hóa là nguyên nhiên vật liệu đầu vào cho sản xuất, trong đó có mặt hàng xăng dầu, giảm, khiến giá đầu vào giảm, kéo theo giá thành đầu ra và giá bán giảm. Trong bối cảnh này, Tổ chức Các nước Xuất khẩu dầu mỏ và đồng minh (OPEC+) đã thống nhất tăng khai thác sản lượng dầu thô kể từ đầu tháng 8/2025, càng tác động làm giảm giá xăng dầu trên thị trường thế giới và Việt Nam.

Ở trong nước, kể từ năm học 2025-2026 sẽ miễn và hỗ trợ học phí đối với trẻ em mầm non học sinh phổ thông, người học chương trình giáo dục phổ thông trong cơ sở giáo dục thuộc hệ thống giáo dục quốc dân theo Nghị quyết 217/2025/QH15. Điều này cũng giảm đáng kể áp lực lên lạm phát 5 tháng cuối năm nay.

Bên cạnh đó, việc Quốc hội, Chính phủ, Bộ Tài chính tiếp tục miễn, giảm gia hạn các loại thuế, phí, lệ phí, tiền thuê đất theo thẩm quyền, đặc biệt là giảm 2% thuế giá trị gia tăng; Ngân hàng Nhà nước giữ mặt bằng lãi suất cho vay ở mức thấp cũng là những nhân tố quan trọng để kiểm soát lạm phát năm nay ở mức thấp.