Từ ngày 29 đến 30/9/2025, hoàn lưu bão số 10 gây ra mưa lớn kéo dài trên diện rộng tại nhiều tỉnh miền Bắc và Bắc Trung Bộ. Theo Trung tâm Dự báo Khí tượng Thủy văn Quốc gia, lượng mưa tại một số khu vực đã đạt mức đặc biệt lớn như Mỹ Lương (Phú Thọ) 346 mm, Việt Hồng (Lào Cai) 336,4 mm, Mỹ Yên (Thái Nguyên) 321,8 mm, Thành Hưng (Thanh Hóa) 303 mm.

Ảnh minh họa.

Dự báo trong thời gian tới, các tỉnh Phú Thọ, Thái Nguyên, Tuyên Quang và Lào Cai tiếp tục có mưa rất to, tiềm ẩn nguy cơ cao xảy ra lũ quét và sạt lở đất.

Trước tình hình này, Bộ Y tế yêu cầu Sở Y tế các tỉnh, từ Thừa Thiên Huế đến Điện Biên, khẩn trương triển khai các biện pháp ứng phó sau bão.

Các cơ sở y tế cần chủ động thu dung, cấp cứu và điều trị nạn nhân do ảnh hưởng của thiên tai, đồng thời đảm bảo dự trữ đầy đủ thuốc men, vật tư, trang thiết bị y tế và giường bệnh dự phòng.

Công tác khám, chữa bệnh phải được duy trì liên tục, đặc biệt tại các khoa hồi sức tích cực, khu vực sử dụng máy thở và các thiết bị thiết yếu.

Các cơ sở y tế cần xây dựng phương án đảm bảo nguồn điện, nước và phương tiện vận chuyển để duy trì hoạt động trong mọi tình huống.

Bộ cũng nhấn mạnh vai trò của công tác phòng ngừa dịch bệnh, coi đây là nhiệm vụ then chốt trong bảo vệ sức khỏe cộng đồng sau thiên tai.

Ngành Y tế địa phương cần phối hợp với chính quyền thực hiện các biện pháp xử lý môi trường, khử khuẩn, đảm bảo cung cấp nước sạch, đồng thời tăng cường giám sát, phát hiện sớm và xử lý triệt để các ca bệnh truyền nhiễm để ngăn ngừa nguy cơ bùng phát thành dịch.

Các đơn vị y tế tuyến trung ương tại miền Bắc và miền Trung được giao nhiệm vụ sẵn sàng hỗ trợ chuyên môn, tiếp nhận bệnh nhân nặng từ tuyến dưới và triển khai lực lượng cơ động phòng chống dịch.

Đồng thời, cần tăng cường giám sát dịch tễ và hỗ trợ tiêm chủng khi cần thiết. Tất cả các Sở Y tế và đơn vị trực thuộc được yêu cầu khẩn trương báo cáo tình hình và nhu cầu hỗ trợ để Bộ Y tế tổng hợp và trình cấp có thẩm quyền xử lý kịp thời.

Theo bác sỹ chuyên khoa II Nguyễn Nguyên Huyền, Giám đốc Trung tâm Phòng, chống dịch, Bệnh viện Bệnh Nhiệt đới Trung ương, mưa lũ sau bão thường gây ra nhiều hệ lụy về sức khỏe mà người dân chưa nhận thức đầy đủ.

Không chỉ dừng lại ở các chấn thương thể chất do thiên tai trực tiếp gây ra, mà còn là nguy cơ bùng phát của hàng loạt bệnh truyền nhiễm nguy hiểm như tiêu chảy cấp, bệnh tả, lỵ trực trùng, viêm gan A, đau mắt đỏ, viêm da do nhiễm khuẩn và đặc biệt là sốt xuất huyết.

Những bệnh này nếu không được kiểm soát kịp thời có thể lây lan rộng, hình thành ổ dịch và gây hậu quả nghiêm trọng cho cộng đồng.

Một trong những sai lầm phổ biến là sự chủ quan của người dân trước các triệu chứng ban đầu như sốt nhẹ, tiêu chảy thoáng qua hoặc viêm da nhẹ.

Nhiều người có xu hướng tự ý điều trị tại nhà mà không đến cơ sở y tế, khiến bệnh trở nặng hoặc làm tăng nguy cơ lây lan trong khu dân cư. Theo bác sỹ Huyền, sự chủ động trong phòng bệnh là yếu tố cốt lõi để giảm thiểu thiệt hại sức khỏe sau mưa lũ.

Trong đó, đảm bảo vệ sinh an toàn thực phẩm là ưu tiên hàng đầu. Người dân cần nấu chín kỹ thức ăn, chỉ sử dụng nguồn nước sạch đã được đun sôi hoặc xử lý đúng cách.

Tuyệt đối không sử dụng thực phẩm ôi thiu, không rõ nguồn gốc, không ăn gia súc, gia cầm chết do mưa lũ. Trong điều kiện bị chia cắt, nên dùng thực phẩm đóng gói sẵn như mì ăn liền, lương khô, nước đóng chai đảm bảo vệ sinh và còn hạn sử dụng.

Về nguồn nước sinh hoạt, các giếng khơi, giếng khoan bị ngập cần được thau rửa, khử trùng bằng dung dịch theo hướng dẫn của cán bộ y tế. Nước bị ô nhiễm tuyệt đối không được sử dụng để tắm giặt, rửa mặt, đánh răng hay cho trẻ nhỏ chơi đùa, vì đây là nguyên nhân chính gây các bệnh tiêu hóa và ngoài da.

Một mối lo khác không thể xem nhẹ là bệnh sốt xuất huyết, bệnh truyền nhiễm nguy hiểm do muỗi vằn truyền virus Dengue, thường bùng phát mạnh sau mưa do môi trường nước đọng tạo điều kiện cho muỗi sinh sản.

Để phòng bệnh, người dân cần diệt lăng quăng, đậy kín các dụng cụ chứa nước, loại bỏ các vật dụng phế thải như chai lọ, vỏ lon, lốp xe cũ... và sử dụng màn khi ngủ, kể cả ban ngày. Trẻ em, người cao tuổi và phụ nữ mang thai cần được đặc biệt bảo vệ do nguy cơ biến chứng cao.

Bệnh ngoài da và đau mắt đỏ cũng thường phát sinh sau mưa lũ. Người dân cần hạn chế tiếp xúc lâu với nước ngập, rửa sạch tay chân bằng xà phòng diệt khuẩn và lau khô kỹ càng sau khi đi lại qua vùng ngập lụt. Việc dùng chung khăn mặt, chậu rửa hay các vật dụng cá nhân cần tránh tuyệt đối để hạn chế lây nhiễm chéo.

Khi xuất hiện các triệu chứng nghi ngờ như sốt cao, tiêu chảy kéo dài, buồn nôn, phát ban, ho, đỏ mắt, ngứa ngáy toàn thân..., người dân cần nhanh chóng đến cơ sở y tế gần nhất để được thăm khám và điều trị.

Tuyệt đối không tự ý dùng thuốc, truyền dịch hay áp dụng các biện pháp dân gian chưa được kiểm chứng vì có thể gây nguy hiểm đến tính mạng và làm gia tăng nguy cơ lây lan bệnh trong cộng đồng.

Hiện nay, ngành y tế đã triển khai các kế hoạch ứng phó chủ động với dịch bệnh mùa mưa bão. Tại Bệnh viện Bệnh Nhiệt đới Trung ương, các đội phản ứng nhanh luôn trong tình trạng sẵn sàng hỗ trợ chuyên môn và nguồn lực cho các địa phương khi cần.

Tuy nhiên, như bác sỹ Nguyễn Nguyên Huyền nhấn mạnh, yếu tố then chốt để kiểm soát dịch bệnh vẫn nằm ở sự tự giác, hợp tác và ý thức phòng bệnh của người dân.

Phòng chống dịch bệnh không chỉ là trách nhiệm của ngành y tế mà là nhiệm vụ chung của toàn xã hội. Việc mỗi người dân chủ động bảo vệ sức khỏe cho bản thân và cộng đồng sẽ góp phần quan trọng trong việc giảm thiểu hậu quả của thiên tai, ổn định cuộc sống sau bão lũ và quan trọng nhất, bảo vệ sự an toàn và tính mạng của chính mình cùng những người thân yêu.