Tình trạng bác sỹ sau khi ra trường ít về công tác tại các trạm y tế xã, đặc biệt là ở vùng sâu, vùng xa, biên giới, hải đảo đã khiến mạng lưới y tế cơ sở gặp nhiều khó khăn trong thực hiện nhiệm vụ.

Ngay tại Hà Nội, dù là địa phương có điều kiện phát triển, vẫn có những trạm y tế chỉ có từ 1-2 bác sỹ, thậm chí không có bác sỹ đa khoa. Thực trạng này càng nghiêm trọng hơn ở những vùng khó khăn, nơi mà người dân lại càng cần sự hiện diện của y tế nhiều nhất.

Chính sách hỗ trợ đầu tư cho hệ thống y tế cơ sở sẽ được gắn liền với việc cải thiện môi trường làm việc, giảm áp lực, nâng cao chất lượng dịch vụ và tạo niềm tin nơi người dân.

Giám đốc một bệnh viện tuyến Trung ương cho hay, chỉ số điểm thi cao không thể là căn cứ duy nhất để tuyển sinh ngành y và kỳ vọng sinh viên sau tốt nghiệp sẽ về tuyến cơ sở. Thực tế cho thấy, phần lớn sinh viên y khoa sau khi ra trường đều mong muốn ở lại các đô thị lớn, nơi có điều kiện làm việc và thu nhập tốt hơn.

Trước thực trạng đó, Bộ Y tế đã xác định chuyển trọng tâm từ “chữa bệnh” sang “phòng bệnh” là định hướng chiến lược, trong đó, việc tăng cường nhân lực cho tuyến y tế cơ sở là một trong những nhiệm vụ trọng tâm.

Bộ trưởng Bộ Y tế Đào Hồng Lan cho biết, trong giai đoạn 2025-2030, các địa phương sẽ luân chuyển, điều động ít nhất 1.000 bác sỹ mỗi năm về làm việc có thời hạn tại các trạm y tế xã.

Đồng thời, bổ sung bác sỹ cơ hữu, hướng tới mục tiêu đến năm 2027, mỗi trạm y tế xã có ít nhất từ 4-5 bác sỹ và đến năm 2030 có đủ bác sỹ theo đúng chức năng, nhiệm vụ. Để đạt được mục tiêu này, cần có giải pháp đồng bộ, từ đào tạo, phân bổ nguồn lực, chính sách đãi ngộ đến hoàn thiện cơ chế tuyển dụng, sử dụng nhân lực.

Một trong những giải pháp quan trọng đang được Bộ Y tế triển khai là đẩy mạnh công tác đào tạo, bồi dưỡng nhân lực cho tuyến cơ sở, đặc biệt chú trọng đào tạo bác sỹ là người địa phương để sau khi hoàn thành chương trình học, họ sẽ quay về phục vụ chính quê hương mình.

Đồng thời, Bộ tập trung đầu tư phát triển các cơ sở đào tạo y khoa chất lượng cao ngang tầm khu vực, tổ chức các chương trình đào tạo chuyên sâu sau đại học theo hướng thực hành, bám sát nhu cầu thực tế.

Bác sỹ tuyến xã không cần chuyên môn quá sâu như tuyến trên, nhưng cần có năng lực toàn diện: vừa biết đỡ đẻ, xử lý cấp cứu thông thường, gãy xương, nhồi máu cơ tim, vừa có thể tiêm phòng, chăm sóc răng miệng cơ bản, xử trí các bệnh thường gặp tại cộng đồng. Chương trình đào tạo cần được thiết kế theo hướng linh hoạt, thực tiễn và phù hợp với yêu cầu đa nhiệm này.

Tuy nhiên, một trong những rào cản lớn nhất trong việc thu hút và giữ chân bác sỹ về tuyến cơ sở lại nằm ở chính sách đãi ngộ. Trước đây, thu nhập của bác sỹ mới ra trường không có nhiều khác biệt so với các ngành khác, trong khi thời gian học tập dài hơn, áp lực nghề nghiệp cao hơn. Điều đó khiến nhiều người trẻ nản lòng, nhất là khi phải công tác tại vùng sâu, vùng xa, điều kiện còn thiếu thốn.

Với Nghị quyết 72-NQ/TW do Bộ Chính trị vừa ban hành, lần đầu tiên nghề y được xác định là nghề đặc biệt, cần có chính sách sử dụng, đào tạo và đãi ngộ đặc biệt. Theo đó, bác sỹ, bác sỹ y học dự phòng, dược sỹ sẽ được xếp lương từ bậc 2 của chức danh nghề nghiệp khi tuyển dụng.

Mức phụ cấp ưu đãi nghề sẽ được nâng lên tối thiểu 70% đối với người làm việc tại trạm y tế xã, cơ sở y tế dự phòng và lên tới 100% nếu làm việc tại vùng đồng bào dân tộc thiểu số, miền núi, biên giới, hải đảo hoặc trong các lĩnh vực đặc thù như tâm thần, pháp y, hồi sức cấp cứu… Đây là cú hích mạnh mẽ, tạo động lực giúp đội ngũ y tế yên tâm gắn bó với nghề, với cơ sở.

Song song đó, Bộ Y tế cũng đang triển khai các chính sách hỗ trợ học phí, học bổng cho sinh viên y khoa cam kết phục vụ tại tuyến cơ sở, góp phần xây dựng nguồn nhân lực chất lượng, bền vững trong tương lai.

Các cơ sở y tế tuyến xã cũng sẽ được đầu tư đồng bộ về cơ sở vật chất, thiết bị y tế, thuốc men cơ bản nhằm bảo đảm điều kiện làm việc tốt hơn cho nhân viên y tế. Chính sách hỗ trợ đầu tư cho hệ thống y tế cơ sở sẽ được gắn liền với việc cải thiện môi trường làm việc, giảm áp lực, nâng cao chất lượng dịch vụ và tạo niềm tin nơi người dân.

Tại Đồng Nai, những chuyển biến tích cực đã và đang diễn ra nhờ sự vào cuộc quyết liệt của chính quyền địa phương. BSCK II Đỗ Thị Nguyên, Giám đốc Sở Y tế tỉnh cho biết, tỉnh đã chỉ đạo Bệnh viện Đa khoa Thống Nhất, một trong hai bệnh viện hạng I của địa phương trực tiếp tham gia đào tạo nhân lực cho tuyến xã.

Đồng thời, Sở Y tế phối hợp với các trường đại học y khoa tổ chức các lớp bồi dưỡng nâng cao năng lực cho nhân viên y tế tuyến dưới, giúp họ thực hiện được các kỹ thuật cơ bản như siêu âm, đọc điện tâm đồ, sàng lọc bệnh và chuyển tuyến hợp lý. Mục tiêu là thu hẹp khoảng cách chất lượng giữa các tuyến, tạo điều kiện để người dân tiếp cận dịch vụ y tế ngay từ tuyến đầu.

Rõ ràng, việc thu hút và giữ chân nhân lực cho y tế cơ sở không thể trông chờ vào một giải pháp đơn lẻ, mà cần một hệ thống chính sách đồng bộ, quyết liệt và thực chất.

Từ đào tạo, tuyển dụng, đãi ngộ đến môi trường làm việc và cơ hội phát triển đều cần được cải thiện để tạo sức hút đủ lớn với đội ngũ nhân viên y tế. Khi y tế cơ sở thực sự được quan tâm, đầu tư đúng mức, mỗi trạm y tế xã sẽ trở thành nơi người dân gửi gắm niềm tin, nơi mà bác sỹ không chỉ chăm sóc sức khỏe mà còn gắn bó, sẻ chia với cộng đồng một cách bền vững