Tổng Bí thư Tô Lâm cùng lãnh đạo Đảng, Nhà nước tham quan Triển lãm Những thành tựu trong phát triển kinh tế tư nhân, diễn ra bên lề Hội nghị toàn quốc quán triệt, triển khai thực hiện Nghị quyết 66-NQ/TW và Nghị quyết 68-NQ/TW của Bộ Chính trị. Ảnh: Quốc Tuấn

Từ “số không” đến nút thắt cuối cùng

Trong ký ức của Chủ tịch Liên đoàn Thương mại và Công nghiệp Việt Nam (VCCI) Phạm Tấn Công, những chuyến đi cùng với phóng viên đến các doanh nghiệp tư nhân thế hệ đầu tiên sau Đổi mới luôn là những kỷ niệm đẹp.

“Chúng tôi vừa có dịp ngồi với nhau, nhớ về FPT của ông Trương Gia Bình những năm 90 chỉ là công ty công nghệ nhỏ vài trăm người. Thaco của ông Trần Bá Dương là một xưởng sửa chữa xe tại Đồng Nai. Còn Hòa Phát khi ấy chỉ kinh doanh thiết bị văn phòng, trụ sở đặt tại phố Nguyễn Công Trứ, Hà Nội... Các doanh nghiệp tư nhân thời đó được báo chí nhắc tới như những tấm gương vượt khó, tự cứu mình”, ông Công hồi tưởng.

Nhưng đó đã là một bước nhảy vọt. Chỉ mới vài năm trước, kinh tế tư nhân là “con số 0” trong nền kinh tế kế hoạch hóa của Việt Nam. Dù Luật Công ty và Luật Doanh nghiệp tư nhân ra đời vào năm 1990 đã xác lập vị thế pháp lý cho doanh nghiệp tư nhân Việt Nam, nhưng quan niệm sở hữu tư nhân đối lập với công hữu, với chủ nghĩa xã hội vẫn còn phổ biến. Vì vậy, cả cơ chế, chính sách lẫn nhận thức xã hội còn nguyên định kiến, kỳ thị.

Nhưng cũng chính trong giai đoạn ấy, báo chí kinh tế và doanh nghiệp tư nhân cùng “bừng nở”, mang theo nhiệt huyết của một đất nước mới mở cửa, háo hức bước chân vào kinh tế thị trường.

Khi đó, ông Công là đồng sáng lập Câu lạc bộ Doanh nghiệp trẻ Việt Nam vào năm 1993 (tiền thân của Hội Doanh nhân Trẻ Việt Nam hiện nay), thường có mặt trong vai người kết nối giữa doanh nghiệp và báo chí, nên cảm nhận trực tiếp được tinh thần, nhiệt huyết của các lực lượng mới xuất hiện trong nền kinh tế. Các bài viết về doanh nghiệp còn đơn giản, phóng viên kinh tế chủ yếu rẽ ngang từ các ngành nghề khác, nhưng qua truyền thông, thế hệ doanh nhân đầu tiên của Việt Nam đã dần xuất hiện với những tên tuổi, hình hài rõ nét.

“Tôi vẫn nhớ Lễ trao giải Doanh nhân Sao Đỏ đầu tiên vào năm 1999, thông tin Sao Đỏ Vũ Văn Tiền (Chủ tịch Tập đoàn Geleximco) chỉ trong 1 ngày đã nộp 1 tỷ đồng cho ngân sách được lan truyền rất nhanh trên các báo. Hồi đó, không ai nghĩ tư nhân có thể đóng góp nhiều như vậy. Tinh thần kinh doanh được thổi hồn, lan tỏa rộng khắp. Giới trẻ khi đó mới bắt đầu mơ đến việc làm giám đốc”, ông Công nhắc lại những năm tháng khó khăn, nhưng nhiều cảm xúc của cộng đồng doanh nghiệp, doanh nhân Việt Nam.

Sau 40 năm, trên nhiều bài viết của Báo Đầu tư, Chủ tịch Geleximco Vũ Văn Tiền vẫn tràn đầy năng lượng với sự nghiệp kinh doanh, đang bắt tay vào những việc muốn làm, muốn cống hiến mà trước kia “bị bó tay, bó chân” không làm được. FPT, Hòa Phát, Thaco và nhiều doanh nghiệp khác cũng vậy, rất nhiệt huyết chia sẻ những ý tưởng tầm thời đại, gắn với AI, chuyển đổi số, muốn tham gia vào những dự án, công trình mang tầm vóc Việt Nam kỷ nguyên mới như đường sắt cao tốc...

Đội ngũ doanh nhân hàng triệu người là những ông chủ doanh nghiệp, chủ hộ kinh doanh, giới trẻ khởi nghiệp sáng tạo đã trở thành nhân vật trung tâm của báo chí kinh tế, trong những câu chuyện truyền cảm hứng về những nỗ lực không ngừng của công cuộc cải cách, đổi mới tư duy phát triển kinh tế của đất nước.

Không gian phát triển của cộng đồng doanh nghiệp Việt ngày càng rộng mở khi Nghị quyết 68-NQ/TW của Bộ Chính trị về phát triển kinh tế tư nhân xác định mục tiêu năm 2030, khu vực này sẽ tạo ra khoảng 55-58% GDP, góp 35-40% tổng thu ngân sách nhà nước, giải quyết việc làm cho khoảng 84-85% tổng số lao động...

“Nút thắt tư duy cuối cùng đã được tháo với việc Bộ Chính trị xác định kinh tế tư nhân là một động lực quan trọng nhất trong nền kinh tế quốc dân. Trong bước tiến đột phá về tư duy này, có phần vai trò rất lớn của truyền thông, tôi tin vậy”, ông Công nhấn mạnh.

Tuy nhiên, hành trình giải phóng nguồn lực sản xuất, giải phóng lực lượng sản xuất phía trước chưa phải hết khó khăn.

Thời khắc xung trận

“Giờ không phải là lúc đặt vấn đề có nên thế này, có cần thế kia không, mà phải là thực hiện thế nào để hiệu quả”, ông Nguyễn Trung Chính, Chủ tịch HĐQT Công ty cổ phần Tập đoàn CMC hối hả thúc giục các doanh nghiệp sau khi trở về từ cuộc họp đầu tiên của Hội đồng Tư vấn chính sách của Thủ tướng Chính phủ mà ông là 1 thành viên. Đây là nhóm doanh nghiệp đang rất quan tâm đến Nghị quyết 57-NQ/TW của Bộ Chính trị về đột phá phát triển khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số quốc gia. Nhiều tên tuổi lớn trong ngành, nhưng hiếm khi xuất hiện trên các diễn đàn góp ý, phản biện chính sách.

Có hai lý do chính khiến ông Chính không muốn chậm trễ. Một là, các nghị quyết của Đảng, của Quốc hội và của Chính phủ đã ban hành với tư duy đột phá, mục tiêu rất cao, giờ là lúc phải triển khai. Hai là, trách nhiệm thực thi không phải chỉ trên vai cơ quan quản lý nhà nước, các cấp chính quyền.

“Tinh thần của Thủ tướng Chính phủ rất mở. Nhiều vấn đề trước đây chưa được đề cập, giờ có thể đề xuất, nếu có cách phù hợp, thì hoàn toàn có thể được chấp nhận. Thậm chí, kể cả khi văn bản đã ban hành, đều có thể đóng góp, thay đổi, chứ không khép lại. Tôi đã chứng kiến có những dự thảo văn bản được cập nhật lúc 11 giờ đêm, sáng hôm sau lại góp ý, sửa đổi. Tinh thần làm việc của đội ngũ công chức rất đáng nể. Họ làm ngày, làm đêm, bền bỉ, quyết liệt”, ông Chính thuyết phục khi một vài doanh nghiệp lấn cấn, cho rằng, tinh thần chỉ đạo của các Nghị quyết rất mới, nhưng không chắc thực thi có tương xứng, nhất là trong bối cảnh các cơ quan, địa phương tiến hành sáp nhập.

Thường thì doanh nghiệp Việt, nhất là các doanh nghiệp nhỏ và vừa, ít quan tâm đến hoạt động xây dựng cơ chế, chính sách. Việc doanh nghiệp kêu khó sau khi có quy định mới xuất hiện khá phổ biến, cho dù trước đó, các dự thảo văn bản thường được cơ quan soạn thảo, các hiệp hội doanh nghiệp công khai lấy ý kiến khá lâu. Nhưng lần này, ông Chính nói, trách nhiệm của các doanh nghiệp là không bỏ lỡ bất cứ một dự thảo nào. Đây là lúc những tư tưởng cách mạng, những cách làm mới phải được thể hiện trong các văn bản thực thi, dù không phải mọi thay đổi sẽ diễn ra ngay lập tức.

Thậm chí, ông nói, đã xung phong nhận trách nhiệm tập hợp các vướng mắc, bất cập liên quan đến quy định pháp luật hiện hành, những khó khăn của doanh nghiệp khối công nghệ đang đối mặt.

“Tôi không phải là công chức, nhưng đã nhận việc này. Tôi kêu gọi các doanh nghiệp, dù fintech hay bất cứ lĩnh vực nào, cứ viết ra đầy đủ các vấn đề đang cản trở hoạt động đổi mới, sáng tạo và phát triển của mình. Tôi cam kết 100% ý kiến sẽ được tổng hợp, phân loại, phân tích một cách nghiêm túc bởi một đội ngũ chuyên gia độc lập, không chịu ảnh hưởng bởi nhóm lợi ích nào…”, ông Chính hối thúc các doanh nghiệp mà ông khẳng định “phải là người trong cuộc”. Sẽ phải có những đề xuất thực sự xác đáng, khả thi với những tính toán chi tiết về chi phí - lợi ích, đánh giá tác động thực tiễn với sự góp mặt của công nghệ - thế mạnh của doanh nghiệp gửi tới các cơ quan hoạch định chính sách.

Không chỉ doanh nghiệp công nghệ sốt ruột với cơ hội… ngàn năm. Chưa bao giờ, cơ chế tham vấn, phản hồi chính sách chủ động, có hệ thống được các hiệp hội doanh nghiệp khởi động quyết liệt như hiện tại.

Chủ tịch VCCI Phạm Tấn Công cũng cho biết đã ban hành kế hoạch hành động thực hiện Nghị quyết 68-NQ/TW, Nghị quyết 139/2025/NQ-CP (triển khai Nghị quyết 198/2025/QH15 của Quốc hội về một số cơ chế, chính sách đặc biệt phát triển kinh tế tư nhân). Ưu tiên đầu tiên sẽ là cải cách thể chế, để doanh nghiệp có môi trường thuận lợi lớn lên, như cá cần có nước sạch để vùng vẫy.

“Đã có nhiều ý kiến, đóng góp gửi về. Chúng tôi chia sẻ với các nhà báo, nhưng không phải chỉ để thông tin đơn thuần”, ông Công thẳng thắn.

Đất nước đang trong cuộc cách mạng sắp đặt lại với tư duy phát triển bứt phá để bước vào kỷ nguyên vươn mình. Doanh nghiệp cũng vậy, đang sắp đặt lại chính bản thân, để làm tròn vai trò trung tâm của phát triển, đóng góp vào quá trình kiến tạo chiến lược đất nước. Thời khắc này, cộng đồng doanh nhân tiếp tục cần sự đồng hành của báo chí, những người chiến sỹ trên mặt trận văn hóa - tư tưởng, cùng trả lời câu hỏi làm thế nào để khu vực kinh tế tư nhân thực sự là những chiến sỹ trên mặt trận kinh tế.

Khi những người lính sẵn sàng xung trận, nền kinh tế Việt Nam chắc chắn sẽ sớm bước vào đội hình của các nền kinh tế phát triển.