Sản phụ 23 tuổi, quê ở Hải Dương, sinh sống tại Hàn Quốc mang thai ở tuần 27 thì phát hiện thai bị dị tật tim bẩm sinh nguy hiểm. Tại Hàn Quốc bác sĩ đánh giá ca can thiệp sau sinh sẽ rất phức tạp và tốn kém.

Các bác sĩ đang phẫu thuật cho bệnh nhi.

Vì vậy chị đã về Việt Nam để theo dõi thai. Tuần 29 chị đến Bệnh viện Phụ sản Trung ương khám. Tại đây, các bác sĩ thực hiện hội chẩn liên viện, chẩn đoán thai nhi có dị tật tim đảo gốc động mạch, không có thông liên thất.

Vì thế, sau khi hội chẩn liên viện với Bệnh viện Nhi Trung ương, các bác sĩ thống nhất tiếp tục theo dõi thai tại viện, lên kế hoạch can thiệp tim mạch ngay trong phòng đẻ, tránh nguy cơ trẻ suy hô hấp, tử vong ngay sau sinh.

Sáng 7/12/2023, bé trai 3,7kg được mổ lấy thai an toàn. Lúc này, ekip bác sĩ Trung tâm tim mạch, Bệnh viện Nhi Trung ương ở trong phòng mổ cùng với các bác sĩ sản khoa, bác sĩ của Trung tâm chăm sóc và điều trị sơ sinh của Bệnh viện Phụ sản Trung ương với đầy đủ trang thiết bị cấp cứu, đánh giá bệnh nhi ngay lập tức sau 5 phút chào đời.

Các bác sĩ xác định với bệnh lý tim bẩm sinh phức tạp, nồng độ oxy máu chỉ 35%, bệnh nhân có thể tử vong ngay khi chưa kịp ra khỏi phòng mổ, không có cơ hội chuyển sang viện khác.

Sau ca can thiệp phá vách liên nhĩ thành công ngay tại phòng mổ của BV Phụ sản TW, máu giàu oxy và ít oxy ở hai bên buồng tim pha trộn lẫn nhau đi nuôi cơ thể giúp cho nồng độ oxy trong máu của bé sơ sinh tăng từ 40% lên 80%. Lúc này bé được chuyển sang Bệnh viện nhi trung ương để tiếp tục theo dõi và hồi sức.

Hiện tại, tình trạng bé đã tự thở được, SPO2 trên 80% và đang được theo dõi thêm. Sau 1-2 tuần bé sẽ được đánh giá lại tình trạng sức khỏe để thực hiện ca phẫu thuật sửa lại 2 gốc động mạch bị đảo ngược, giúp cấu trúc và sinh lý của tim trở về bình thường.

Được biết, tại Bệnh viện Nhi Trung ương đã thực hiện 800 ca như vậy, tỷ lệ thành công 97%.

Trước đó, một ca mổ tim đặc biệt, lần đầu tiên được thực hiện tại Bệnh viện Phụ sản Hà Nội là động lực để cơ sở tiếp tục thực hiện sứ mệnh cứu trẻ sơ sinh mắc bệnh hiểm nghèo.

Theo đó, lần đầu tiên Bệnh viện Phụ sản Hà Nội thiết lập khẩn cấp một phòng phẫu thuật ngay bên cạnh khu mổ đẻ, để thực hiện một ca đại phẫu với sự hỗ trợ của các bác sĩ ngoại tim mạch, Bệnh viện Nhi trung ương nhằm điều trị chứng block nhĩ nhất gây loạn nhịp tim cho bé sơ sinh ngay sau khi lọt lòng.

Trao đổi với phóng viên, GS-TS.Nguyễn Duy Ánh, Giám đốc Bệnh viện Phụ sản Hà Nội trăn trở nói rằng tỷ lệ trẻ mắc tim bẩm sinh thông thường khoảng 1%/tổng số trẻ mới sinh và tại Bệnh viện ông mỗi năm có 300 - 400 trẻ chào đời mắc bệnh lý này.

Tuy nhiên, cơ hội cứu sống nhiều trẻ trong số này rất ít ỏi, bởi diễn biến của bệnh quá nhanh, trẻ có thể tử vong trên đường di chuyển sang Bệnh viện Nhi Trung ương.

Một số trẻ có cơ hội được ra nước ngoài điều trị thì cơ hội sống khoẻ mạnh cũng không cao bởi đã qua giai đoạn can thiệp vàng.

Chứng kiến nhiều trẻ tử vong trước sự bất lực của các y, bác sĩ và nỗi đau của gia đình nên ông luôn trăn trở làm sao để trẻ có thể nối dài sự sống cho trẻ có một cuộc đời bình thường chứ không phải thời gian sống của trẻ tính bằng giây, bằng phút.

“Cuộc đời mỗi con người có thể rất dài nhưng sự sống cũng có thể bị dập tắt trong chớp mắt do vậy các y, bác sĩ Bệnh viện Phụ sản Hà Nội mỗi khi gặp bất kỳ trường hợp hiểm nghèo nào đều nỗ lực đến cùng và không buông tay”, GS-TS. Nguyễn Duy Ánh nói.

Kể lại ca mổ có thể coi là kỳ tích nhắm cứu sống trẻ, Giám đốc Bệnh viện Phụ sản Hà Nội nói, sản phụ T.L (33 tuổi, Hà Nội) có tiền sử Lupus ban đỏ 6 năm nay.

Khi mang thai, chị khám thai tại phòng khám tư, đến tuần 22 phát hiện em bé có tình trạng rối loạn nhịp tim thai (thông thường, tim thai dao động từ 120-160 lần/phút nhưng thai nhi lại có nhịp tim rất chậm, dao động 50-60 lần/phút).

Chị T.L đến khám tại Bệnh viện Phụ Sản Hà Nội và được chẩn đoán thai nhi có tiên lượng nặng, chậm phát triển trong tử cung, tim to, tràn dịch màng ngoài tim số lượng nhiều, có tình trạng block nhĩ thất cấp độ III. Chị được chỉ định tiếp tục điều trị Lupus ban đỏ và nhập viện ngay để theo dõi tình trạng thai nhi.

Đồng thời, các bác sĩ của Bệnh viện Phụ Sản Hà Nội đã liên hệ hội chẩn cùng các bác sĩ Bệnh viện Nhi Trung ương để tìm ra phương án điều trị tốt nhất cho cả mẹ và bé.

Khi thai kỳ ở tuần thứ 35, tình trạng chức năng tim thai diễn biến xấu rất nhanh, thai chậm tăng trưởng trong tử cung ngày càng nặng. Do đó, ngay lập tức, các bác sĩ đã quyết định mổ lấy thai để đảm bảo an toàn cho thai nhi.

Là người trực tiếp thực hiện ca mổ, TS.Đỗ Tuấn Đạt, Trưởng khoa Sản bệnh A4 kể lại, ê-kíp đối diện với nhiều áp lực vì rối loạn nhịp tim khiến bào thai có tình trạng tim đập hai nhịp khác nhau, không đưa máu nuôi đủ cơ quan, dẫn đến thiếu máu các bộ phận, khiến các bộ phận trọng yếu của cơ thể bị phá huỷ.

Áp lực, trọng trách nhiều khiến cả kíp căng thẳng và phải chuẩn bị tinh thần để đối diện với tình huống xấu nhất. Dù vậy trong thâm tâm theo TS. Đạt anh và đồng nghiệp có niềm tin vào sự thành công của cuộc mổ.

8 giờ 20 phút ngày 10/10, TS.Đỗ Tuấn Đạt cùng ê-kíp mổ đã thực hiện ca mổ lấy thai, em bé nặng 2.150g cất tiếng khóc chào đời.

Ngay khi chào đời, nhịp tim của em bé rất thấp khoảng 50 lần/phút, trong quá trình hồi sức nhịp thất có khi xuống 35 lần/phút, hạ đường huyết, huyết động không ổn định.

Rất nhanh chóng, trẻ được đặt ống nội khí quản, làm xét nghiệm, siêu âm tim, đánh giá tình trạng nhịp, đặt đường truyền tĩnh mạch trung tâm và ngoại biên.

“Cân não nhất giai đoạn lấy bào thai là sau khi chào đời, có lúc tim thai em bé gần như không còn. Chúng tôi đã chuẩn bị phương án sốc điện nhưng rất may em bé có nhịp trở lại, đưa khẩn cấp vào phòng mổ đặt máy tạo nhịp tim”, bác sĩ Đạt kể.

Nếu không cấp cứu kịp thời, cuộc đẻ sẽ không thể đón được con do vậy lãnh đạo Bệnh viện đã đưa ra quyết định táo bạo - cũng là phương án duy nhất để cứu bằng được bệnh nhi ngay sau khi chào đời bằng cách thiết lập phòng mổ tim cấp cứu khẩn cấp với sự tham gia của ê-kíp các thầy thuốc Bệnh viện Nhi Trung ương.