Các chuyên gia y tế cảnh báo, hút thuốc lá là một trong những yếu tố nguy cơ quan trọng làm gia tăng nguy cơ mắc bệnh này.

Trường hợp ông N.V.C (54 tuổi, Hà Nội) là minh chứng điển hình cho tác hại của thuốc lá. Với tiền sử hút thuốc lá nhiều năm và mỗi ngày đều sử dụng thuốc, ông đã phải nhập viện cấp cứu trong tình trạng rối loạn ý thức kèm theo hội chứng tăng áp lực nội sọ.

Qua kết quả chụp CT não khẩn cấp tại Bệnh viện Bệnh Nhiệt đới Trung ương, các bác sỹ phát hiện ông bị xuất huyết dưới nhện lan tỏa hai bên. Đây là một dấu hiệu đặc trưng của vỡ phình động mạch não.

Bệnh nhân C. đang được điều trị tại Bệnh viện Bệnh Nhiệt đới Trung ương.

Phim dựng hình mạch máu não xác định ông có hai túi phình, trong đó túi phình động mạch thông trước đã vỡ, gây xuất huyết não, còn túi phình ở não trước kích thước nhỏ hơn.

Theo BSCKII Nguyễn Quang Thành, chuyên khoa Thần kinh - Sọ não, Bệnh viện Bệnh Nhiệt đới Trung ương, vỡ phình động mạch não là cấp cứu tối khẩn cấp, chỉ chậm vài giờ có thể dẫn đến tử vong rất cao.

Rất may mắn, ông C. đã được đưa vào viện trong “giờ vàng” và các bác sỹ đã tiến hành phẫu thuật kịp thời để ngăn chặn máu chảy, đồng thời bảo tồn tối đa các dây thần kinh và mạch máu xung quanh. Sau hai ngày phẫu thuật, ông tỉnh táo, giao tiếp tốt và hồi phục nhanh.

Bác sỹ Thành cho biết, phình động mạch não thường không có triệu chứng cho đến khi túi phình bị vỡ, gây xuất huyết não và các biến chứng nguy hiểm như đột quỵ.

Triệu chứng thường gặp khi vỡ phình là đau đầu dữ dội như “búa bổ”, cứng gáy, nôn ói, rối loạn ý thức hoặc hôn mê. Một số trường hợp chỉ được phát hiện tình cờ qua chụp MRI hoặc mạch não.

Nguy cơ mắc phình mạch não cao hơn ở những người có tiền sử gia đình, tăng huyết áp, béo phì, hút thuốc lá, uống rượu bia nhiều hoặc mắc các bệnh nền làm yếu thành mạch. Túi phình càng lớn càng dễ vỡ, nhưng ngay cả túi nhỏ cũng có thể gây biến chứng nghiêm trọng như trường hợp ông C.

Theo các bác sỹ, phình động mạch não rất phổ biến trong dân số nhưng nhiều người không biết mình mắc bệnh, chỉ khi túi phình vỡ mới được phát hiện. Bệnh gặp nhiều hơn ở nữ giới và hiếm khi xảy ra ở trẻ em. Phần lớn túi phình nhỏ không triệu chứng và không cần điều trị, tuy nhiên cần theo dõi kỹ.

Để phòng ngừa phình động mạch não, bác sỹ Nguyễn Quang Thành khuyến cáo người dân nên khám sức khỏe định kỳ để phát hiện sớm các yếu tố nguy cơ. Những người có tiền sử gia đình hoặc nhóm nguy cơ cao như tăng huyết áp, hút thuốc lá, uống rượu bia nhiều cần được tư vấn và tầm soát mạch não định kỳ.

Khi xuất hiện các triệu chứng cảnh báo như đau đầu dữ dội đột ngột, cứng gáy, rối loạn ý thức, cần đến ngay bệnh viện chuyên khoa thần kinh - sọ não để được chẩn đoán và xử trí kịp thời.

Ngoài ra, thay đổi lối sống như kiểm soát huyết áp, bỏ thuốc lá, hạn chế rượu bia là những biện pháp quan trọng giúp giảm nguy cơ tổn thương thành mạch.

“Phình động mạch não không được phát hiện sớm giống như mang một ‘quả bom nổ chậm’ trong đầu. Tầm soát định kỳ là cách duy nhất để phát hiện và xử trí trước khi túi phình vỡ”, bác sỹ Thành nhấn mạnh.

Ngoài phình động mạch não, hút thuốc lá còn là nguyên nhân làm tăng nguy cơ tai biến mạch máu não.

Các chất độc trong khói thuốc lá như nicotine ban đầu có thể kích hoạt các chất truyền dẫn thần kinh trung gian gây tỉnh táo và thư giãn, nhưng khi hút thuốc thường xuyên, các thành mạch máu bị tổn thương, dẫn đến xơ vữa, làm tăng nguy cơ tai biến mạch máu não lên gấp đôi, đặc biệt ở những người có tiền sử bệnh huyết áp hoặc hút thuốc trong thời gian dài.

Theo thống kê, khói thuốc chứa hơn 7.000 hóa chất độc hại không chỉ gây tổn thương phổi mà còn tác động xấu đến tim mạch, làm tăng nguy cơ bệnh tim và đột quỵ.

PGS-TS.Vũ Văn Giáp, Phó giám đốc Bệnh viện Bạch Mai cho biết, các chất độc trong thuốc lá làm tăng tốc độ xơ vữa động mạch, khiến các động mạch trở nên cứng và hẹp dần, gây cản trở lưu thông máu đến tim và các cơ quan quan trọng khác.

Khi hút thuốc, các hóa chất làm co thắt mạch máu, làm huyết áp tăng tạm thời và kéo dài, dẫn đến tăng huyết áp mãn tính, một trong những yếu tố nguy cơ chính của bệnh tim mạch.

Thực tế, mỗi điếu thuốc lá có thể khiến huyết áp người hút tăng lên trong thời gian ngắn sau khi hút, và nếu kéo dài sẽ dẫn đến tăng huyết áp nghiêm trọng.

Khói thuốc làm tăng mức cholesterol xấu (LDL) trong máu và giảm mức cholesterol tốt (HDL), hình thành các mảng bám trong động mạch, gây tắc nghẽn và tăng nguy cơ nhồi máu cơ tim.

Tác hại của thuốc lá không chỉ giới hạn ở tim mà còn ảnh hưởng đến lưu thông máu lên não, làm tăng nguy cơ đột quỵ do tắc nghẽn mạch máu não. Dù ngừng hút thuốc giúp giảm nguy cơ mắc bệnh tim mạch, nhưng tổn hại từ thuốc lá có thể kéo dài nhiều năm, khiến người từng hút thuốc vẫn có nguy cơ cao hơn so với người chưa từng hút.

Hút thuốc lá không chỉ làm tăng nguy cơ ung thư phổi mà còn góp phần gia tăng các bệnh lý tim mạch nghiêm trọng như đột quỵ và nhồi máu cơ tim.

Việc từ bỏ thuốc lá là quyết định cần thiết để bảo vệ sức khỏe tim mạch và giảm thiểu các bệnh lý nguy hiểm. Đồng thời, việc tăng cường tuyên truyền về tác hại của thuốc lá và hỗ trợ người dân bỏ thuốc là rất quan trọng trong việc bảo vệ sức khỏe cộng đồng.