Bà Nguyễn Diệu Huyền, Phó trưởng ban Ban Hệ thống tài khoản quốc gia (Cục Thống kê, Bộ Tài chính) cho rằng, đây là nền tảng để kinh tế tăng trưởng 8,3-8,5% trong năm nay và 2 con số vào giai đoạn tới.

Bà Nguyễn Diệu Huyền, Phó trưởng ban Ban Hệ thống tài khoản quốc gia (Cục Thống kê, Bộ Tài chính).

Thưa bà, cơ bản hoạt động sản xuất, kinh doanh tại các tỉnh, thành phố sau sáp nhập diễn ra thế nào?

Theo số liệu vừa được Cục Thống kê công bố, Chỉ số Sản xuất công nghiệp (IIP) tháng 7/2025 ước tăng 0,5% so với tháng trước (tăng 8,5% so với cùng kỳ năm trước). Trong đó, Vĩnh Long tăng 4,5%; Quảng Ngãi tăng 3,7%; Đồng Nai tăng 3,5%; TP.HCM tăng 3,4%...

Tính chung 7 tháng năm 2025, IIP tăng 8,6% so với cùng kỳ năm trước và tăng ở cả 34 địa phương trên cả nước. Trong đó, Phú Thọ tăng 25,7%; Ninh Bình tăng 22,5%; Bắc Ninh tăng 16,5%; Tây Ninh tăng 15,3%, Quảng Ngãi tăng 14,6%. Đáng lưu ý là, ngành chế biến, chế tạo tăng 10,3% (cùng kỳ năm 2024 tăng 9,6%), đóng góp 8,5 điểm phần trăm vào mức tăng chung.

Vốn đầu tư thực hiện từ nguồn ngân sách nhà nước 7 tháng năm nay ước đạt 378.300 tỷ đồng, bằng 40,7% kế hoạch và tăng 25,4% (cùng kỳ năm 2024 bằng 38,6% và tăng 2,4%). Trong đó, TP.HCM tăng 52,6%; Hà Nội tăng hơn 36%; Ninh Bình tăng gần 77%; Hưng Yên tăng trên 42%; Hải Phòng tăng 38,7%; Đồng Nai tăng gần 41%.

Doanh thu du lịch lữ hành của cả nước 7 tháng năm 2025 tăng 20% nhờ sự đóng góp rất lớn của Đồng Nai (tăng 31,5%); Lào Cai (tăng 28,4%); TP.HCM tăng 23,4%.

Số liệu của Cục Thống kê cũng cho thấy, hoạt động gia nhập thị trường của người dân không hề bị tác động sau khi thực hiện sắp xếp lại tổ chức bổ máy nhà nước ở địa phương, khi có tới 174.000 doanh nghiệp thành lập mới và quay trở lại thị trường trong 7 tháng năm nay, tăng khoảng 30% so với cùng kỳ năm 2024, trong đó 66.300 doanh nghiệp quay trở lại hoạt động, tăng gần 50%.

Như vậy, việc sắp xếp lại tổ chức bộ máy hành chính kể từ ngày 1/7/2025 mở ra không gian phát triển mới cho 34 địa phương, cũng như cả nước?

Việc sáp nhập các đơn vị hành chính cấp tỉnh được xem là một trong những giải pháp chiến lược thực hiện mục tiêu phát triển kinh tế - xã hội và hội nhập quốc tế, tháo bỏ rào cản về chia cắt nguồn lực, vướng mắc trong thúc đẩy liên kết vùng, giúp phân bổ và sử dụng nguồn lực hiệu quả hơn, tạo điều kiện để nâng cao năng suất, năng lực cạnh tranh.

Về cơ hội, xét ở khía cạnh hành chính, việc sáp nhập các tỉnh nhỏ thành những đơn vị lớn hơn có thể giúp tinh giản bộ máy nhà nước, giảm hơn nữa chi phí quản lý và nâng cao hiệu quả điều hành, giúp tiết kiệm nhiều ngân sách, có thêm nguồn lực để đầu tư phát triển kinh tế, cơ sở hạ tầng và phúc lợi xã hội.

Trên khía cạnh kinh tế, sáp nhập tỉnh có thể tạo ra những vùng kinh tế quy mô lớn hơn, tăng khả năng cạnh tranh, thu hút đầu tư và tận dụng tối đa tiềm năng phát triển. Một số tỉnh nhỏ, kinh tế kém phát triển có thể được hưởng lợi từ sự hỗ trợ của các tỉnh mạnh hơn, từ nền tảng kết cấu hạ tầng hiện đại và các nguồn vốn đầu tư dồi dào.

Những tỉnh có diện tích lớn hơn, dân số đông hơn sẽ trở thành trung tâm kinh tế quan trọng, giúp thu hút nhà đầu tư trong và ngoài nước do có thị trường rộng lớn và nguồn nhân lực dồi dào hơn. Chính sách quy hoạch giao thông, đô thị, khu công nghiệp cũng sẽ được thực hiện trên quy mô lớn, tránh tình trạng manh mún và chắp vá.

Việc sáp nhập còn mang đến những thay đổi tích cực trong lĩnh vực xã hội, giúp giảm tình trạng khác biệt lớn giữa các tỉnh về mức sống, thu nhập và cơ hội phát triển. Khi các địa phương được hợp nhất, chất lượng dịch vụ công như y tế, giáo dục và giao thông sẽ được nâng cao nhờ ngân sách và nguồn lực tập trung hơn, thay vì dàn trải, phân tán như trước. Đồng thời, sau khi sáp nhập, sự giao lưu, thúc đẩy văn hóa, kinh tế và xã hội sẽ diễn ra mạnh mẽ hơn, giúp phát triển đời sống toàn diện cho người dân.

Tháng đầu tiên sau khi “sắp xếp lại giang sơn”, những số liệu kể trên đã minh chứng rằng, việc sáp nhập tỉnh, xã phường, bỏ cấp huyện tạo ra không gian mới, dư địa mới để nền kinh tế tăng tốc trong giai đoạn tới.

Trong “ngôi nhà mới” rộng rãi hơn, có nhiều không gian và dư địa phát triển, Cục Thống kê có khuyến cáo gì đối với các địa phương sau sáp nhập?

Các địa phương cần điều chỉnh quy hoạch kinh tế - xã hội theo đơn vị hành chính mới sau sáp nhập, bảo đảm tính kế thừa, nhất quán và hiệu quả trong sử dụng nguồn lực; phát triển các chuỗi sản xuất, phân phối liên xã, liên tỉnh, liên vùng để nâng cao khả năng liên kết ngược và liên kết xuôi giữa các ngành.

Trong đó, ưu tiên thu hút đầu tư có trọng điểm, tập trung vào các cụm công nghiệp - dịch vụ có khả năng dẫn dắt chuỗi giá trị địa phương. Các địa phương cần hỗ trợ doanh nghiệp trong nước tiếp cận tín dụng, công nghệ, thị trường xuất khẩu và hạ tầng số.

Đơn vị hành chính cấp xã, phường mới thành lập cần đóng vai trò kết nối giữa Nhà nước và cơ sở sản xuất, hỗ trợ triển khai chính sách nông thôn mới, chuyển đổi mô hình sản xuất, tổ chức lại sản xuất hàng hóa và nâng cao hiệu quả sử dụng tài nguyên tại địa phương. Với quy mô diện tích, dân số gấp 2-4 lần sau sáp nhập, các xã phường cần đẩy mạnh chuyển đổi số cấp địa phương, xây dựng hệ thống cơ sở dữ liệu kinh tế - xã hội tích hợp, phục vụ công tác điều hành, đánh giá hiệu quả đầu tư công, dự báo chuyển dịch cơ cấu kinh tế và nâng cao năng lực phản ứng chính sách trong bối cảnh còn tiềm ẩn nhiều biến động khó lường trong năm 2025.

Sau sáp nhập, cần phải tính toán lại tốc độ tăng trưởng GRDP của từng địa phương để đạt được tốc độ tăng trưởng trên 8% trong năm nay, thưa bà?

Để bảo đảm mục tiêu tăng trưởng kinh tế 8% trở lên trong năm 2025, nhất là đạt 8,3-8,5% như chỉ đạo mới đây của Thủ tướng Chính phủ, sau khi thực hiện việc sáp nhập địa giới hành chính, giảm từ 63 xuống còn 34 tỉnh, thành phố, Cục Thống kê đã tổng hợp, tính toán lại quy mô GRDP và tiềm năng tăng trưởng thực tế của từng địa phương để kiến nghị mức tăng trưởng mới, bảo đảm phân bổ hợp lý và khả thi đối với từng địa phương sau sáp nhập.

Theo đó, đối với các địa phương trọng điểm, nơi chiếm tỷ trọng lớn trong GRDP cả nước và có vai trò dẫn dắt, mức tăng trưởng cần cao hơn để tạo lực kéo tăng trưởng chung của cả nước. Cụ thể, tăng trưởng năm 2025 của Hà Nội ít nhất phải trên 8%; TP.HCM trên 9%; Bắc Ninh khoảng 12%; Quảng Ninh khoảng 14%; Hải Phòng khoảng 12%.