Việt Nam cần chuyển đổi các khu công nghiệp cũ thành các cụm công nghiệp chuyên biệt. Ảnh: Đức Thanh

Thời điểm bước ngoặt

Trong bối cảnh căng thẳng thương mại toàn cầu kéo dài và quá trình bình thường hóa thuế quan đang diễn ra, đến năm 2025, các nhà đầu tư đã chuyển trọng tâm từ việc chỉ tìm kiếm lợi thế chi phí đơn thuần sang quản lý rủi ro hệ thống và xây dựng chuỗi cung ứng có khả năng hấp thụ những gián đoạn khó lường. Đây là mệnh lệnh chiến lược mang tính nền tảng để bảo toàn khả năng tiếp cận thị trường trong tương lai và duy trì lợi nhuận bền vững.

Việt Nam đang ở thời điểm mang tính bước ngoặt. Tiềm năng trở thành trung tâm hàng đầu Đông Nam Á về sản xuất tiên tiến và công nghiệp công nghệ cao phụ thuộc căn bản vào việc Việt Nam dự báo và đáp ứng hiệu quả nhu cầu ngày càng cao của các tập đoàn đa quốc gia có yêu cầu khắt khe.

Để đạt được bước chuyển này, Việt Nam cần nỗ lực đồng bộ trong cải cách quản trị, phát triển nguồn nhân lực, hiện đại hóa hạ tầng và nâng cao hiệu quả hành chính. Các ưu đãi tài khóa cạnh tranh tuy cần thiết, nhưng không còn đủ. Việt Nam phải cam kết thực thi để hỗ trợ quá trình chuyển đổi phức tạp của doanh nghiệp và định vị mình như một đối tác triển khai chủ động, đáng tin cậy.

FDI vẫn duy trì mạnh mẽ nhờ 4 trụ cột

Các số liệu 3 quý đầu năm 2025 cho thấy, cam kết FDI vẫn được duy trì mạnh mẽ, thể hiện niềm tin của nhà đầu tư, nhưng cũng nhấn mạnh sự cấp thiết của những cải cách hệ thống nhằm hấp thụ và sử dụng hiệu quả nguồn vốn này.

Những định hướng chiến lược của nhà đầu tư hiện được củng cố thành 4 ưu tiên mang tính bắt buộc, bao gồm đa dạng hóa chiến lược, tăng cường khả năng chống chịu hệ thống, nội địa hóa sâu rộng và nâng cao mức độ sẵn sàng vận hành tiên tiến. 4 trụ cột này tác động sâu sắc đến các quyết định phân bổ vốn lớn và định hình vị thế cạnh tranh của Việt Nam với tư cách một điểm đến đầu tư chiến lược trong khu vực.

Trong đó, đa dạng hóa chiến lược phản ánh yêu cầu mang tính toàn cầu nhằm giảm thiểu rủi ro địa chính trị tập trung, thông qua tái phân bổ vốn sang các thị trường ổn định và minh bạch hơn. Sự ổn định chính trị, vị trí chiến lược và các hiệp định thương mại tự do toàn diện đã giúp Việt Nam trở thành điểm tựa cho quá trình dịch chuyển này. Tuy nhiên, cạnh tranh gay gắt đang đến từ các quốc gia trong khu vực như Thái Lan và Indonesia.

Tiềm năng trở thành trung tâm hàng đầu Đông Nam Á về sản xuất tiên tiến và công nghiệp công nghệ cao phụ thuộc căn bản vào việc Việt Nam dự báo và đáp ứng hiệu quả nhu cầu ngày càng cao của các tập đoàn đa quốc gia có yêu cầu khắt khe.

Sự bất định trong nhận thức của nhà đầu tư sẽ làm gia tăng chi phí rủi ro và hạn chế dòng vốn đầu tư. Do đó, tính minh bạch và các thể chế vững mạnh chính là nền tảng của chiến lược đa dạng hóa này.

Cam kết đối với sự minh bạch thể chế đã được khẳng định một cách rõ ràng, khi FTSE Russell nâng hạng Việt Nam từ thị trường cận biên lên thị trường mới nổi thứ cấp, phản ánh những cải thiện thành công trong thị trường tài chính và việc dỡ bỏ các rào cản như yêu cầu ký quỹ trước giao dịch.

Khả năng chống chịu hệ thống không chỉ giới hạn ở yếu tố vị trí địa lý hay tài chính, mà còn đòi hỏi hệ sinh thái vận hành có thể thích ứng trước các cú sốc địa chính trị, chuỗi cung ứng. Chất lượng và khả năng sẵn có của lực lượng kỹ thuật viên và quản lý trình độ trung cấp đóng vai trò quyết định vị thế dài hạn của Việt Nam trong chuỗi giá trị toàn cầu.

Khu công nghiệp cần đáp ứng khả năng chống chịu Việt Nam cần chuyển đổi các khu công nghiệp cũ thành các cụm công nghiệp chuyên biệt, được thiết kế riêng cho các ngành công nghệ cao chiến lược. Tại đây, hạ tầng tích hợp đầy đủ và tuân thủ các tiêu chuẩn toàn cầu là điều kiện tiên quyết cho những khoản đầu tư hàng đầu thế giới.

Các tập đoàn đa quốc gia của Mỹ và châu Âu đang thực hiện các đợt dịch chuyển hoạt động quy mô lớn, qua đó tái định hình chuỗi cung ứng toàn cầu. Đây là quá trình phức tạp và rủi ro chiến lược lớn nhất, trong đó việc triển khai chuyển đổi và tái cấu trúc doanh nghiệp là rào cản mang tính quyết định cho thành công bền vững.

Thành công lâu dài của Việt Nam phụ thuộc vào khả năng chủ động hỗ trợ và thúc đẩy nhanh quá trình chuyển đổi này, biến chi phí hội nhập tất yếu thành lợi thế cạnh tranh thực tế.

Các chiến lược phát triển bất động sản công nghiệp định hướng tương lai, hỗ trợ các khu công nghiệp thông minh, thân thiện môi trường, sẽ trở thành trọng tâm của các chương trình chính sách sắp tới.

Xu thế tài chính bền vững

Xu thế tài chính bền vững đang thay đổi cách dòng vốn toàn cầu được phân bổ, khi các tiêu chí ESG ngày càng trở thành bộ lọc bắt buộc. Khả năng tiếp cận nguồn vốn thể chế hàng đầu, từ các quỹ hưu trí và quỹ đầu tư quốc gia của Việt Nam phụ thuộc vào mức độ cam kết thực chất trong chuyển đổi xanh, tuân thủ tiêu chuẩn lao động và quản trị doanh nghiệp minh bạch.

Các khu công nghiệp xanh được chứng nhận cùng hệ thống báo cáo minh bạch là điều kiện bắt buộc để thu hút nguồn vốn quốc tế chất lượng cao và giảm thiểu rủi ro thương hiệu. Việc đáp ứng các tiêu chuẩn ESG đòi hỏi chuyên môn sâu và năng lực tuân thủ toàn diện, càng làm nổi bật nhu cầu hỗ trợ chuyển đổi tổng thể.

Việc Việt Nam được nâng hạng lên thị trường mới nổi dự báo sẽ thu hút dòng vốn thụ động và chủ động đáng kể, khoảng 10,4 tỷ USD trong 12-18 tháng tới, khiến việc tuân thủ các tiêu chuẩn ESG cao cấp trở thành ưu tiên cấp bách.

Việc điều chỉnh bất động sản công nghiệp và các sáng kiến hợp tác công - tư sao cho phù hợp với nhu cầu vận hành của nhà đầu tư Mỹ và châu Âu sẽ giúp Việt Nam khẳng định vị thế là trung tâm giảm thiểu rủi ro, sáng tạo và có giá trị cao.

Thành công đòi hỏi năng lực chuyên sâu đáng tin cậy trong 3 lĩnh vực trọng yếu mang lại sự đảm bảo cần thiết, gồm thúc đẩy vận hành; quản lý tái cấu trúc và tuân thủ; dẫn dắt chuyển đổi chiến lược, giám sát quá trình chuyển đổi nhân sự và công nghệ để tăng trưởng nhanh, bền vững.

Việt Nam hiện có cơ hội mang tính thế hệ để tái định hình toàn cảnh công nghiệp quốc gia, bằng cách vượt trên các tiêu chuẩn mà các nhà đầu tư công nghệ cao toàn cầu đặt ra. Việc Việt Nam nắm bắt cơ hội này ra sao sẽ định hình vai trò của đất nước như một trung tâm công nghiệp hàng đầu, đồng thời củng cố sức chống chịu và tăng trưởng trong bối cảnh cạnh tranh toàn cầu ngày càng khốc liệt.