Phó chủ nhiệm Uỷ ban Tư pháp Nguyễn Mạnh Cường trình bày báo cáo của nhóm nghiên cứu .

4 trường hợp nộp lại quà tặng giá trị 350 triệu đồng

Sáng 6/9, Ủy ban Tư pháp của Quốc hội họp phiên thường trực mở rộng thẩm tra báo cáo của Chính phủ về công tác phòng, chống tham nhũng năm 2021.

Báo cáo của Chính phủ nêu rõ, năm 2021, tham nhũng tiếp tục được kiềm chế, ngăn chặn, có chiều hướng thuyên giảm, góp phần quan trọng làm trong sạch bộ máy Đảng và Nhà nước, củng cố niềm tin của cán bộ, đảng viên và Nhân dân, góp phần quan trọng nâng cao vị thế, uy tín của Việt Nam trên trường quốc tế, tạo động lực mới, khí thế mới để toàn Đảng, toàn dân thực hiện thắng lợi các Nghị quyết của Đại hội lần thứ XIII của Đảng.

Tuy nhiên, tình trạng nhũng nhiễu, tiêu cực, gây phiền hà cho người dân, doanh nghiệp trong khu vực hành chính, dịch vụ công chưa được ngăn chặn có hiệu quả. Tham nhũng trên nhiều lĩnh vực còn nghiêm trọng, phức tạp, với biểu hiện ngày càng tinh vi, gây bức xúc trong xã hội.

Những nhận định này khá gần với báo cáo một năm trước. Tại kỳ họp thứ 10 Quốc hội khoá XIV (tháng 10/2020) gửi báo cáo đến Quốc hội, Chính phủ đánh giá: Nhìn chung, tham nhũng đang từng bước được kiềm chế và có chiều hướng thuyên giảm mặc dù vẫn còn phức tạp, xảy ra trên nhiều lĩnh vực và tinh vi hơn, nhất là tình trạng “tham nhũng vặt”, nhũng nhiễu, gây phiền hà cho người dân, doanh nghiệp trong giải quyết công việc để vụ lợi.

Ở báo cáo năm nay, trong thực hiện các biện pháp phòng ngừa tham nhũng, Chính phủ khẳnh định đạt được nhiều kết quả tích cực. Chính phủ đã ban hành Nghị quyết số 76/NQ-CP ngày 15/7/2021về Chương trình tổng thể cải cách hành chính nhà nước giai đoạn 2021-2030. Các bộ, ngành, địa phương đã kiểm tra tại 6.599 cơ quan, tổ chức, đơn vị về công khai, minh bạch, phát hiện 98 cơ quan, tổ chức, đơn vị vi phạm (tăng 8,9% so với năm 2020). Tiến hành 3.108 cuộc kiểm tra việc thực hiện các định mức, tiêu chuẩn, chế độ, phát hiện 276 vụ việc và 376 người vi phạm; đã xử lý hành chính 188 người; kiến nghị thu hồi 50,8 tỷ đồng, thu hồi được 43 tỷ đồng.

Trong năm cũng đã tiến hành kiểm tra việc thực hiện quy tắc ứng xử của cán bộ, công chức tại 5.530 cơ quan, tổ chức, đơn vị; kịp thời phát hiện, chấn chỉnh các sai phạm và xử lý 80 cán bộ, công chức, viên chức vi phạm. Có 4 trường hợp nộp lại quà tặng cho đơn vị, với số tiền 350 triệu đồng; có 2 người bị xử lý do có vi phạm thời hạn không được kinh doanh sau khi thôi giữ chức vụ.

Các cấp, các ngành đã tiến hành chuyển đổi vị trí công tác nhằm phòng ngừa tham nhũng của 26.576 lượt cán bộ, công chức, viên chức. Đã có hơn 1,28 triệu người kê khai tài sản, thu nhập. Số bản kê khai đã hoàn thành công khai đạt tỷ lệ 99% số đã kê khai. Có 51 người đứng đầu đã bị xử lý do thiếu trách nhiệm để xảy ra tham nhũng, trong đó 16 người bị xử lý hình sự, 35 người đã bị xử lý kỷ luật.

Trong việc phát hiện và xử lý hành vi tham nhũng, Chính phủ cho biết các Cơ quan điều tra trong Công an Nhân dân đã thụ lý điều tra 478 vụ án, 1.051 bị can phạm tội về tham nhũng; trong đó khởi tố mới 282 vụ, 536 bị can (giảm 04 vụ, 70 bị can so với cùng kỳ năm trước); thiệt hại hơn 628 tỷ đồng; thu hồi tài sản trong các vụ án đang thụ lý trên 503 tỷ đồng (bao gồm tiền mặt, kê biên tài sản, phong tỏa tài khoản…). Đã kết luận điều tra đề nghị truy tố 254 vụ, 650 bị can; tạm đình chỉ điều tra 22 vụ, 50 bị can; đình chỉ điều tra 02 vụ, 04 bị can; thay đổi tội danh 02 vụ, 02 bị can; chuyển vụ án 07 vụ, 11 bị can; Viện Kiểm sát nhân dân tối cao huỷ bỏ 01 vụ, 01 bị can; hiện đang điều tra 190 vụ, 333 bị can.

Vẫn tiềm ẩn nguy cơ “lợi ích nhóm”, “sân sau”

Nêu ý kiến về báo cáo của Chính phủ, nhóm nghiên cứu của Uỷ ban Tư pháp cơ bản tán thành với những đánh giá của Chính phủ về tình hình tham nhũng năm 2021, trong đó có nhận định tham nhũng tiếp tục được kiềm chế, ngăn chặn, có chiều hướng thuyên giảm .

Bên cạnh đó, Phó chủ nhiệm Uỷ ban Tư pháp Nguyễn Mạnh Cường cho biết, Nhóm nghiên cứu cho rằng, trong năm 2021, tình hình tội phạm tiếp tục có những diễn biến phức tạp, một số loại tội phạm về kinh tế, tham nhũng có chiều hướng gia tăng, tiềm ẩn nguy cơ “lợi ích nhóm”, “sân sau”, tập trung vào một số lĩnh vực như đấu thầu, đấu giá, cổ phần hoá, tín dụng, ngân hàng, y tế, giáo dục  …, trong đó có sự câu kết, “thổi giá” giữa cơ quan nhà nước và một số doanh nghiệp hoạt động kinh doanh, doanh nghiệp thẩm định giá.

Đáng lưu ý là đã phát sinh một số tội phạm tham nhũng liên quan đến công tác phòng, chống dịch bệnh Covid-19 với một số hành vi phổ biến như: mua bán, đấu thầu trang thiết bị phòng bệnh, lợi dụng công tác phòng, chống dịch bệnh để trục lợi … Tình trạng cán bộ, công chức lợi dụng kẽ hở về cơ chế, chính sách, pháp luật, vị trí công tác để nhũng nhiễu, tiêu cực, gây phiền hà cho người dân, doanh nghiệp vẫn tiếp tục diễn ra trên nhiều lĩnh vực, nhất là ở cơ sở; tình hình tội phạm tham nhũng trong cơ quan bảo vệ pháp luật, cơ quan có nhiệm vụ PCTN vẫn còn.

Do đó, Chính phủ cần tổng kết, đánh giá, nhận diện đầy đủ để dự báo đúng tình hình tham nhũng và đề ra giải pháp phòng, chống hiệu quả, sát với tình hình thực tế, nhóm nghiên cứu nêu quan điểm.