Riêng quý II/2024, số tiền được đẩy ra nền kinh tế là 422.000 tỷ đồng. Ảnh: Đức Thanh

Tín dụng một tháng tăng gần bằng 5 tháng

Báo cáo của Tổng cục Thống kê cho thấy, tính tới ngày 24/6/2024, tăng trưởng tín dụng của nền kinh tế đạt 4,45%, gần đạt mục tiêu Chính phủ đề ra (đến hết quý II/2024 tăng 5-6%). Trước đó, theo thông báo của Ngân hàng Nhà nước (NHNN), tín dụng tính tới cuối tháng 5/2024 tăng 2,41%. Như vậy, chỉ riêng trong hơn 3 tuần đầu tháng 6, tín dụng đã tăng 2,04%, gần bằng tốc độ tăng 5 tháng đầu năm cộng lại.

Theo NHNN, đây là hiện tượng bình thường, tín dụng có xu hướng tăng cao nửa cuối năm và sụt giảm những tháng đầu năm. Nếu tốc độ tăng trưởng tín dụng này được duy trì, khả năng tín dụng cả năm đạt 15% không phải là mục tiêu bất khả thi.

Dù tín dụng chỉ đạt xấp xỉ mục tiêu đề ra, song theo các chuyên gia, tín dụng đã cải thiện rõ rệt từng tháng. Riêng quý II/2024, số tiền được đẩy ra nền kinh tế là 422.000 tỷ đồng, cao hơn đáng kể so với quý I.

“Tín dụng thường tăng tốc nửa cuối năm, nên tốc độ tăng tín dụng nửa đầu năm như hiện nay là không đáng ngại, phù hợp với tốc độ phục hồi của nền kinh tế. Tín dụng tăng chậm một phần do nợ xấu cao, ngân hàng thương mại thận trọng cho vay. Bên cạnh đó, áp lực tỷ giá buộc NHNN phải thận trọng cung tiền, đây cũng là một lý do nữa khiến tín dụng nửa đầu năm tăng chậm”, TS. Nguyễn Đức Độ, Phó viện trưởng Viện Kinh tế Tài chính nhận định.

Dù room tín dụng đã được NHNN cấp cho các ngân hàng từ đầu năm, song NHNN cho biết, sẽ rà soát lại khả năng tăng trưởng tín dụng của từng ngân hàng và điều hòa trong toàn hệ thống để chuyển từ ngân hàng không có nhu cầu sang các ngân hàng có khả năng tăng trưởng.

Ông Phạm Chí Quang, Vụ trưởng Vụ Chính sách tiền tệ (NHNN) yêu cầu các ngân hàng thương mại rà soát và báo cáo lại khả năng tăng trưởng tín dụng 6 tháng cuối năm để NHNN phân bổ phù hợp, nếu ngân hàng nào cố tình “ôm” room tín dụng nhưng không thể tăng trưởng thì sẽ bị xem xét khi cấp room tín dụng năm tới.

Tín dụng cứ tăng mãi ở mức 15%/năm là rủi ro

Mặc dù tín dụng nửa đầu năm tăng chậm, song nhiều ngân hàng đều lạc quan về khả năng tăng trưởng tín dụng cả năm. Tại Vietcombank, tính tới giữa tháng 6/2024, tín dụng mới tăng 2,1%, song dự kiến đến hết ngày 30/6/2024 sẽ tăng 4,3%, đến hết ngày 30/9/2024 tăng 8,2% và đến cuối năm tăng 12%. Ttín dụng tính tới giữa tháng 6/2024 tại SHB chỉ tăng hơn 2,5%, song đến ngày 30/6 tăng khoảng 5% và hết năm nay dự kiến tăng khoảng 14%...

Đã đến lúc phải kết hợp chính sách tài khóa và tiền tệ.

- Ông Nguyễn Kim Hùng, Phó chủ tịch Hiệp hội Doanh nghiệp nhỏ và vừa Việt Nam

Thời gian qua, chính sách tiền tệ đã phát huy hết khả năng, đã đến lúc phải kết hợp chính sách tài khóa và tiền tệ, cần đưa ra gói chính sách tài khóa đủ lớn, thời gian đủ dài để hỗ trợ doanh nghiệp. Ngoài giảm thuế giá trị gia tăng, cần nghiên cứu chính sách khác như: cho doanh nghiệp vay lại thuế giá trị gia tăng, vay lại thuế xuất nhập khẩu trong vòng 10 năm…, để vượt qua khó khăn.

Phó thống đốc NHNN Đào Minh Tú nhắc nhở các ngân hàng về tín dụng tăng vọt bất ngờ và yêu cầu các ngân hàng không tăng trưởng tín dụng bằng mọi giá, mà phải chú trọng chất lượng. Lãnh đạo nhiều ngân hàng giải thích, sở dĩ tín dụng có sự tăng trưởng bất ngờ trong tháng 6/2024 và nửa cuối năm 2024 là bởi nửa đầu năm, doanh nghiệp tập trung đàm phán, hợp đồng chủ yếu ký kết từ giữa năm, phần lớn các hợp đồng tín dụng lớn cũng được giải ngân nửa cuối năm.

Dù vậy, theo phản ánh, hiện nay, tiếp cận tín dụng chủ yếu là các doanh nghiệp lớn, doanh nghiệp nhỏ và vừa (SME) vẫn gặp khó khăn bởi thiếu tài sản đảm bảo và các ngân hàng có xu hướng thận trọng hơn. Khảo sát mới đây của Hiệp hội Doanh nghiệp TP.HCM cho thấy, có tới 41% doanh nghiệp không còn tài sản thế chấp đủ pháp lý để vay vốn.

Ông Nguyễn Kim Hùng, Phó chủ tịch Hiệp hội Doanh nghiệp nhỏ và vừa Việt Nam cho biết, nhiều doanh nghiệp SME đang phải đối mặt với tình trạng càng kinh doanh càng lỗ; bị chiếm dụng vốn (các doanh nghiệp Việt Nam có xu hướng chiếm dụng vốn lẫn nhau, trong đó doanh nghiệp SME bị chiếm dụng vốn nhiều nhất); phải ưu tiên xử lý các khoản nợ đến hạn thay vì vay mới...

Điểm tích cực hiện nay là mặt bằng lãi suất cho vay được duy trì ở mức ổn định, dù lãi suất huy động đã tăng khoảng 0,5%/năm trong vài tháng gần đây. Các ngân hàng thương mại khẳng định, sẽ duy trì mặt bằng lãi suất thấp để kích cầu tín dụng. 

TS. Nguyễn Đức Độ cho rằng, tín dụng không nên cứ tăng đều đặn ở mức độ 15%/năm, mà cần giảm dần. Hiện Việt Nam nằm trong nhóm quốc gia có tỷ lệ tín dụng/GDP cao nhất thế giới. Nếu tình trạng này kéo dài - tăng trưởng GDP mỗi năm khoảng 5-6%/năm (cộng với lạm phát khoảng 4%/năm) trong khi tín dụng tăng 15% - thì tỷ lệ dư nợ tín dụng trên GDP ngày càng lớn, trở thành “quả bom nổ chậm”, dễ tạo “bong bóng” đầu cơ tài sản.

Chính vì vậy, theo chuyên gia này, ngay cả khi tín dụng năm nay không tăng trưởng 15%/năm thì cũng không đáng ngại, mà dần dần phải kéo giảm con số này, thay vào đó là phát triển các kênh huy động vốn khác, giảm phụ thuộc vào tín dụng ngân hàng.