Luật Phòng, chống bệnh truyền nhiễm hiện hành được ban hành từ năm 2007 đã đóng vai trò quan trọng trong kiểm soát dịch bệnh suốt hơn 17 năm qua.

Tuy nhiên, thực tiễn triển khai cho thấy vẫn còn nhiều bất cập, đặc biệt khi các bệnh không lây nhiễm, rối loạn sức khỏe tâm thần và các thách thức từ biến đổi khí hậu, ô nhiễm môi trường, thói quen sinh hoạt thiếu lành mạnh đang ngày càng gia tăng, tác động trực tiếp đến sức khỏe cộng đồng.

Bộ Y tế đề xuất nhiều điểm mới trong Dự thảo Luật Phòng bệnh

Dự thảo Luật Phòng bệnh được xây dựng với phạm vi điều chỉnh bao quát, tích hợp các nội dung về phòng, chống bệnh truyền nhiễm, bệnh không lây nhiễm, sức khỏe tâm thần, bảo đảm dinh dưỡng, phòng bệnh từ các yếu tố nguy cơ và các điều kiện bảo đảm để thực hiện hiệu quả công tác phòng bệnh.

Với bệnh không lây nhiễm, dự thảo đề cao phát hiện sớm, dự phòng chủ động, chăm sóc và điều trị toàn diện tại tuyến y tế cơ sở và cộng đồng.

Bộ Y tế đánh giá hệ thống pháp luật hiện hành dù có hơn 60 luật liên quan đến y tế nhưng vẫn tập trung chủ yếu vào điều trị bệnh, phòng chống bệnh truyền nhiễm và quản lý một số hành vi gây hại sức khỏe như rượu, bia, thuốc lá, bạo lực gia đình. Trong khi đó, những lĩnh vực quan trọng như dinh dưỡng, bệnh không lây nhiễm, sức khỏe tâm thần hay các mô hình phòng bệnh bền vững chưa được điều chỉnh đồng bộ.

Dự thảo Luật Phòng bệnh hướng tới hoàn thiện thể chế, đáp ứng các chủ trương của Đảng, yêu cầu của Quốc hội và Chính phủ trong công tác bảo vệ và nâng cao sức khỏe nhân dân, đồng thời thay thế Luật Phòng, chống bệnh truyền nhiễm hiện hành để tránh chồng chéo với các văn bản pháp luật khác.

Một điểm mới quan trọng là bỏ danh mục cụ thể các bệnh truyền nhiễm, thay bằng quy định nguyên tắc xác định nhóm bệnh, giao Bộ trưởng Bộ Y tế ban hành danh mục và tiêu chí phân loại. Điều này giúp hệ thống y tế linh hoạt ứng phó với các bệnh truyền nhiễm mới phát sinh, phù hợp với phân loại cấp độ phòng thủ dân sự.

Dự thảo cũng bổ sung quy định phân loại và cấp độ dịch bệnh truyền nhiễm, mở rộng đối tượng giám sát bao gồm cả bệnh không lây nhiễm, yếu tố nguy cơ từ dinh dưỡng, môi trường, thương tích và rối loạn sức khỏe tâm thần. Việc giám sát được triển khai toàn diện trên địa bàn hành chính, ứng dụng công nghệ thông tin để báo cáo nhanh và hiệu quả hơn.

Dự thảo xác lập quyền và nghĩa vụ của người dân, cơ sở y tế, tổ chức và cá nhân trong phòng bệnh, như quyền tiếp cận thông tin, dịch vụ y tế, bảo mật thông tin, được bồi thường khi bị thiệt hại do biện pháp y tế và nghĩa vụ khai báo trung thực, tuân thủ hướng dẫn, tự bảo vệ sức khỏe bản thân và cộng đồng.

Cơ sở y tế và tổ chức liên quan chịu trách nhiệm triển khai các biện pháp phòng, chống dịch như giám sát, xét nghiệm, cách ly, khử khuẩn, tiêm chủng. Dự thảo quy định rõ cơ chế chỉ đạo, hướng dẫn chuyên môn kỹ thuật từ Bộ Y tế và quyền chủ động của chính quyền địa phương khi dịch bệnh xảy ra.

Người mắc, nghi mắc hoặc tiếp xúc với bệnh truyền nhiễm nhóm A và một số bệnh nhóm B bắt buộc phải cách ly y tế tại nhà, cơ sở y tế hoặc địa điểm do chính quyền chỉ định, với biện pháp cưỡng chế nếu không chấp hành. Các cơ sở y tế vùng dịch chịu trách nhiệm tổ chức cách ly theo chỉ đạo Ủy ban Nhân dân.

Kiểm dịch y tế được thực hiện tại cửa khẩu đối với người, phương tiện, hàng hóa, thi thể, mẫu phẩm sinh học xuất nhập cảnh hoặc quá cảnh qua Việt Nam, bao gồm khai báo y tế, giám sát, kiểm tra và xử lý dịch phù hợp. Người dân và doanh nghiệp có trách nhiệm tuân thủ và chịu chi phí kiểm dịch theo quy định.

Dự thảo quy định rõ quyền tiếp cận vaccine và sinh phẩm phòng bệnh một cách công bằng, trọn đời, theo lứa tuổi và chương trình tiêm chủng. 

Vắc-xin được chia thành ba nhóm: tiêm chủng mở rộng miễn phí, tiêm chủng chủ động chống dịch và tiêm chủng tự nguyện. Người dân có quyền được bồi thường nếu gặp tai biến sau tiêm. Cơ sở y tế công và tư đều có thể cung cấp dịch vụ tiêm chủng khi đáp ứng điều kiện. Lần đầu tiên, dự thảo bổ sung quy định về an toàn sinh học trong xét nghiệm ngoài phòng thí nghiệm, phù hợp với xu hướng phát triển các dịch vụ xét nghiệm lưu động.

Ngoài nội dung truyền thống về phòng bệnh truyền nhiễm, Dự thảo còn đưa ra quy định cụ thể về dinh dưỡng hợp lý, phòng chống bệnh không lây nhiễm và sức khỏe tâm thần.

Theo đó, sẽ ban hành hướng dẫn và tiêu chuẩn về chế độ dinh dưỡng phù hợp theo lứa tuổi, nhóm đối tượng, tăng cường dinh dưỡng để phòng chống các bệnh không lây nhiễm.

Về sức khỏe tâm thần, dự thảo nhấn mạnh tăng cường kiểm soát yếu tố nguy cơ, xây dựng mô hình chăm sóc sức khỏe tâm thần tại cộng đồng, cung cấp dịch vụ tư vấn và hỗ trợ. Với bệnh không lây nhiễm, dự thảo đề cao phát hiện sớm, dự phòng chủ động, chăm sóc và điều trị toàn diện tại tuyến y tế cơ sở và cộng đồng.

Bộ Y tế vào cuộc vụ một phụ nữ tử vong sau nâng ngực và hút mỡ tại Bệnh viện Răng Hàm Mặt Thẩm mỹ Paris

Sau sự cố y khoa nghiêm trọng khiến một phụ nữ tử vong tại Bệnh viện Răng Hàm Mặt Thẩm mỹ Paris (TP.HCM), Cục Quản lý Khám chữa bệnh, Bộ Y tế đã yêu cầu Sở Y tế TP.HCM khẩn trương xác minh nguyên nhân và xử lý nghiêm nếu phát hiện sai phạm.

Theo đó, bệnh nhân P.T.T.D. (nữ, sinh năm 1993) tử vong sau khi thực hiện phẫu thuật nâng ngực và hút mỡ bắp tay tại bệnh viện này. Ngay sau sự việc, Sở Y tế TP.HCM đã thành lập Tổ công tác gồm các chuyên gia để đánh giá quy trình tiếp nhận, điều trị và xử trí cấp cứu cho bệnh nhân. Hồ sơ bệnh án đã được Công an TP.HCM niêm phong phục vụ điều tra. Sở Y tế cũng yêu cầu bệnh viện tạm dừng toàn bộ hoạt động phẫu thuật, thủ thuật từ ngày 29/5/2025 đến khi có kết luận chính thức.

Trong vòng chưa đầy hai tháng, đây là ca biến chứng nghiêm trọng thứ ba xảy ra tại Bệnh viện Răng Hàm Mặt Thẩm mỹ Paris. Trước đó, bệnh viện đã xảy ra các sự cố tương tự và bị xử phạt nhiều lần vì vi phạm chuyên môn, bao gồm để bác sỹ hành nghề không đăng ký, lập hồ sơ bệnh án không đầy đủ và gây tai biến cho người bệnh. Sở Y tế TP.HCM đã xử phạt tổng cộng 90 triệu đồng cho các vi phạm trong năm 2024.

Sự việc đặt ra câu hỏi về quy trình giám sát, cấp phép và hậu kiểm đối với các bệnh viện chuyên ngành thẩm mỹ. Việc Bộ Y tế vào cuộc là bước cần thiết để làm rõ nguyên nhân, xác định trách nhiệm và tránh các sự cố tương tự tiếp tục xảy ra, gây tổn thất về tính mạng và sức khỏe cho người dân.

Bệnh viện 19-8 cứu sống người đàn ông ngừng tim sau khi đi bơi

Một trường hợp ngừng tim nguy kịch vừa được Bệnh viện 19-8 (Bộ Công an) xử trí thành công nhờ sự phối hợp chặt chẽ giữa các chuyên khoa.

Chiều 18/5, bệnh nhân nam 40 tuổi, P.H.P, trú tại Hà Nội, trở về nhà sau khi đi bơi thì đột ngột xuất hiện các triệu chứng đau ngực trái dữ dội, khó thở và vã mồ hôi. Gia đình nhanh chóng gọi xe cấp cứu 115 đưa anh đến Khoa Cấp cứu, Bệnh viện 19-8. Khi nhập viện, bệnh nhân còn tỉnh táo nhưng có dấu hiệu vật vã. Qua thăm khám ban đầu, các bác sỹ chẩn đoán anh bị nhồi máu cơ tim cấp.

Chỉ vài phút sau khi nhập viện, bệnh nhân bất ngờ co giật, rơi vào tình trạng rung thất và ngừng tim, một biến chứng rất nguy hiểm với tiên lượng tử vong cao.

Ngay lập tức, các y bác sỹ của Khoa Tim mạch và Khoa Điều trị tích cực - Chống độc tiến hành cấp cứu tích cực bằng kỹ thuật hồi sinh tim phổi nâng cao (CPR), ép tim ngoài lồng ngực, sốc điện, sử dụng thuốc vận mạch và chống loạn nhịp.

Trong gần một giờ cấp cứu liên tục, bệnh nhân liên tục rơi vào nhiều cơn rung thất và ngừng tim, trong đó có cả block nhĩ thất cao độ - một rối loạn nhịp tim đặc biệt nghiêm trọng. Dù tiên lượng rất xấu, các bác sỹ quyết tâm giành lại sự sống cho người bệnh.

Sau khi tạm thời ổn định nhịp tim, bệnh nhân được chuyển gấp đến phòng can thiệp tim mạch. Kết quả chụp động mạch vành cho thấy tắc hoàn toàn đoạn gần động mạch vành phải (RCA1) kèm huyết khối ở đoạn xa. Ê-kíp can thiệp nhanh chóng đặt stent tái thông dòng chảy và hút huyết khối.

Tuy nhiên, trong quá trình can thiệp, bệnh nhân lại tiếp tục ngừng tim hai lần do rung thất, buộc ê-kíp phải thực hiện sốc điện và đặt máy tạo nhịp tim dự phòng. Sau can thiệp, bệnh nhân rơi vào sốc tim nặng, phải phụ thuộc liều cao của ba loại thuốc vận mạch.

Trước tình trạng nguy kịch, Ths.Bùi Nam Phong, Trưởng khoa Điều trị tích cực và Chống độc quyết định triển khai hệ thống hỗ trợ tuần hoàn ngoài cơ thể (VA-ECMO). Kỹ thuật ECMO được thực hiện qua đường đùi và thiết lập thành công trong thời gian ngắn, góp phần giữ lại sự sống cho bệnh nhân.

Những ngày sau đó là hành trình hồi sức gian nan khi bệnh nhân hôn mê sâu, phải thở máy, lọc máu liên tục do suy đa tạng gồm gan, thận, rối loạn đông máu, kèm theo xuất huyết tiêu hóa, viêm phổi và nhiễm khuẩn huyết. 

Nhờ nỗ lực không ngừng của đội ngũ y bác sỹ, bệnh nhân dần có tín hiệu phục hồi tích cực. Hai ngày sau can thiệp, bệnh nhân tỉnh táo, cai ECMO thành công, tự thở lại và được rút ống nội khí quản. Sau hơn 10 ngày điều trị tích cực, bệnh nhân hồi phục hoàn toàn và được xuất viện trong niềm vui của gia đình và đội ngũ y tế.

Viêm túi mật hoại tử ở người già: Cảnh báo nguy hiểm và cách điều trị hiệu quả

Đau bụng kéo dài, rối loạn tiêu hóa tưởng do bệnh dạ dày, cụ ông 83 tuổi ở TP.HCM không ngờ mang trong mình túi mật bị hoại tử nặng do sỏi gây tắc nghẽn và ứ dịch mật. Ông Vân, 83 tuổi, thường xuyên bị rối loạn tiêu hóa, ăn uống kém và đau vùng bụng nên nghĩ mình bị đau dạ dày.

Tự mua thuốc không kê đơn uống lâu ngày không khỏi, gần đây ông xuất hiện các cơn đau bụng quặn thắt, lan lên ngực, kéo dài không dứt kèm huyết áp tăng cao đến 200/100 mmHg. Gia đình lập tức đưa ông đến Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh TP.HCM. Tại đây, siêu âm bụng cho thấy túi mật căng to, thành dày, chứa nhiều bùn mật và có sỏi 8 mm kẹt ở cổ túi mật- dấu hiệu viêm túi mật cấp do sỏi.

Ngày 31/5, BS.CKI Phạm Quốc Trung, Khoa Gan - Mật - Tụy, Trung tâm Nội soi và Phẫu thuật nội soi Tiêu hóa cho biết bệnh nhân bị viêm túi mật hoại tử do sỏi kéo dài gây tắc nghẽn và ứ dịch mật.

Ông Vân còn nhiều bệnh nền phức tạp như tăng huyết áp, tiểu đường, đã đặt stent động mạch cảnh và đang dùng thuốc kháng đông nên cần chiến lược điều trị thận trọng. Ban đầu, các bác sỹ dẫn lưu dịch mật ra ngoài giảm áp lực túi mật và kiểm soát viêm cấp. Sau hai tuần theo dõi, khi ổn định, bệnh nhân ngưng thuốc kháng đông 24 giờ chuẩn bị phẫu thuật cắt túi mật bằng hệ thống nội soi 3D/4K ICG Rubina Karl Storz.

Phẫu thuật qua 4 trocar nội soi ghi nhận gan trơn láng, không tổn thương tạng khác nhưng túi mật viêm dính nhiều với mô xung quanh. Ê-kíp phẫu thuật bóc tách vùng tam giác gan - mật, kẹp cắt động mạch túi mật rồi cắt ống túi mật.

Bác sỹ Trung cho biết phẫu thuật rất khó do viêm dính, tăng sinh mạch máu vùng giường túi mật, phải thao tác cẩn trọng tránh thủng hoặc tổn thương cơ quan lân cận.

Với bệnh nhân lớn tuổi nhiều bệnh nền, nguy cơ biến chứng trong và sau mổ như chảy máu, biến cố tim mạch, suy hô hấp rất cao. May mắn sau một giờ, ca mổ thành công, ông Vân hết đau bụng, hồi phục nhanh, chỉ một ngày đã ăn uống, đi lại bình thường và xuất viện sau hai ngày. Một tuần sau phẫu thuật, vết mổ khô, sức khỏe ổn định.

Theo bác sỹ Trung, viêm túi mật hoại tử là biến chứng nặng của sỏi mật lâu ngày không điều trị. Viêm nhiễm kéo dài làm máu không nuôi dưỡng mô túi mật dẫn đến hoại tử, nếu không can thiệp kịp thời có thể gây vỡ túi mật, viêm phúc mạc, đe dọa tính mạng. Sỏi mật phát triển âm thầm, khi lớn và di chuyển gây tắc ống mật, đau hạ sườn phải dữ dội, sốt, buồn nôn, ớn lạnh. Người dân cần chú ý dấu hiệu bất thường và đến khám chuyên khoa gan mật - tiêu hóa để chẩn đoán và điều trị đúng.