Nhiều phụ huynh đưa trẻ khám mắt ngay đầu năm học

Ghi nhận tại một bệnh viện đa khoa tại TP.HCM, số lượng bệnh nhi đến khám mắt trong độ tuổi từ 3 đến 18 tuổi đang tăng mạnh. Theo đó, từ đầu tháng 9 đến nay, mỗi tuần trung bình có khoảng 300 trẻ đến khám, chiếm gần 40% tổng số bệnh nhân tại Khoa Mắt tăng hơn 20% so với tháng trước.

Các bác sỹ đang thăm khám cho bệnh nhân.

Trẻ đến khám chủ yếu gặp các vấn đề như tăng độ cận, loạn thị, khô mắt, đau mắt đỏ hoặc viêm kết mạc. Trong đó, trường hợp bé Bảo Hân (11 tuổi) là ví dụ điển hình. Trước đó, mắt trái và phải của bé cận lần lượt 3 và 3.25 độ.

Tuy nhiên, sau thăm khám, mỗi mắt của bé đã tăng thêm 0.5 độ cận và 1 độ loạn. Theo bác sỹ Ngọc Anh, trẻ cần thay kính mới để đảm bảo chất lượng thị giác, tránh tình trạng nhìn mờ, đau đầu, mỏi mắt, ảnh hưởng trực tiếp đến khả năng học tập và tiếp thu trên lớp.

Mẹ của bé, chị Mỹ Hạnh (42 tuổi, TP.HCM), cho biết trong kỳ nghỉ hè, con gái thường xuyên sử dụng máy tính để học online và giải trí, điều này khiến chị lo ngại về việc tăng độ cận. Khi con bắt đầu than phiền về việc mắt mờ ngay cả khi đeo kính, chị đã đưa bé đi khám ngay đầu năm học.

Ngoài tật khúc xạ, đầu năm học cũng là thời điểm các bệnh lý mắt truyền nhiễm gia tăng, đặc biệt là đau mắt đỏ. Bé Phúc Anh (8 tuổi) được mẹ đưa đến bệnh viện sau khi giáo viên phát hiện bé bị sưng, ngứa và đỏ mí mắt.

Ban đầu, chị Thanh Hương, mẹ bé nghi ngờ bé bị dị ứng thực phẩm do ăn tôm nướng muối ớt hôm trước.

Tuy nhiên, sau khi được BS.CKI Cấn Ngọc Thúy, Trung tâm Mắt Công nghệ cao, Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh TP.HCM thăm khám, bé được chẩn đoán viêm kết mạc dị ứng cấp, hay còn gọi là đau mắt đỏ do dị ứng. Nguyên nhân phổ biến bao gồm bụi bẩn, phấn hoa, lông động vật, nước mưa… với các triệu chứng điển hình như sưng mí, ngứa rát, chảy nước mắt.

Bác sỹ Thúy cho biết, bên cạnh viêm kết mạc dị ứng, đau mắt đỏ do nhiễm trùng cũng thường bùng phát mạnh từ tháng 8 đến tháng 10 hàng năm do điều kiện thời tiết nóng ẩm tạo môi trường thuận lợi cho virus, vi khuẩn phát triển và lây lan.

Với trường hợp của bé Phúc Anh, bệnh không nghiêm trọng và có thể điều trị bằng thuốc uống, thuốc nhỏ mắt theo hướng dẫn. Tuy nhiên, phụ huynh cần lưu ý cho trẻ nghỉ ngơi, tránh dụi mắt, không tiếp xúc với các tác nhân gây dị ứng, đồng thời vệ sinh mắt sạch sẽ hằng ngày.

Theo bác sỹ Tăng Ngọc Anh, việc khám mắt định kỳ cho trẻ từ 6 đến 12 tháng một lần là rất quan trọng, nhất là với các trẻ có tiền sử về mắt như cận thị, loạn thị, nhược thị, lé hoặc glôcôm bẩm sinh.

Khám mắt định kỳ giúp phát hiện sớm việc tăng độ khúc xạ, từ đó thay đổi kính phù hợp và áp dụng các biện pháp kiểm soát độ tiến triển. Đồng thời, thăm khám định kỳ cũng giúp phát hiện và điều trị kịp thời các bệnh lý về mắt, góp phần bảo vệ thị lực, nâng cao chất lượng học tập và sinh hoạt cho trẻ.

Bên cạnh đó, phụ huynh cũng nên tạo cho trẻ thói quen sinh hoạt hợp lý như hạn chế sử dụng thiết bị điện tử kéo dài, đảm bảo ánh sáng khi học tập, thực hiện nguyên tắc 20-20-20 (sau mỗi 20 phút nhìn màn hình, hãy nhìn xa 20 feet, khoảng 6 mét trong 20 giây) để giảm áp lực lên mắt.

Khi thấy trẻ có dấu hiệu bất thường như nhìn mờ, nheo mắt, nghiêng đầu khi nhìn, dụi mắt liên tục… cần đưa trẻ đi khám càng sớm càng tốt để tránh những biến chứng không đáng có.

Với sự quan tâm đúng mức từ gia đình và sự hỗ trợ chuyên môn từ các cơ sở y tế uy tín, trẻ em hoàn toàn có thể duy trì được thị lực tốt, tự tin học tập và phát triển toàn diện trong năm học mới.

Tự ý ngưng thuốc huyết áp, bệnh nhân suýt tử vong vì xuất huyết não

Bà Mùi, 70 tuổi, nhập viện trong tình trạng đau đầu, chóng mặt dữ dội sau nửa tháng tự ý ngưng thuốc điều trị huyết áp. Kết quả chẩn đoán cho thấy bà bị xuất huyết dưới nhện hai bên bán cầu não, một dạng xuất huyết não nguy hiểm, nếu không xử trí kịp thời có thể dẫn đến hôn mê hoặc tử vong.

Bà Mùi có tiền sử tăng huyết áp nhiều năm, được điều trị ổn định bằng thuốc. Tuy nhiên, do thấy huyết áp kiểm soát tốt, bà chủ quan và tự ngưng thuốc hơn hai tuần trước. Ba ngày trước khi nhập viện, bà bắt đầu xuất hiện triệu chứng đau đầu dữ dội vùng đỉnh, chẩm, vai gáy, kèm theo chóng mặt và choáng váng. Điều trị tại bệnh viện địa phương không hiệu quả, bà được chuyển đến viện.

Tại thời điểm nhập viện, huyết áp của bệnh nhân lên đến 200/110 mmHg, mức báo động nguy hiểm. Bệnh nhân than đau đầu dữ dội, chóng mặt nhiều. Kết quả chụp MRI não cho thấy bà bị xuất huyết dưới nhện hai bên bán cầu, tình trạng máu rò rỉ vào khoảng trống giữa não và màng bao quanh não (màng nhện).

Bác sỹ Hoàng Thị Bình, chuyên khoa Nội tim mạch, người trực tiếp điều trị cho bệnh nhân cho biết, xuất huyết dưới nhện là một trong những dạng chảy máu não nguy hiểm nhất, thường gây ra bởi vỡ phình động mạch não. Nếu không được cấp cứu kịp thời, người bệnh có thể nhanh chóng rơi vào hôn mê, liệt hoặc thậm chí tử vong.

Trường hợp của bà Mùi được xác định là do tăng huyết áp đột ngột sau khi ngừng thuốc. Các bác sỹ cho hay, việc ngưng thuốc khiến huyết áp tăng vọt, tác động mạnh lên thành mạch máu, gây vỡ túi phình động mạch và dẫn đến xuất huyết.

Nếu chậm trễ vài ngày, bệnh nhân có thể bị tổn thương não vĩnh viễn, để lại di chứng nặng nề như liệt tay chân, rối loạn ngôn ngữ, mất trí nhớ, trầm cảm, lo âu hoặc rối loạn nhận thức.

Sau khi được hội chẩn giữa chuyên khoa tim mạch và nội thần kinh, bệnh nhân được điều trị khẩn cấp bằng thuốc hạ áp, thuốc giảm phù não, ngừa co thắt mạch máu và giảm đau.

Sau vài giờ, bà Mùi cải thiện rõ rệt, huyết áp về mức ổn định (110-120/80 mmHg), các triệu chứng đau đầu và chóng mặt giảm hẳn, may mắn không để lại di chứng thần kinh. Bà được cho xuất viện sau ba ngày điều trị và tiếp tục dùng thuốc theo đúng phác đồ của bác sỹ.

Theo các bác sỹ, khoảng 85% ca xuất huyết dưới nhện có nguyên nhân từ vỡ phình động mạch não. Ngoài tăng huyết áp không kiểm soát, các yếu tố nguy cơ khác bao gồm chấn thương đầu, dị dạng mạch máu não, viêm mạch, rối loạn đông máu, thiếu máu hồng cầu hình liềm, lạm dụng chất kích thích như cocaine, methamphetamine…

Bác sỹ khuyến cáo người bệnh tăng huyết áp tuyệt đối không được tự ý ngưng thuốc dù thấy huyết áp ổn định. Các loại thuốc điều trị chỉ có tác dụng kiểm soát huyết áp, chứ không điều trị dứt điểm bệnh.

Ngưng thuốc đột ngột có thể khiến huyết áp tăng vọt, gây ra các biến chứng nặng như tai biến mạch máu não, xuất huyết não, nhồi máu cơ tim, đột quỵ, có thể tử vong hoặc để lại di chứng suốt đời.

Ngoài việc dùng thuốc đúng theo chỉ định, người bệnh cũng cần thay đổi lối sống để kiểm soát huyết áp bền vững: ăn nhạt, giảm muối, tránh thức ăn nhiều cholesterol, bỏ rượu bia, thuốc lá, tập thể dục đều đặn, ngủ đủ giấc, kiểm soát stress.

Đặc biệt, người lớn tuổi cần khám sức khỏe định kỳ, tầm soát đột quỵ tim và não, kiểm tra huyết áp thường xuyên và báo ngay cho bác sỹ nếu có dấu hiệu bất thường như đau đầu dữ dội, chóng mặt, yếu tay chân, nhìn mờ hoặc nói khó.

Bác sỹ cũng nhấn mạnh, việc phòng ngừa tổn thương não nghiêm trọng do xuất huyết dưới nhện không chỉ phụ thuộc vào thuốc men mà còn phụ thuộc vào sự tuân thủ điều trị và lối sống của người bệnh. Một sự chủ quan nhỏ có thể dẫn đến hậu quả lớn.

Thủ phạm hàng đầu gây ung thư cổ tử cung

Virus HPV (Human Papillomavirus) được xem là nguyên nhân hàng đầu gây ra ung thư cổ tử cung, căn bệnh đang đe dọa sức khỏe hàng triệu phụ nữ trên toàn thế giới. Theo thống kê, có hơn 200 chủng HPV, trong đó khoảng 15 chủng nguy cơ cao có khả năng gây ung thư bằng cách làm biến đổi cấu trúc tế bào cổ tử cung.

ThS.BS Nguyễn Thị Quý Khoa, chuyên khoa sản khoa cho biết, HPV không chỉ là nguyên nhân chính gây ung thư cổ tử cung mà còn liên quan đến các loại ung thư khác như ung thư hầu họng, dương vật, hậu môn, âm hộ…

Virus này lây truyền chủ yếu qua đường tình dục và rất phổ biến. Sau khi xâm nhập vào cơ thể, HPV thường cần từ 1 đến 2 năm để cơ thể tự đào thải. Tuy nhiên, nếu virus không được loại bỏ hoàn toàn, nó có thể tồn tại dai dẳng trong niêm mạc cơ quan sinh dục, âm thầm gây tổn thương và dẫn đến ung thư sau một thời gian.

Hiện nay, y học chưa có phương pháp điều trị triệt để HPV. Các bác sỹ chỉ có thể xử lý các tổn thương mà virus gây ra chứ không thể loại bỏ hoàn toàn tác nhân này khỏi cơ thể. Phụ nữ nhiễm HPV dai dẳng, tức cùng một chủng virus tồn tại trong cơ thể từ 12 đến 24 tháng trở lên có nguy cơ cao tiến triển thành ung thư cổ tử cung.

Nếu sau hai năm nhiễm mà virus vẫn không được đào thải, nguy cơ tổn thương tiền ung thư (CIN 2/3) và ung thư xâm lấn sẽ tăng lên rõ rệt.

Nguy cơ tiến triển thành ung thư phụ thuộc vào chủng HPV mà người bệnh nhiễm phải. Trong đó, HPV 16 và 18 là hai chủng nguy cơ cao nhất, tiếp theo là các chủng khác như 31, 33, 45… Bên cạnh đó, những người có tải lượng virus cao, hệ miễn dịch suy giảm hoặc chưa tiêm vắc-xin phòng HPV cũng dễ bị tổn thương nặng nề hơn.

Một trường hợp điển hình là chị Thanh, 40 tuổi, ngụ tại Đắk Lắk, được chẩn đoán nhiễm HPV 18 từ bảy năm trước. Sau khi làm xét nghiệm tế bào học cho kết quả bình thường, chị không tái khám định kỳ như chỉ định của bác sỹ.

Gần đây, chị bắt đầu xuất hiện triệu chứng đau và chảy máu sau quan hệ nên đến Bệnh viện thăm khám. Tại đây, bác sỹ phát hiện cổ tử cung của chị có khối polyp với dấu hiệu bệnh lý vùng vệt trắng.

Kết quả sinh thiết cho thấy tổn thương CIN 3 đã tiến triển thành ung thư biểu mô tuyến xâm nhập ở polyp tử cung, giai đoạn 2. Do đã sinh đủ con, chị Thanh được chỉ định phẫu thuật cắt tử cung hoàn toàn, giữ lại hai buồng trứng.

Theo bác sỹ Quý Khoa, đây là một trong nhiều trường hợp bệnh nhân nhiễm HPV nguy cơ cao trong thời gian dài nhưng không theo dõi điều trị sát sao, dẫn đến hậu quả đáng tiếc là ung thư cổ tử cung xâm lấn.

Ung thư cổ tử cung là sự phát triển bất thường của các mô tại cổ tử cung, phần dưới của tử cung nối với âm đạo. HPV được xác định là tác nhân liên quan đến khoảng 90% ca ung thư cổ tử cung.

Tuy nhiên, không giống như nhiều bệnh lây truyền qua đường tình dục khác, HPV thường không có triệu chứng rõ ràng. Phần lớn người bệnh chỉ phát hiện ra khi làm xét nghiệm tầm soát hoặc khi bệnh đã tiến triển thành tổn thương tiền ung thư hoặc ung thư xâm lấn.

Đáng lưu ý, HPV vẫn có khả năng lây truyền từ mẹ sang con trong thai kỳ, dù tỷ lệ rất thấp. Thai phụ nhiễm HPV không có nghĩa sẽ bị sảy thai, sinh non hoặc gặp các biến chứng nghiêm trọng. Việc cho con bú khi người mẹ nhiễm HPV hiện chưa có khuyến cáo chính thức cấm, tuy nhiên nên thực hiện theo hướng dẫn của bác sỹ điều trị.

Bác sỹ Bạch Thị Chính, Giám đốc Y khoa Hệ thống Trung tâm Tiêm chủng VNVC cho biết, người đã nhiễm một chủng HPV vẫn có thể tiêm vắc-xin để phòng ngừa các chủng khác mà cơ thể chưa từng nhiễm.

Vắc-xin HPV không chỉ giúp ngăn ngừa lây nhiễm các chủng HPV khác, mà còn làm giảm nguy cơ tái nhiễm cũng như các biến chứng liên quan. Tiêm vắc-xin vẫn được xem là biện pháp phòng bệnh hiệu quả nhất hiện nay.

Hiệp hội Ung thư Hoa Kỳ khuyến cáo phụ nữ từ 21 đến 29 tuổi nên thực hiện xét nghiệm Pap smear mỗi 3 năm. Từ 30 đến 65 tuổi, nên kết hợp xét nghiệm Pap smear với xét nghiệm HPV DNA mỗi 5 năm.

Bên cạnh việc tầm soát định kỳ, duy trì lối sống lành mạnh cũng đóng vai trò quan trọng trong việc phòng ngừa ung thư cổ tử cung. Phụ nữ cần quan hệ tình dục an toàn, hạn chế số lượng bạn tình, bỏ thuốc lá, duy trì chế độ dinh dưỡng hợp lý và tăng cường vận động để nâng cao sức đề kháng.

Theo dữ liệu từ Globocan 2022, ung thư cổ tử cung là loại ung thư phổ biến thứ tư ở phụ nữ trên toàn cầu, với hơn 600.000 ca mắc mới và hơn 340.000 ca tử vong mỗi năm. Tại Việt Nam, mỗi năm ghi nhận khoảng 4.600 ca mắc mới và hơn 2.500 ca tử vong vì căn bệnh này.

Ung thư cổ tử cung hoàn toàn có thể được phòng ngừa nếu phụ nữ chủ động trong việc tiêm vắc-xin HPV, tầm soát định kỳ và theo dõi sát sao các dấu hiệu bất thường của cơ thể. Sự chủ động hôm nay có thể là cơ hội sống khỏe mạnh và trọn vẹn cho ngày mai.