Hơn 120 phẫu thuật ung thư an toàn hơn nhờ “siêu robot” Da Vinci Xi

Mỗi năm, nước ta ghi nhận hơn 120.000 ca tử vong do ung thư, phổ biến như ung thư phổi, đại trực tràng, tiết niệu, ung thư cổ tử cung… theo Globocan 2022. Đây được xem là “điểm nóng” thách thức ngành Y tế, đòi hỏi chiến lược phòng chống và điều trị toàn diện.

Ảnh minh họa.

Theo PGS-TS.Vũ Lê Chuyên, chuyên khoa thận, tiết niệu, bên cạnh tầm soát và phát hiện sớm, sự xuất hiện của robot Da Vinci Xi với những đột phá công nghệ đang hỗ trợ hiệu quả trong điều trị ung thư giai đoạn sớm và các bệnh lý phức tạp, góp phần nâng cao chất lượng điều trị và giảm gánh nặng ung thư.

Da Vinci Xi được ví như “bàn tay nối dài” của bác sỹ trong phẫu thuật nội soi nhờ hệ thống camera 3D phóng đại 10-15 lần và các cánh tay robot xoay 540 độ. Hệ thống cho phép thao tác bóc tách, cắt bỏ và khâu nối mô với độ chính xác cao ở những vùng sâu, hẹp khi mà trước đây mổ mở hay nội soi kinh điển khó tiếp cận.

Nhờ khả năng thao tác tinh vi và giảm xâm lấn, Da Vinci Xi được đánh giá tối ưu trong hơn 120 loại phẫu thuật ung thư và bệnh phức tạp như ung thư tuyến tiền liệt, bàng quang, cổ tử cung, đại trực tràng, gan mật, thận, tuyến giáp, cùng nhiều bệnh lý vùng bụng, chậu, lồng ngực và tiết niệu.

Theo PGS.Chuyên, robot giúp loại bỏ khối u chính xác từng milimet, bảo tồn tối đa cơ quan, giảm biến chứng, giảm đau sau mổ và rút ngắn thời gian nằm viện, đồng thời nâng cao chất lượng sống cho bệnh nhân.

Hiện thế giới có hơn 9.100 hệ thống robot Da Vinci hoạt động tại 71 quốc gia, với hơn 14,2 triệu ca mổ thực hiện và hơn 38.000 bài báo khoa học liên quan. Robot có thể triển khai hơn 120 loại phẫu thuật trên các lĩnh vực tổng quát, tiết niệu, lồng ngực, phụ khoa, đầu - mặt - cổ… Tại Việt Nam, hầu hết bệnh lý có thể phẫu thuật nội soi đều có thể thực hiện bằng hệ thống robot này.

Trong khu vực Đông Nam Á có khoảng 59 hệ thống robot Da Vinci, triển khai tại Singapore, Malaysia, Thái Lan, Việt Nam, Philippines, Indonesia. Da Vinci Xi tại Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh là hệ thống hiện đại nhất trong khu vực và là robot đầu tiên ở phía Nam được ghi nhận bởi hãng.

So với phiên bản trước (Si), Da Vinci Xi sở hữu nhiều ưu điểm vượt trội tiếp cận đa vùng mà không cần di chuyển robot, cánh tay thanh mảnh xoay 540 độ, hệ thống hình ảnh 3D độ phân giải cao với hỗ trợ huỳnh quang, cùng công nghệ cầm máu và hàn mô tích hợp. Những cải tiến này giúp giảm thời gian mổ, hạn chế mất máu, giảm tổn thương mô lành, giảm xâm lấn và rút ngắn thời gian phục hồi.

“Robot Da Vinci Xi đang mở ra kỷ nguyên mới trong điều trị ung thư và bệnh phức tạp, giúp các ca mổ trở nên an toàn, chính xác và ít đau đớn hơn”, PGS.Chuyên nhận định.

Bác sỹ chỉ cách tránh “phá sức” khi chơi pickleball vào tối muộn

Pickleball là môn thể thao mang lại nhiều lợi ích như tăng độ linh hoạt, cải thiện phản xạ, nâng cao sức khỏe tim mạch và giảm stress hiệu quả. Tuy nhiên, theo bác sỹ Nguyễn Huy Hoàng, thành viên Hội Y học Dưới nước và Oxy cao áp Việt Nam, việc chơi sau 23 giờ lại dễ khiến cơ thể “phá sức” do lệch nhịp sinh học và gia tăng nguy cơ chấn thương.

Bác sỹ Hoàng cho biết ban đêm là thời điểm cơ thể giảm nhiệt, thả lỏng và tiết ra các chất giúp bước vào giấc ngủ sâu. Khi chơi thể thao muộn, nhịp tim vẫn cao, cơ bắp căng và ánh đèn sân khiến cơ thể “hiểu nhầm” là đang ban ngày.

Nếu kéo dài trong nhiều ngày, người chơi dễ gặp tình trạng khó ngủ, ngủ nông, tỉnh giấc giữa đêm, sáng dậy nặng đầu và cả ngày uể oải, dễ cáu gắt hoặc giảm tập trung. Chỉ 3-5 đêm như vậy là phong độ tụt rõ rệt, tinh thần suy giảm và phản xạ chậm đi.

Thiếu ngủ còn làm tăng nguy cơ chấn thương, nhất là trong những pha bóng tưởng đơn giản nhất. Gân Achilles và mắt cá dễ bị kéo căng hoặc bong gân khi đổi hướng liên tục lúc cơ thể xuống sức.

Đầu gối chịu áp lực lớn do xoay, bật nhảy và hạ trọng tâm. Vai, khuỷu tay và cổ tay cũng dễ đau hoặc viêm khi smash trong trạng thái cơ đã mỏi. Lưng dưới thường căng khi cúi thấp hoặc xoay người quá mức. Khi kỹ thuật giảm vì mệt, chấn thương càng dễ xuất hiện.

Để hạn chế rủi ro, bác sỹ Hoàng khuyến cáo người chơi muộn cần thay đổi quy trình tập thay vì bỏ môn. Dù đến sân muộn, vẫn phải khởi động ít nhất 10 phút với các động tác xoay khớp từ cổ đến cổ chân, chạy bước nhỏ, nâng đùi hoặc bật nhẹ.

Các vùng dễ tổn thương như gân gót, khớp gối và vai nên được làm nóng bằng những bài đơn giản như nâng gót chậm, squat - lunge hoặc tập vai với dây kháng lực. Khởi động đều giúp người chơi xoay người mượt hơn, bước chân chắc hơn và smash hiệu quả hơn.

Sau khi kết thúc buổi chơi, cơ thể vẫn trong trạng thái “nóng máy” nên cần giai đoạn giảm nhiệt. Người chơi nên đi bộ chậm vài phút để hạ nhịp tim, sau đó giãn cơ tĩnh 5-10 phút và thở chậm để cơ thể dịu lại. Có thể ngâm chân nước ấm để dễ ngủ hơn và hạn chế uống nhiều nước ngay trước khi đi ngủ.

Về dinh dưỡng, tập muộn khiến cơ thể tiêu hao năng lượng nhưng hệ tiêu hóa hoạt động kém vào ban đêm. Sinh tố hoặc đồ ăn nhẹ là lựa chọn phù hợp nhất, chẳng hạn như chuối, yến mạch, sữa chua hoặc sữa hạnh nhân kèm một chút đạm. Hạt óc chó hoặc hạnh nhân cũng có lợi vì giàu magie và tryptophan, hỗ trợ thư giãn và cải thiện giấc ngủ.

Nếu dùng đồng hồ thông minh, người chơi có thể theo dõi nhịp tim nghỉ, chất lượng giấc ngủ và chỉ số căng thẳng. Khi các chỉ số này xấu đi trong 2-3 ngày liên tiếp, cần giảm cường độ hoặc nghỉ một buổi. Những dấu hiệu như sáng dậy người nặng trĩu, chân cứng hoặc đầu óc chậm chạp cho thấy cơ thể đang quá tải.

Theo bác sỹ Hoàng, lịch chơi pickleball phù hợp nhất cho người tập muộn là 3 buổi mỗi tuần và xen ngày nghỉ để thần kinh và cơ bắp phục hồi. Tốt nhất nên kết thúc buổi chơi trước 21 giờ để cơ thể có thời gian hạ nhiệt, điều hòa nhịp sinh học và chuẩn bị cho giấc ngủ sâu.

Những thời điểm dễ xảy ra nhồi máu cơ tim

Buổi sáng, đầu tuần làm việc, thời điểm chuyển mùa hay các dịp nghỉ lễ đều được ghi nhận là những thời điểm nguy cơ nhồi máu cơ tim tăng cao.

Nhồi máu cơ tim xảy ra khi mảng xơ vữa trong động mạch vành nứt vỡ, tạo cục máu đông làm tắc lòng mạch, khiến cơ tim thiếu oxy và dưỡng chất. Nếu không xử trí kịp thời, người bệnh có thể đối mặt với tụt huyết áp, loạn nhịp, sốc tim, suy tim nặng hoặc tử vong.

Ths.Nguyễn Hoài Vũ, khoa Tim mạch, Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh Hà Nội cho biết, nhịp sinh học, thời tiết, thói quen sinh hoạt và mức độ căng thẳng đều tác động đến nguy cơ nhồi máu cơ tim. Người trên 50 tuổi, có bệnh nền tim mạch, tăng huyết áp, tiểu đường, rối loạn lipid máu, bệnh thận, hút thuốc, uống rượu, ít vận động hoặc stress kéo dài là nhóm có nguy cơ cao nhất.

Buổi sáng là thời điểm ghi nhận nhiều ca nhồi máu cơ tim nhất trong ngày, đặc biệt từ 6h đến 11h. Khi thức dậy, huyết áp và nhịp tim tăng nhanh; hormone adrenaline, noradrenaline và cortisol đạt đỉnh, khiến tim phải làm việc nhiều hơn trong khi máu dễ kết tập tiểu cầu, cục máu đông khó tan.

Thời điểm 6h30 mỗi ngày cũng là lúc protein PAI-1, chất ức chế tiêu sợi huyết tăng cao, khiến nguy cơ hình thành và duy trì cục máu đông lớn hơn. Đây đồng thời là lúc cơ thể chuyển tư thế từ nằm sang đứng, làm tăng gánh nặng đột ngột lên tim.

Khung giờ nguy cơ thứ hai là buổi chiều từ 14h đến 18h, khi nhiều người vận động mạnh hoặc làm việc căng thẳng. Nguy cơ giảm dần vào buổi tối và đêm do huyết áp, nhịp tim hạ xuống khi cơ thể nghỉ ngơi.

Trong tuần, tỷ lệ nhồi máu cơ tim tăng rõ vào đầu tuần, cao nhất là thứ Hai. Đây được gọi là hiện tượng “Monday Peak”. Theo bác sỹ Vũ, nguyên nhân đến từ sự kết hợp giữa áp lực tâm lý khi quay lại công việc sau cuối tuần, biến đổi hormone theo nhịp sinh học và các yếu tố tim mạch sẵn có. Những yếu tố này khiến mạch máu nhạy cảm hơn, dễ tạo cục máu đông dẫn tới nhồi máu cơ tim.

Trong năm, mùa đông là thời điểm nguy cơ cao nhất. Trời lạnh khiến mạch máu co lại, huyết áp tăng; cơ thể dễ mất nước dù không cảm thấy khát, làm máu đặc hơn.

Virus đường hô hấp trong mùa lạnh cũng có thể gây viêm toàn thân, tác động đến mảng xơ vữa trong động mạch vành. Giao mùa với nhiệt độ thay đổi thất thường, nóng - lạnh đột ngột cũng tạo áp lực lớn lên hệ tim mạch. Nắng nóng gây mất nước, tụt huyết áp nhưng lại làm nhịp tim tăng, dễ dẫn đến thiếu máu cục bộ cơ tim.

Không chỉ thời tiết, các dịp lễ hội cuối năm và đầu năm mới cũng ghi nhận nhiều ca nhồi máu cơ tim. Thói quen tụ tập ăn uống với thực phẩm nhiều dầu mỡ, mặn, ngọt; uống rượu bia, ngủ ít, hoạt động thất thường và stress cảm xúc kết hợp với khí hậu lạnh làm tăng huyết áp, tạo điều kiện cho cơn nhồi máu cơ tim bùng phát.

Để phòng ngừa, bác sỹ Vũ khuyến cáo cần theo dõi huyết áp thường xuyên, uống thuốc đều đặn, duy trì tập thể dục, ăn uống lành mạnh, ngủ đủ giấc, kiểm soát căng thẳng và giữ ấm khi trời lạnh.

Khi có dấu hiệu nghi ngờ như đau ngực, khó thở, mệt, buồn nôn hoặc chóng mặt, cần đến cơ sở y tế ngay. Một số trường hợp nhồi máu cơ tim diễn ra âm thầm, không có triệu chứng điển hình, khiến người bệnh dễ bỏ qua “thời gian vàng” cấp cứu.

Suýt phẫu thuật thu nhỏ dạ dày vì giảm cân thất bại

Sau nhiều tháng tự áp dụng các phương pháp giảm cân nhưng không hiệu quả, anh Công (38 tuổi) nặng 98 kg, được bác sỹ xây dựng liệu trình giảm cân cá thể hóa và giảm được 16 kg trong gần 3 tháng, không cần phẫu thuật thu nhỏ dạ dày như từng dự định.

Hai năm qua, áp lực công việc khiến sinh hoạt của anh Công đảo lộn, cân nặng tăng nhanh từ 75 kg lên gần 100 kg. Vợ anh cho biết mỗi khi ngủ, anh ngáy rất to, nhiều lúc ngưng thở đột ngột khiến chị hoảng sợ. Lo lắng, hai vợ chồng đã tìm nhiều cách giúp anh giảm cân.

Ban đầu, anh áp dụng chế độ ăn kiêng nghiêm ngặt: cắt hoàn toàn tinh bột, đường và chất béo. Tuy nhiên, anh chỉ duy trì được một tuần vì không thể từ chối các buổi tiếp khách, tiệc xã giao.

Không thành công với ăn kiêng, anh chuyển sang chế độ 16:8, chỉ ăn tối đa hai bữa mỗi ngày, thậm chí có ngày chỉ ăn một bữa. Sau một tháng, anh giảm được 2 kg nhưng cơ thể đuối sức, thường xuyên buồn ngủ trong giờ làm việc. Nhận thấy nguy hiểm, anh phải ăn bù nhiều hơn và nhanh chóng tăng lại số cân đã giảm.

Cân nặng tiếp tục tăng khiến anh thở dốc khi leo cầu thang, đầu gối đau nhức, mất ngủ và ngưng thở khi ngủ ngày càng nặng. Hai vợ chồng bắt đầu tìm hiểu phương pháp phẫu thuật thu nhỏ dạ dày để giảm cân.

Tình cờ, một người bạn từng giảm cân thành công đã khuyên anh đến tư vấn trước khi quyết định phẫu thuật. Tại thời điểm thăm khám, anh Công nặng 98 kg, BMI 35,6. Kết quả xét nghiệm cho thấy anh bị gan nhiễm mỡ độ 3, mỡ máu cao, tiền tiểu đường, tăng axit uric và hội chứng ngưng thở khi ngủ.

TS.Trần Hữu Thanh Tùng, khoa Nội tiết - Đái tháo đường cho biết, anh Công béo phì mức độ nặng nhất. Mỡ nội tạng tích tụ quá nhiều đã thấm vào gan, máu và chèn ép khí quản, gây những cơn ngưng thở ngắn khi ngủ. Cân nặng quá mức tạo áp lực lên khớp gối, dễ gây thoái hóa khớp, giãn tĩnh mạch nếu kéo dài. Theo bác sỹ, chỉ cần giảm 10% trọng lượng cơ thể, nguy cơ bệnh lý của anh sẽ cải thiện rõ rệt.

Anh được chỉ định phối hợp thuốc uống và thuốc tiêm giúp nhanh no, giảm thèm ăn. Các chuyên gia dinh dưỡng xây dựng thực đơn phù hợp với nhu cầu của cơ thể, đồng thời hướng dẫn anh bài tập vừa sức như tạ nhẹ, đi bộ nhanh.

Vợ anh đóng vai trò quan trọng trong hành trình giảm cân nhắc thuốc đúng giờ, chuẩn bị từng bữa ăn đầy đủ dinh dưỡng, cùng anh tập thể dục mỗi sáng và hạn chế tối đa việc bia rượu trong các cuộc gặp gỡ công việc.

Sau một tháng, cân nặng của anh giảm từ 98 kg xuống 91 kg. Gần ba tháng sau, anh giảm tổng cộng 16 kg, còn 82 kg; các chỉ số gan nhiễm mỡ, mỡ máu và axit uric đều cải thiện gần mức bình thường. Đặc biệt, tình trạng ngưng thở khi ngủ biến mất, anh ngủ ngon, không còn mệt lả như trước.

“Tôi chưa bao giờ nghĩ mình có thể giảm cân ngoạn mục như vậy mà không cần cắt dạ dày. Đầu gối cũng hết hẳn đau nhức”, anh Công chia sẻ và cho biết mục tiêu tiếp theo là giảm xuống 75 kg.

Theo bác sỹ Tùng, béo phì là yếu tố làm tăng nguy cơ đau khớp, tổn thương khớp và viêm xương khớp, đặc biệt ở các khớp chịu lực như gối, hông, mắt cá. Trọng lượng dư thừa làm mòn lớp sụn khớp, gây viêm và đau.

Người thừa cân có nguy cơ viêm khớp gối gấp đôi; người béo phì độ I và II có nguy cơ cao hơn lần lượt 3,1 và 4,7 lần. Béo phì còn liên quan đến đau nhức các khớp nhỏ như ngón tay, cổ tay.

Không chỉ khớp, béo phì đi kèm rối loạn lipid máu, tiểu đường và tăng leptin còn dẫn đến loãng xương, teo cơ và tăng nguy cơ gãy xương khi ngã. “Chỉ cần giảm 5-10% cân nặng đã giúp giảm đáng kể áp lực lên hệ cơ - xương - khớp và hạn chế nguy cơ thoái hóa sớm”, bác sỹ Tùng nhấn mạnh.