Huy động 50.600 tỷ đồng từ nhà đầu tư để đầu tư đường Vành đai 4 TP.HCM

Trình bày báo cáo của Chính phủ, Bộ trưởng Bộ Xây dựng Trần Hồng Minh cho hay, mục tiêu cụ thể của dự án là kết nối các trung tâm kinh tế, khu kinh tế, khu công nghiệp trọng yếu, các đô thị vệ tinh của TP.HCM với vùng kinh tế trọng điểm phía Nam nhằm phát huy tối đa hiệu quả lợi thế các tỉnh, liên kết và nâng cao hiệu quả khai thác các tuyến đường bộ cao tốc, các quốc lộ hướng tâm đã và đang triển khai để phát huy hiệu quả các tuyến đường này; phát huy được vai trò, tiềm năng, thế mạnh và chia sẻ chức năng, hỗ trợ phát triển lẫn nhau giữa TP.HCM với các tỉnh lân cận với vai trò là đô thị trung tâm lớn về kinh tế, văn hóa...

Bộ trưởng Bộ Xây dựng Trần Hồng Minh.

Đồng thời, tạo trục giao thông chiến lược kết nối vùng Đông Nam Bộ với Tây Nam Bộ và Tây Nguyên, từ đó thúc đẩy lưu thông hàng hóa từ các khu công nghiệp, khu đô thị đến các cảng biển, cảng hàng không và ngược lại. Kết nối các khu đô thị, khu công nghiệp trong vùng, hình thành vành đai công nghiệp, đô thị, dịch vụ, logistics, tạo liên kết vùng, phát triển kinh tế - xã hội vùng kinh tế trọng điểm phía Nam. Giảm áp lực giao thông cho khu vực trung tâm đô thị… 

Tổng chiều dài toàn tuyến Vành đai 4 TP.HCM khoảng 207,26 km; phạm vi đầu tư của Dự án khoảng 159,31 km (không bao gồm đoạn đi qua địa phận tỉnh Bình Dương dài khoảng 47,95 km được triển khai đầu tư theo chủ trương đầu tư được HĐND tỉnh Bình Dương thông qua), chia thành 10 dự án thành phần.  

Sơ bộ nhu cầu chiếm dụng đất của Dự án khoảng 1.420,70 ha (TP.HCM 206,5 ha; Bà Rịa - Vũng Tàu 146,80 ha; Đồng Nai 482,68 ha; Long An 579,51 ha và khoảng 5,21 ha thuộc phạm vi đầu cầu Phú Nhuận và cầu Thủ Biên đã được tỉnh Bình Dương thực hiện giải phóng mặt bằng). Trong đó, diện tích giải phóng mặt bằng khoảng 1.415,49 ha.

Sơ bộ tổng mức đầu tư của Dự án là 120.412,55 tỷ đồng, trong đó, vốn ngân sách nhà nước giai đoạn 2021 - 2025 là 81,94 tỷ đồng, giai đoạn 2026 - 2030 là 69.698,39 tỷ đồng. Vốn do nhà đầu tư huy động là 50.632,22 tỷ đồng. Về tiến độ, công trình sẽ hoàn thành, đưa vào vận hành, khai thác trong năm 2029.

Các dự án thành phần đầu tư theo phương thức PPP, loại hợp đồng xây dựng - kinh doanh - chuyển giao (BOT), được áp dụng cơ chế bảo đảm đầu tư, cơ chế chia sẻ phần tăng, giảm doanh thu theo quy định của pháp luật về đầu tư theo phương thức đối tác công tư. 

Đề xuất 7 nhóm cơ chế đặc thù cho dự án

Chính phủ trình Quốc hội áp dụng 7 cơ chế, chính sách đặc thù cho dự án.

Thứ nhất, trong thời gian thực hiện dự án nhà thầu thi công không phải thực hiện thủ tục cấp Giấy phép khai thác mỏ khoáng sản làm vật liệu xây dựng thông thường nằm trong Hồ sơ khảo sát vật liệu xây dựng phục vụ Dự án; việc khai thác mỏ khoáng sản quy định tại điểm này được thực hiện đến khi hoàn thành Dự án, Nhà thầu thi công có trách nhiệm thực hiện đánh giá tác động môi trường; chịu sự quản lý, giám sát đối với việc khai thác, sử dụng khoáng sản; thực hiện các nghĩa vụ bảo vệ, cải tạo, phục hồi môi trường theo quy định của pháp luật.

Thứ hai, trình tự, thủ tục, thẩm quyền thẩm định và quyết định đầu tư các dự án thành phần đầu tư công thuộc Dự án được thực hiện tương tự như đối với dự án nhóm A theo quy định của pháp luật về đầu tư công; Giao Chủ tịch UBND TP.HCM và Chủ tịch UBND các tỉnh (Long An, Đồng Nai và Bà Rịa - Vũng Tàu) phê duyệt dự án thành phần đầu tư theo phương thức PPP theo pháp luật về đầu tư theo phương thức PPP.

Thứ ba, đối với dự án thành phần không sử dụng vốn trung ương tham gia dự án do UBND TP.HCM, UBND các tỉnh (Đồng Nai, Bà Rịa - Vũng Tàu) làm cơ quan có thẩm quyền, khi dự án thành phần có điều chỉnh quy mô, tổng mức đầu tư tăng từ 10% và không quá 20% hoặc tăng giá trị vốn nhà nước trong dự án PPP (trong các trường hợp theo quy định pháp luật) so với chủ trương đầu tư được Quốc hội phê duyệt, giao UBND TP.HCM và UBND các tỉnh (Đồng Nai và Bà Rịa - Vũng Tàu) thực hiện các trình tự, thủ tục lập, tổ chức thẩm định, trình Hội đồng nhân dân cấp tỉnh phê duyệt điều chỉnh chủ trương đầu tư dự án thành phần theo quy định.

Đối với dự án thành phần sử dụng vốn trung ương tham gia dự án do UBND tỉnh Long An làm cơ quan có thẩm quyền, khi dự án thành phần có điều chỉnh quy mô, tổng mức đầu tư tăng từ 10% trở lên hoặc tăng giá trị vốn nhà nước trong dự án PPP (trong các trường hợp theo quy định pháp luật) so với chủ trương đầu tư được Quốc hội phê duyệt, giao UBND tỉnh Long An thực hiện các trình tự, thủ tục lập và trình cấp thẩm quyền tổ chức thẩm định, trình Ủy ban Thường vụ Quốc hội (trong trường hợp giữa hai kỳ họp Quốc hội) quyết định điều chỉnh chủ trương đầu tư dự án thành phần theo quy định.

Thứ tư, cho phép chỉ định thầu đối với các gói thầu tư vấn, phi tư vấn, tư vấn lập điều chỉnh quy hoạch phục vụ dự án (bao gồm khu tái định cư), các gói thầu thực hiện công tác bồi thường, hỗ trợ tái định cư, thi công xây dựng hạ tầng khu tái định cư để phục vụ giải phóng mặt bằng. Trình tự, thủ tục thực hiện chỉ định thầu thực hiện theo quy định của pháp luật về đấu thầu.

Thứ năm, các công trình cầu từ cấp II trở lên và nút giao thông trong đô thị không phải thi tuyển phương án kiến trúc.

Thứ sáu, trong trường hợp các dự án thành phần đầu tư xây dựng phần đường cao tốc của Dự án không lựa chọn được nhà đầu tư, cho phép: UBND cấp tỉnh báo cáo Hội đồng nhân dân cùng cấp quyết định điều chỉnh hình thức đầu tư công theo trình tự, thủ tục quy định tại Điều 25 Luật Đầu tư công số 58/2024/QH15 trong trường hợp dự án thành phần không sử dụng vốn ngân sách trung ương; UBND tỉnh Long An báo cáo Ủy ban Thường vụ Quốc hội (trong trường hợp giữa hai kỳ họp Quốc hội) xem xét quyết định điều chỉnh hình thức đầu tư công theo trình tự, thủ tục quy định tại Điều 20 Luật Đầu tư công số 58/2024/QH15.

Thứ bảy, dự án không phải thẩm định nguồn vốn và khả năng cân đối nguồn vốn theo quy định của Luật Đầu tư công số 58/2024/QH15 và Luật Đầu tư theo phương thức đối tác công tư số 64/2020/QH14.

Chính phủ cũng đề nghị Quốc hội giao UBND TP.HCM và UBND các tỉnh (Long An, Đồng Nai và Bà Rịa - Vũng Tàu) chịu trách nhiệm toàn diện về hồ sơ trình, bảo đảm tính chính xác của số liệu liên quan tới dự án thành phần do địa phương tổ chức lập (phạm vi, quy mô đầu tư, hướng tuyến, yêu cầu kỹ thuật, tổng mức đầu tư, phương án tài chính… và bảo đảm không trùng lắp với các dự án đã, đang triển khai thực hiện đầu tư trên địa bàn các tỉnh/thành phố); có trách nhiệm nghiên cứu, tiếp thu và thực hiện đầy đủ các ý kiến của Hội đồng thẩm định nhà nước tại Báo cáo kết quả thẩm định số 5460/BC-HĐTĐNN ngày 24/4/2025 và ý kiến của các thành viên Chính phủ khi triển khai các bước tiếp theo.

Chủ nhiệm Ủy ban Kinh tế và Tài chính Phan Văn Mãi.

Trình bày báo cáo thẩm tra, Chủ nhiệm Ủy ban Kinh tế và Tài chính Phan Văn Mãi nhất trí sự cần thiết đầu tư Dự án nhằm tạo bước đột phá trong phát triển, hiện đại hóa kết cấu hạ tầng giao thông, kết nối các khu công nghiệp, cảng biển và cảng hàng không quốc tế; mở ra không gian phát triển kinh tế mới; tạo động lực lan tỏa, góp phần nâng cao chất lượng, hiệu quả và sức cạnh tranh của nền kinh tế Việt Nam nói chung và các địa phương có Dự án đi qua nói riêng. 

Tuy vậy, cơ quan thẩm tra đề nghị Chính phủ phân tích rõ hơn các ưu, nhược điểm của từng phương án tuyến để làm cơ sở lựa chọn hướng tuyến tối ưu, bảo đảm phù hợp với điều kiện địa hình và hiệu quả đầu tư của Dự án. Đồng thời, rà soát và tính toán kỹ lưỡng việc phân bổ lưu lượng phương tiện trên toàn tuyến để bố trí các nút giao phù hợp với quy định hiện hành, nhằm bảo đảm an toàn trong quá trình vận hành khai thác và tiết giảm, tối ưu hóa tổng mức đầu tư Dự án. 

Về nguồn vốn, Ủy ban Kinh tế và Tài chính đề nghị Chính phủ báo cáo bổ sung việc thẩm định nguồn vốn và khả năng cân đối vốn cho Dự án.