Ngày 5/3, Trung tâm Điều phối tạng Quốc gia phối hợp cùng Hội Vận động hiến mô, bộ phận cơ thể người Việt Nam tổ chức Hội thảo mang chủ đề: “Tăng cường vai trò truyền thông, vận động hiến tặng mô, tạng từ người hiến sau khi chết, chết não”.

Đây là dịp để các chuyên gia, nhà quản lý, và đại biểu từ nhiều cơ quan y tế thảo luận về các vấn đề liên quan đến công tác hiến, ghép mô, tạng, cũng như những khó khăn và giải pháp cải thiện nhận thức cộng đồng về hành động nhân văn này.

Các đại biểu dự Hội thảo. Ảnh: Trần Minh

Tại Hội thảo, bà Nguyễn Thị Kim Tiến, nguyên Bộ trưởng Bộ Y tế, hiện là Chủ tịch Hội Vận động hiến mô, bộ phận cơ thể người Việt Nam, đã chia sẻ những thành tựu đáng khích lệ trong lĩnh vực hiến tạng tại Việt Nam. Năm 2024, Việt Nam đã đạt được một cột mốc quan trọng với 41 ca hiến tạng từ người chết não, con số này là cao nhất từ trước đến nay.

Đặc biệt, những ca ghép phức tạp như ghép khí quản và ghép tim - gan đồng thời đầu tiên tại Việt Nam từ người hiến tạng chết não đã được thực hiện thành công. Nhiều đơn vị tư vấn hiến tạng tại các bệnh viện tư nhân cũng đã ra đời, cho thấy sự phát triển mạnh mẽ của phong trào hiến mô, tạng trong nước.

Tuy nhiên, theo bà Tiến, nhận thức của người dân về việc đăng ký hiến tạng vẫn còn hạn chế, và số lượng người hiến tạng còn thấp so với các quốc gia khác.

Một phần nguyên nhân là công tác truyền thông vận động còn chưa thật sự hiệu quả, với phương thức đăng ký hiến tạng trực tiếp hoặc online vẫn chưa dễ tiếp cận đối với đa số người dân.

Thêm vào đó, hệ thống công nghệ thông tin trong quản lý đăng ký hiến tạng, điều phối ghép tạng còn hạn chế, cùng với những khó khăn trong việc xây dựng định mức kỹ thuật và giá cả cho hoạt động hiến và ghép tạng.

Một trong những giải pháp được bà Tiến và các chuyên gia đưa ra là cần phải cải thiện công tác truyền thông, không chỉ qua báo chí mà còn sử dụng mạnh mẽ các nền tảng mạng xã hội. Việc giúp người dân nhận thức đúng về giá trị nhân văn của hiến tạng là vô cùng quan trọng.

“Chúng ta phải xóa bỏ những quan niệm sai lầm như ‘chết phải toàn thây’ và đơn giản hóa quy trình đăng ký hiến tạng”, bà Tiến nhấn mạnh.

Ngoài ra, bà Tiến cũng đề xuất sửa đổi một số quy định pháp lý để thuận tiện hơn cho việc hiến tạng sau khi chết não, bảo vệ quyền lợi của người hiến và gia đình họ. Cùng với đó, các chính sách hỗ trợ chi phí cho quá trình hiến và ghép tạng, cũng như vinh danh các gia đình có người thân hiến tạng, cũng cần được xem xét.

Phát biểu tại Hội thảo, Thứ trưởng Bộ Y tế Trần Văn Thuấn cho biết, việc áp dụng mô hình tư vấn hiến tạng từ các quốc gia phát triển là rất cần thiết. Đội ngũ tư vấn phải được đào tạo bài bản, có chế độ đãi ngộ hợp lý, và trở thành một phần quan trọng trong hệ thống y tế.

“Tư vấn hiến tạng là một phần quan trọng không thể thiếu trong quá trình phát triển của y tế, giúp gia đình người bệnh hiểu rõ ý nghĩa nhân văn của hành động này”, ông Thuấn nói.

Thứ trưởng cũng nhấn mạnh rằng Bộ Y tế sẽ nghiên cứu và đề xuất các cơ chế, chính sách để có chế độ đãi ngộ phù hợp cho đội ngũ tư vấn hiến mô, tạng. Đồng thời, công tác truyền thông cần được đa dạng hóa, tận dụng các nền tảng công nghệ số và mạng xã hội, phối hợp với các tổ chức tôn giáo, đoàn thể để tạo ra sự lan tỏa mạnh mẽ trong xã hội.

Bệnh viện là nơi tiếp cận trực tiếp với người bệnh và gia đình họ, vì vậy Giám đốc Bệnh viện Việt Đức, ông Dương Đức Hùng nhấn mạnh vai trò của các bệnh viện trong việc vận động hiến tạng.

Ông chia sẻ rằng Bệnh viện đã xây dựng một mạng lưới nhân viên vận động hiến tạng từ những người có tâm huyết, làm việc bất cứ lúc nào, kể cả ngày lễ, Tết.

Mạng lưới này có hơn 100 người, và luôn sẵn sàng giúp đỡ mọi gia đình có người thân có khả năng hiến tạng. Bệnh viện cũng chú trọng công tác truyền thông qua mạng xã hội và báo chí để tạo sự hiểu biết và ủng hộ trong cộng đồng.

Nói thêm về hiệu quả công tác truyền thông ghép tạng Giám đốc Trung tâm Điều phối tạng Quốc gia, ông Đồng Văn Hệ thông tin thêm, trong chỉ hai tháng đầu năm 2025, Việt Nam đã có 16 ca hiến tạng từ người chết não, là con số chưa từng có. Tuy nhiên, ông cũng lưu ý rằng hiện vẫn thiếu những tiêu chí cấp cứu rõ ràng, dẫn đến sự thiếu kiểm soát trong việc hiến tạng, đặc biệt là trong những tình huống cấp bách.

Một trong những giải pháp quan trọng là xây dựng mạng lưới kết nối giữa các bệnh viện để chia sẻ thông tin và kinh nghiệm về việc hiến và ghép tạng. Đồng thời, Việt Nam cần tăng cường hợp tác quốc tế để học hỏi từ các quốc gia có hệ thống hiến tạng phát triển, từ đó xây dựng các chương trình đào tạo chuyên sâu về tư vấn hiến tạng.

Mặc dù Việt Nam vẫn đứng trước nhiều thách thức trong việc tăng tỷ lệ hiến tạng từ người chết não, nhưng những nỗ lực không ngừng nghỉ từ các cơ quan chức năng, các tổ chức xã hội, và các bệnh viện đang dần thay đổi nhận thức cộng đồng về vấn đề này.

Cùng với sự phát triển của khoa học công nghệ và sự cải thiện về mặt chính sách, hy vọng trong tương lai không xa, Việt Nam sẽ trở thành một trong những quốc gia tiên phong trong lĩnh vực hiến và ghép tạng tại khu vực Đông Nam Á và trên thế giới.

Bài học lớn từ những người hiến tạng và gia đình họ chính là hành động nhân văn cứu sống những người bệnh đang chờ đợi cơ hội sống, tạo ra một tương lai sáng ngời cho những bệnh nhân suy tạng.