Nhu cầu nhân lực xanh

Trong bối cảnh kinh tế toàn cầu dịch chuyển mạnh mẽ theo hướng bền vững và số hóa, nguồn nhân lực xanh trở thành yếu tố then chốt, quyết định năng lực cạnh tranh và sự phát triển dài hạn của doanh nghiệp Việt.

Bà Vũ Kim Hạnh, Chủ tịch Hội Doanh nghiệp Hàng Việt Nam Chất lượng cao (HVNCLC) nhấn mạnh, trên thế giới, hàng hóa không đạt tiêu chuẩn xanh sẽ bị xếp hạng thấp hơn so với sản phẩm đạt chuẩn, bởi nhu cầu của người tiêu dùng ngày càng khắt khe. Việt Nam lại là quốc gia chịu ảnh hưởng nặng nề của biến đổi khí hậu, vì vậy việc xanh hóa không chỉ là xu thế, mà là nhu cầu sống còn.

Theo bà Hạnh, doanh nghiệp được thuyết phục để áp dụng tiêu chuẩn xanh, đồng thời người tiêu dùng cũng cần “thiên vị” hơn cho những sản phẩm, dịch vụ xanh - tất nhiên chất lượng phải bảo đảm và giá thành ở mức chấp nhận được. Tuy nhiên, để thúc đẩy kinh tế tuần hoàn, tái chế hay chuyển đổi xanh, yếu tố tiên quyết vẫn là con người. Đó là lý do sinh viên, giới trẻ và chuyên gia được xem như lực lượng trọng yếu.

Nhu cầu về nguồn nhân lực xanh đang gia tăng nhanh chóng tại nhiều doanh nghiệp.

Đặc biệt, ở góc độ sản xuất, ông Nguyễn Đình Tùng, Chủ tịch HĐQT Vina T&T Group chia sẻ rằng, trong nông nghiệp, nguồn nhân lực càng giữ vai trò then chốt. 

Hiện Vina T&T đã sớm đầu tư mạnh vào mô hình xanh với gần 2/3 diện tích nhà máy dành cho mảng xanh, 100% năng lượng tái tạo dù thị trường chưa bắt buộc, và sắp tới sẽ tiếp tục đầu tư năng lượng sạch. Tuy nhiên, để vận hành được hệ thống nhà máy theo chuẩn xanh và công nghệ tiên tiến, cần đội ngũ nhân lực am hiểu chuyên sâu.

Ông Tùng cho rằng, không chỉ kỹ sư hay nhân viên vận hành, ngay cả nông dân cũng phải được tập huấn để thay đổi thói quen sử dụng phân bón, cải thiện hạ tầng sản xuất theo tiêu chí xanh. Chính vì vậy, nhu cầu nhân lực xanh đang trở thành bài toán vừa cấp bách vừa dài hạn với cả doanh nghiệp và nền kinh tế.

Sự liên kết giữa nhà đào tạo và nhà sản xuất

Để giải quyết bài toán nhân lực, các trường đại học đang tiên phong trong việc tích hợp triết lý phát triển bền vững vào mọi hoạt động. Tiến sĩ Ngô Minh Đức, Hiệu trưởng Trường Đại học Quốc tế Miền Đông (EIU) cho biết, triết lý xanh được Nhà trường gắn xuyên suốt từ giảng dạy, nghiên cứu, vận hành đến kết nối cộng đồng.

EIU đã đưa môn phát triển bền vững vào hầu hết các ngành học, từ kỹ thuật, quản trị kinh doanh đến khoa học sức khỏe. Sinh viên không chỉ học lý thuyết mà còn triển khai dự án thực tế cùng doanh nghiệp và cộng đồng. 

Ngoài ra, Nhà trường có trung tâm đổi mới sáng tạo để nghiên cứu giải pháp bền vững, phục vụ trực tiếp nhu cầu doanh nghiệp. Ngay trong vận hành, trường cũng áp dụng nhiều biện pháp giảm thiểu tác động môi trường như quản lý chất thải, tiết kiệm nước và năng lượng.

Đặc biệt, EIU có lợi thế khi được thành lập bởi Tập đoàn Becamex, vốn gắn bó với phát triển khu công nghiệp và đô thị. Nhờ vậy, sinh viên được kết nối sớm với doanh nghiệp, thậm chí ngay từ năm đầu đã đi kiến tập. Kết quả, tỷ lệ sinh viên ra trường có việc làm ổn định đạt tới 96%, nhiều em được doanh nghiệp ưu tiên tuyển dụng nhờ kiến thức, kỹ năng bền vững và ngoại ngữ.

Không chỉ riêng EIU, trên thực tế, nhiều doanh nghiệp đã bắt tay với trường và viện nghiên cứu để chuẩn bị cho đội ngũ nhân lực xanh. Ông Nguyễn Đình Tùng cho biết Vina T&T đã hợp tác với Viện Cây ăn quả miền Nam để nghiên cứu cách sử dụng phân thuốc hợp lý, giảm dư thừa và giảm phát thải trong trồng trọt. Đây là minh chứng rõ ràng cho sự cần thiết của mối liên kết đào tạo - sản xuất.

Có thể thấy, khi doanh nghiệp đưa ra yêu cầu thực tiễn, còn trường đại học và viện nghiên cứu cung cấp nền tảng đào tạo, một “vòng tròn xanh” đang dần hình thành. Sinh viên và giới trẻ chính là lực lượng nòng cốt để nuôi dưỡng nguồn nhân lực xanh, lời giải cho bài toán thiếu hụt lao động chất lượng cao trong bối cảnh hiện nay.