Thông báo kết luận thanh tra về việc chấp hành quy định của pháp luật trong một số hoạt động sản xuất kinh doanh của Công ty TNHH MTV Thuốc lá Thăng Long (Vinataba Thăng Long), Thanh tra Chính phủ (TTCP) đã chỉ ra một loạt những khuyết điểm, vi phạm tại doanh nghiệp này và một số vấn đề liên quan đến Tổng công ty Vinataba.

Theo đó, Viantaba Thăng Long chưa thực hiện được mục tiêu di dời nhà máy, cơ sở độc hại ra khỏi nội đô theo ý kiến chỉ đạo của Thủ tướng Chính phủ, để dự án chậm tiến độ 15 tháng (tính đến thời điểm tháng 12/2012).

Công ty cũng không chuyển đổi mục đích sử dụng đất tại 235 Nguyễn Trãi để đầu tư dự án, không tổ chức đấu giá theo quy định mà mới ký hợp đồng hợp tác đầu tư với 5 công ty cổ phần đẻ xây dựng Tổ hợp văn phòng trung tâm thương mịa dịch vụ và nhà ở.

Trong khi đó, Tổng công ty Vinataba được Thủ tướng, Bộ Công thương giao làm chủ đầu tư thực hiện dự án di dời nhưng đã giao lại cho Vinataba Thăng Long, thiếu kiểm tra giám sát phát hiện và chỉ đạo xử lý những vi phạm của chủ đầu tư, các nhà thầu tư vấn, thiết kế, thẩm định và thi công.

Khi thẩm định, phê duyệt dự án, Vinataba cũng không phát hiện ra các lỗi của tư vấn lập thiết kế cơ sở, chưa có biện pháp tích cực xử lý những vấn đề vướng mắc để dự án phải dừng thi công trong thời gian dài, làm phát sinh tăng chi phí đầu tư. Trách nhiệm thuộc về Chủ tịch HĐQT và trưởng các phòng ban có liên quan thuộc Vinataba.

Cũng tại dự án này, TTCP phát hiện đơn vị nhà thầu thi công là Công ty Vinaconex 2 đã tự ý thuê thêm nhà thầu phụ khi chưa có ý kiến chấp thuận của chủ đầu tư, vi phạm quy định của Chính phủ.

Trong khi đó, tại dự án đầu tư xây dựng Tòa nhà chung cư, dịch vụ tại số 3 Nguyễn Huy Tưởng, Hà Nội, theo TTCP, việc Tổng công ty Vinataba phê duyệt về chủ trương cho Vinataba Thăng Long sử dụng quyền đang được thuê đất để góp vốn với một công ty cổ phần tư nhân là Công ty Hợp Phú để thực hiện dự án mà không chuyển đổi mục đích sử dụng và không đấu giá để lựa chọn nhà đầu tư là trái pháp luật.

Đây là khu đất mà Vinataba Thăng Long đang thuê của thành phố Hà Nội, nhưng khi tính tiền sử dụng đất, Sở Tài chính, Sở Tài nguyên và môi trường, Sở Xây dựng, Cục Thuế Hà Nội trình UBND thành phố quyết định thu tiền sử dụng đất của dự án cũng là sai quy định, hướng dẫn của Bộ Tài chính.

Ngoài ra, TTCP cũng cho biết, trong quá trình thanh tra đã phát hiện một số sai phạm trong quá trình sản xuất, kinh doanh thuốc lá của tổng công ty này làm ảnh hưởng đến việc thu thuế tiêu thụ đặc biệt cho ngân sách nhà nước. Theo kết luận thanh tra, công ty vẫn còn chưa nộp số tiền 58,4 tỷ đồng phần lợi nhuận được chia theo vốn của Vinataba về Quỹ hỗ trợ sắp xếp doanh nghiệp do Vinataba quản lý.

Việc quyết định điều chỉnh tăng giá bán sản phẩm thuốc lá Thăng Long đối với các Nhà phân phối cấp 1, cửa hàng giới thiệu sản phẩm chưa kịp thời theo giá bán định hướng của Tổng công ty Vinataba, để chênh lệch lớn trong thời gian dài giữa giá tiêu thụ trên thị trường và giá bán của Vinataba Thăng Long. Qua đó, làm giảm hiệu quả kinh doanh của Vinataba Thăng Long và giảm thuế tiêu thụ đặc biệt trong năm 2010 và năm 2011.

TTCP cho rằng, chịu trách nhiệm trong việc để xảy ra các tồn tại, vi phạm trên thuộc về Chủ tịch, Giám đốc, các phòng ban có liên quan của Vinataba Thăng Long và người đại diện phần vốn của Tổng công ty Vinataba tại Vinataba Thăng Long. Cơ quan thanh tra cho rằng đây là vấn đề lớn, cần được kiểm điểm và xử lý nghiêm túc.

Cũng theo kết luận của TTCP, Tổng công ty Vinataba chưa báo cáo Bộ Tài chính về việc chuyển phần lợi nhuận được chia theo vốn chủ sở hữu là 58,4 tỷ đồng về Quỹ hỗ trợ sắp xếp doanh nghiệp Trung ương (nay là Quỹ hỗ trợ phát triển doanh nghiệp). Đồng thời cũng chưa thực hiện đúng trách nhiệm trong chỉ đạo điều hành người đại diện phần vốn nhà nước tại Vinataba Thăng Long về việc điều chỉnh tăng giá bán sản phẩm thuốc lá tại cuộc họp ngày 9/10/2010.

Trách nhiệm này thuộc về Chủ tịch Hội đồng Thành viên, Ban Tổng giám đốc của Tổng giám đốc Vinataba.

Không dừng ở đó, TTCP còn cho rằng, Bộ Công thương, Sở Công thương các tỉnh, thành phố và Nhà phân phối cấp 1 có sai phạm cũng phải chịu trách nhiệm tại 1 số tồn tại như chậm phê duyệt Quy hoạch hệ thống mạng lưới kinh doanh sản phẩm thuốc lá trong cả nước để kiểm soát chặt chẽ việc kinh doanh mặt hàng này.

Bộ Công thương, Sở Công thương 13 tỉnh, thành phố đã cấp Giấy phép kinh doanh bán buôn sản phẩm thuốc lá cho các Nhà phân phối cấp 1 của Vinataba Thăng Long trong khi Quy hoạch hệ thống mạng lưới kinh doanh bán buôn sản phẩm này chưa được phê duyệt. Giữa lúc này lại chậm xử lý các Nhà phân phối cấp 1 chưa xây dựng được hệ thống phân phối cố định trên địa bàn được phép kinh doanh, kinh doanh sản phẩm thuốc lá ra ngoài địa bàn được phép kinh doanh; chưa xử lý các Nhà phân phối cấp 1 không báo cáo về hoạt động kinh doanh, hệ thống phân phối theo quy định hiện hành.

Về phần Bộ Tài chính, cơ quan này chưa xác định rõ cơ sở kinh doanh thương mại là nhà phân phối cấp nào trong hệ thống phân phối, chưa hướng dẫn phương pháp, cách thức xác định giá bán bình quân của cơ sở kinh doanh thương mại làm cơ sở truy thu thuế tiêu thụ đặc biệt, chưa quy định cụ thể trách nhiệm của nhà sản xuất trong việc điều chỉnh giá bán, xác định giá tính thuế tiêu thụ đặc biệt khi có chênh lệch trên 10% giữa giá bán bình quân của cơ sở kinh doanh thương mại và giá giá bán của nhà sản xuất... dẫn đến việc chưa thu đúng, thu đủ thuế tiêu thụ đặc biệt.

Bộ cũng chưa kịp thời phát hiện, đề xuất, xử lý vi phạm trong việc sử dụng hóa đơn giá trị gia tăng của các phân phối cấp 1, cấp 2...; việc công ty TNHH Thương mại Bắc Sơn, Công ty TNHH TM Đức Huy và CTCP Vạn Thuận Phát bán giá bình quân vượt 10% so với quy định giá bán của Vinataba Thăng Long dẫn đến phải truy thu thuế tiêu thu đặc biệt với số tiền xấp xỉ 490 triệu đồng.

Thậm chí còn xuất hiện dấu hiệu của việc lập hóa đơn khống khi doanh nghiệp tư nhân Bình An, CTCP Đông A xuất hóa đơn GTGT cho cửa hàng tạp hóa của bà Phạm Thị Nội, hộ gia đình bà Lê Loan Dung trong khi cửa hàng, hộ kinh doanh này đã ngừng hoạt động.

Vinataba Thăng Long là một trong hai doanh nghiệp Nhà nước thuộc Tổng công ty Thuốc lá Việt nam có tốc độ tăng trưởng cao, các khoản nộp ngân sách và lợi nhuận thu được đều tăng: tổng lợi nhuận trước thuế năm 2011 tăng 68% so với năm 2010. Thuế phải nộp ngân sách nhà nước tăng từ 1.097 tỷ đồng năm 2010 lên 1.484,5 tỷ đồng năm 2011 và 1.887 tỷ đồng năm 2012. Tạo việc làm và thu nhập ổn định cho trên 1.000 cán bộ công nhân viên.

Bích Diệp (Dân trí)