Đây là cơ sở để các thành viên của VITA triển khai, thúc đẩy mạnh mẽ hoạt động hạn chế rác thải nhựa, chuẩn bị cho Chương trình Du lịch xanh.

Toàn cảnh Hội thảo. Ảnh: Hồ Hạ

Xây dựng Kế hoạch hành động về giảm thiểu rác thải nhựa trong ngành du lịch 

Phát biểu khai mạc Hội thảo, ông Vũ Thế Bình, Chủ tịch VITA nhấn mạnh: Rác thải nhựa đang nổi lên là một thách thức trên thế giới cũng như tại Việt Nam; là vấn đề môi trường lớn, tác động đến phát triển kinh tế - xã hội bao gồm cả lĩnh vực du lịch. Trên thế giới, nhiều quốc gia đã áp dụng các quy định về giảm thiểu rác thải nhựa. 

“Du lịch được xem là lĩnh vực bị ảnh hưởng nghiêm trọng từ ô nhiễm rác thải nhựa, nhưng đồng thời cũng là nguồn phát sinh đáng kể rác thải nhựa. Sự tham gia tích cực của ngành du lịch toàn cầu vào mục tiêu giảm thiểu ô nhiễm rác thải nhựa được kỳ vọng là một trong những giải pháp quan trọng mang lại kết quả có ý nghĩa nhiều mặt đối với mục tiêu phát triển bền vững. 

Trong những năm qua, du lịch là ngành mũi nhọn có đóng góp to lớn cho phát triển kinh tế - xã hội của Việt Nam. Tuy nhiên, đi kèm với sự phát triển này, các hoạt động du lịch cũng góp phần làm tăng lượng rác thải ra môi trường, đặc biệt là rác thải nhựa, đồng thời cũng chịu nhiều tác động của rác thải nhựa”, ông Vũ Thế Bình nói. 

Ông Vũ Thế Bình, Chủ tịch VITA phát biểu khai mạc Hội thảo. Ảnh: Hồ Hạ

Cũng theo Chủ tịch VITA, quy định về lộ trình giảm rác thải nhựa nói chung và trong lĩnh vực du lịch nói riêng đã được thể chế hóa trong Luật Bảo vệ môi trường 2020 và Nghị định 08/2022/NĐ-CP. Theo đó, từ sau 2025, 100% các khu du lịch, cơ sở lưu trú, khách sạn không sử dụng túi ni lông khó phân hủy và sản phẩm nhựa sử dụng một lần. Nhiều tỉnh, thành phố ven biển đã ban hành Kế hoạch hành động của địa phương về quản lý rác thải nhựa đại dương và triển khai các mô hình giảm thiểu, hạn chế phát sinh rác thải nhựa. 

Tuy nhiên, hệ thống văn bản pháp luật về quản lý rác thải nhựa vẫn chưa đầy đủ; các chính sách của ngành du lịch chưa đề cập rõ và cụ thể về quản lý rác thải nhựa; chưa có kế hoạch hành động của ngành du lịch về giảm rác thải nhựa; chưa có quy chế phối hợp giữa Bộ Tài nguyên và Môi trường với Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch về bảo vệ môi trường nói chung và quản lý rác thải nhựa nói riêng. Còn thiếu quy chuẩn kỹ thuật quốc gia đối với các sản phẩm, hàng hóa nhựa tái chế; việc thực thi các cơ chế, chính sách hỗ trợ, ưu đãi đối với hoạt động sản xuất, tiêu thụ các sản phẩm, bao bì thân thiện với môi trường còn gặp khó khăn.

Chưa có hướng dẫn hệ số phát thải rác thải nhựa trong hoạt động du lịch để làm cơ sở tính toán thống nhất nhằm xây dựng và thực thi chính sách. Chưa có tiêu chí đánh giá về giảm thiểu rác thải nhựa trong các cơ sở kinh doanh, dịch vụ lưu trú và dịch vụ du lịch khác. Các cơ sở dịch vụ du lịch khi xây dựng Quy chế quản lý cũng chưa có nội dung riêng về quản lý rác thải nhựa. 

Nhiều doanh nghiệp, địa phương đã đạt được thành tích cao trong giảm thiểu rác thải nhựa. Ảnh: Hồ Hạ

Ông Vũ Thế Bình nhấn mạnh, nhận thức được yêu cầu cấp thiết về bảo vệ môi trường vi sự phát triển bền vững của đất nước, VITA đã tích cực, chủ động, hành động mạnh mẽ thực hiện mục tiêu giảm thiểu rác thải nhựa trong lĩnh vực du lịch. Từ năm 2018, Hiệp hội Du lịch Việt Nam đã phát động phong trào "Du lịch Việt Nam - Chung tay giảm thiểu rác thải nhựa” và được các doanh nghiệp du lịch cả nước hưởng ứng tích cực. Nhiều doanh nghiệp, địa phương đã đạt được thành tích cao trong giảm thiểu rác thải nhựa. 

Trên cơ sở đề xuất của VITA, Dự án "Giảm thiểu rác thải nhựa trong lĩnh vực du lịch Việt Nam" đã được Chương trình Tài trợ các dự án nhỏ của Quỹ Môi trường Toàn cầu, Chương trình Phát triển LHQ (UNDP/GEF-SGP) phê duyệt thực hiện trong hai năm 2023-2024. 

Trong khuôn khổ triển khai Dự án, một Kế hoạch hành động về giảm thiểu rác thải nhựa trong ngành du lịch sẽ được VITA xây dựng và ban hành làm cơ sở để các thành viên của VITA thực hiện các hoạt động giảm thiểu rác thải nhựa một cách bài bản, hiệu quả cao, qua đó góp phần đạt được các mục tiêu đặt ra trong Nghị định 08/2022/NĐ-CP của Chính phủ quy định chi tiết một số điều của Luật Bảo vệ Môi trường và Kế hoạch hành động quốc gia về quản lý rác thải nhựa đại dương đến năm 2030. 

Ông Vũ Quốc Trí, Tổng thư ký VITA trình bày tóm tắt dự thảo Kế hoạch hành động giảm thiểu rác thải nhựa trong lĩnh vực du lịch. Ảnh: Hồ Hạ

6 nhóm nhiệm vụ trọng tâm giảm thiểu rác thải nhựa trong lĩnh vực du lịch 

Tại Hội thảo, ông Vũ Quốc Trí, Tổng thư ký VITA đã trình bày tóm tắt dự thảo Kế hoạch hành động giảm thiểu rác thải nhựa trong lĩnh vực du lịch. Theo đó, VITA phấn đấu đến năm 2025, 100% các đơn vị thành viên được nâng cao nhận thức về tác hại của rác thải nhựa và tầm quan trọng của việc giảm thiểu rác thải nhựa; 50% các thành viên là khu du lịch, khách sạn không sử dụng túi ni lông khó phân hủy và sản phẩm nhựa dùng một lần. Phấn đấu đến năm 2030, 100% các thành viên không sử dụng túi ni lông khó phân hủy và sản phẩm nhựa dùng một lần.

Đồng thời, nền tảng số về rác thải nhựa của VITA được xây dựng và vận hành; nội dung về giảm thiểu rác thải nhựa được đưa vào Hội chợ Du lịch Quốc tế Việt Nam (VITM) hàng năm để thông tin, tuyên truyền kiến thức, tri thức về giảm thiểu rác thải nhựa; Bộ tài liệu hướng dẫn giảm thiểu rác thải nhựa đối với khách sạn/nhà hàng, khu du lịch, các điểm tham quan du lịch, lễ hội, các doanh nghiệp lữ hành; khách du lịch được xây dựng và ban hành; Bộ tiêu chí công nhận doanh nghiệp du lịch không rác thải nhựa được ban hành và áp dụng rộng rãi trong các đơn vị thành viên của VITA.

Ông Vũ Quốc Trí cũng cho biết 6 nhóm nhiệm vụ trọng tâm trong dự thảo Kế hoạch tập trung vào: Tuyên truyền, nâng cao nhận thức về giảm thiểu rác thải nhựa; Tham gia xây dựng, phổ biến, giám sát việc thực hiện chính sách, pháp luật về giảm thiểu rác thải nhựa trong du lịch; Xây dựng và phát triển các sản phẩm du lịch xanh, không rác thải nhựa; Đẩy mạnh hoạt động xúc tiến du lịch gắn với giảm thiểu rác thải nhựa; Đào tạo, bồi dưỡng kiến thức về giảm thiểu rác thải nhựa cho đội ngũ cán bộ của các đơn vị thành viên Hiệp hội; Huy động nguồn lực quốc tế để thúc đẩy giảm thiểu rác thải nhựa.

TS. Hà Văn Siêu, Phó cục trưởng Cục Du lịch Quốc gia Việt Nam phát biểu tại Hội thảo. Ảnh: Hồ Hạ

Phát biểu tại Hội nghị, TS. Hà Văn Siêu, Phó cục trưởng Cục Du lịch Quốc gia Việt Nam đánh giá cao sức lan tỏa sâu rộng của Dự án "Giảm thiểu rác thải nhựa trong lĩnh vực du lịch Việt Nam" do VITA thực hiện với sự tài trợ của UNDP trong hai năm 2023-2024. 

“Nhóm dự án đã xây dựng bản dự thảo Kế hoạch hành động giảm thiểu rác thải nhựa trong lĩnh vực du lịch khoa học, cụ thể, thiết thực, sát với yêu cầu phát triển của ngành du lịch sau giai đoạn dài chịu tác động của đại dịch Covid-19, cũng như xu hướng du lịch của du khách, đặc biệt là định hướng phát triển du lịch xanh, du lịch bền vững, du lịch có trách nhiệm”, ông Hà Văn Siêu nói.

Cũng theo ông Hà Văn Siêu, Cục Du lịch Quốc gia Việt Nam mong sau khi triển khai kế hoạch hành động này, UNDP tiếp tục tài trợ ở những nhiệm vụ nhánh ở giai đoạn tiếp theo. Cục Du lịch Quốc gia Việt Nam sẽ cùng đồng hành với VITA triển khai kế hoạch trong thực tiễn; đồng thời tiếp nhận các đề xuất, kiến nghị của Dự án để đề xuất tới Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch cùng Bộ Tài nguyên và Môi trường để góp phần thực hiện mục tiêu phát triển du lịch gắn với phát tăng trưởng xanh, kinh tế tuần hoàn, chuyển đổi số trong giai đoạn này. Và tiến tới áp dụng Bộ tiêu chí công nhận doanh nghiệp du lịch không rác thải nhựa khi công nhận xếp hạng các khu du lịch, cơ sở lưu trú, nhà hàng, đơn vị lữ hành… Cục Du lịch Quốc gia Việt Nam kêu gọi các địa phương, điểm đến, doanh nghiệp đồng sức, đồng lòng triển khai Kế hoạch hành động này. 

Tại Hội thảo, bà Nguyễn Thị Thu Huyền, điều phối viên Chương trình Tài trợ các dự án nhỏ của Quỹ Môi trường Toàn cầu, Chương trình Phát triển LHQ (UNDP/GEF-SGP) nhận định, Dự án "Giảm thiểu rác thải nhựa trong lĩnh vực du lịch Việt Nam" bắt đầu triển khai cách đây khoảng 17 tháng nhưng đã đạt được những kết quả rất tích cực. 

“Đến nay, tất những gì chúng tôi thiết kế đã hình thành và Dự án đã tạo được một số công cụ hướng dẫn cách làm như Bộ tiêu chí công nhận doanh nghiệp du lịch không rác thải nhựa và Ứng dụng (App) quản lý rác thải nhựa. Đặc biệt 2 địa phương tham gia chương trình thí điểm là Ninh Bình và Quảng Nam, các doanh nghiệp du lịch tiên phong đăng ký tham gia thí điểm áp dụng Bộ tiêu chí công nhận doanh nghiệp du lịch không rác thải nhựa và Ứng dụng (App) quản lý rác thải nhựa đã đạt được hiệu quả qua thực tế triển khai. Chúng tôi nhận thấy, đây là dự án có sự đồng lòng, chung tay của tư nhân, cộng đồng doanh nghiệp một cách tự nguyện và rất hiệu quả”, bà Nguyễn Thị Thu Huyền đánh giá và bật mí, Booking.com đã liên hệ với dự án để căn cứ Bộ tiêu chí công nhận doanh nghiệp du lịch không rác thải nhựa trong việc đánh giá sao với các cơ sở dịch vụ trên trang này. 

Tại Hội thảo, VITA đã nhận được nhiều ý kiến đóng góp cho dự thảo Kế hoạch hành động giảm thiểu rác thải nhựa trong lĩnh vực du lịch. Từ đó tiếp tục hoàn thiện dự thảo kế hoạch hành động, đảm bảo tính thực tiễn khả thi cho các hoạt động sẽ được triển khai.

Ông Vũ Thế Bình cho biết, VITA sẽ hoàn thiện và ban hành Kế hoạch này ngay trong tháng 8 để nhanh chóng triển khai tới các Hiệp hội địa phương và hơn 20.000 thành viên của VITA. “Hiệp hội Du lịch Việt Nam kỳ vọng thông qua các hoạt động của Dự án "Giảm thiểu rác thải nhựa trong lĩnh vực du lịch Việt Nam" có thể truyền đi thông điệp mạnh mẽ, kêu gọi sự nỗ lực, chung tay góp sức của người dân, doanh nghiệp, cộng đồng và du khách vì mục tiêu: Du lịch không rác thải nhựa ở Việt Nam”, Chủ tịch VITA bày tỏ.