Ngành công nghiệp xe tự hành toàn cầu được đánh giá có quy mô 8.000 tỷ USD. Ảnh: AFP

Cạnh tranh và dẫn dắt

Nhưng động thái Apple đàm phán với liên minh ô tô Hyundai-Kia của Hàn Quốc về phát triển xe điện mang thương hiệu riêng Apple, đang đặt Tesla và nhiều nhà sản xuất ô tô trên thế giới trước sức ép lớn. Giới phân tích cho rằng, một khi Apple bắt tay vào sản xuất xe điện và thậm chí xe tự hành, tác động lên ngành công nghiệp ô tô toàn cầu là rất phức tạp.

Apple được biết đến là tập đoàn công nghệ kín tiếng với rất ít thông tin về dự án phát triển ô tô thương hiệu riêng "Apple Car". Trước đây, khi "gã khổng lồ" công nghệ Mỹ tham gia vào các lĩnh vực mới như điện thoại, đồng hồ thông minh, âm nhạc, phát nội dung trực tuyến… đã gia tăng áp lực đáng kể lên các "ông lớn" cùng ngành, buộc họ phải điều chỉnh sản phẩm và giao diện cho phù hợp với thị hiếu và xu hướng tiêu dùng. Đối với "Apple Car", áp lực lên các "ông lớn" ngành ô tô có thể sẽ không khác.

Ông Michael Ramsey, Phó chủ tịch phụ trách mảng ô tô và di động thông minh tại Công ty nghiên cứu và tư vấn toàn cầu Gartner đánh giá: "Không nghi ngờ gì khi Apple tham gia vào ngành công nghiệp ô tô sẽ gây áp lực lên các doanh nghiệp còn lại trong ngành, buộc họ phải nâng cao trải nghiệm của người dùng". Theo chuyên gia này, tất cả hệ sinh thái của Apple "có thể được tích hợp liền mạch vào Apple Car", điều mà không công ty nào khác ngoài Google có thể làm được.

"Điều này cũng đồng nghĩa rằng sự cạnh tranh trong ngành sẽ tăng lên. Đây là điểm mấu chốt", bà Stephanie Brinley, chuyên gia phân tích thị trường ô tô tại Công ty thông tin tài chính IHS Markit đánh giá. "Và đây cũng là một cuộc cạnh tranh hút được nhiều vốn nếu họ (Apple - BTV) quyết định làm điều này (xe điện - BTV)", bà Brinley nói.

Còn theo thông tin từ Bloomberg, các cuộc đàm phán giữa Hyundai-Kia và Apple đã "tạm dừng", nhưng sự tác động của việc Apple phát triển xe điện lên ngành công nghiệp ô tô là vẫn rất lớn, bất kể công ty nào bắt tay với Apple để sản xuất loại xe này.

Trước đó, hãng tin CNBC dẫn nguồn thạo tin cho biết xe điện Apple dự kiến được sản xuất vào năm 2024 tại một nhà máy của Kia ở bang Georgia, Mỹ, dù kế hoạch triển khai cuối cùng có thể bị chậm lại. Nguồn tin cũng cho biết thêm, hai bên vẫn chưa đạt được thỏa thuận về phát triển xe điện, nhưng nhấn mạnh rằng Apple có thể quyết định hợp tác với một nhà sản xuất ô tô khác hoặc chọn liên minh Hyundai-Kia.

Thâm nhập ngành công nghiệp ô tô, Apple có lợi thế lớn khi sẵn quan hệ hợp tác với các hãng xe trên thế giới thông qua việc cung cấp Apple CarPlay - một ứng dụng về cơ bản có chức năng "phóng đại" chiếc iPhone lên màn hình thông tin giải trí của ô tô.

Tuy nhiên, việc sản xuất và đưa ra thị trường một mẫu ô tô, ngay cả với liên minh Hyundai-Kia, trên thực tế là điều không hề dễ như việc thâm nhập vào các phân khúc hàng tiêu dùng khác. Ô tô là ngành thâm dụng vốn với thời gian hoạt động lâu dài, trong khi các quy định an toàn đều nghiêm ngặt hơn và tỷ suất lợi nhuận thấp hơn nhiều so với các ngành hàng điện tử tiêu dùng.

"Sẽ không dễ để Apple thâm nhập ngành ô tô. Đây là một lĩnh vực rất phức tạp và nó không trở nên dễ dàng chỉ vì đó là Apple", bà Brinley bình luận.

Xe tự hành vẫn quá khó

Để lợi nhuận tiệm cận mức Apple thường đạt được ở phân khúc thiết bị điện tử tiêu dùng, chiếc xe đầu tay Apple dự kiến "trình làng" sẽ là xe tự hành. Nghĩa là, thiết kế của chiếc xe đó không phải dành cho con người điều khiển, mà nó được vận hành bởi một máy tính với hệ thống sensor cảm biến và radar quan sát môi trường xung quanh và xử lý tình huống kịp thời.

Xe tự hành trở nên đầy hứa hẹn trong những năm qua, nhưng ngoài trừ đội xe được trang bị thêm công nghệ tự hành do Công ty phát triển công nghệ lái xe tự động Waymo của Tập đoàn Alphabet (Mỹ) - công ty mẹ của Google, thì những đơn vị theo đuổi phân khúc này như General Motors, Uber, và Lyft đều đã lỡ hoặc từ bỏ hoàn toàn mục tiêu vì quá nhiều khó khăn.

Còn với Apple, dự án "Apple Car" còn được biết đến cái tên "Dự án Titan" và được phát triển từ nhiều năm trước. Năm 2017, hãng công nghệ Mỹ này được cấp phép thử nghiệm xe tự hành ở bang California, nhưng cũng mới chỉ dừng lại ở khâu bổ sung công nghệ Apple cho những mẫu xe được chế tạo sẵn của các hãng khác, đơn cử như các mẫu crossover của Lexus.

Lái xe do con người điều khiển trên thực tế không quá phức tạp, nhưng các yếu tố liên quan đến con người như người đi bộ, người đi xe đạp, những tài xế, cộng với các yếu tố “động” khác trong môi trường như động vật… không thể đoán trước. Cho nên, việc lập trình phần mềm giúp xe phản ứng an toàn trong mọi tình huống trở nên vô cùng khó khăn, khiến phát triển xe tự hành quả là thách thức lớn.

Ông Sam Abuelsamid, chuyên gia phân tích tại Công ty tư vấn quản trị Navigant, bang Illinois (Mỹ) cho rằng: "Các kỹ năng lái xe cơ bản nhất như đi thẳng trên đường hoặc vào cua đều không quá khó và đó không phải là những thứ khiến mọi người gặp rắc rối. Rắc rối chỉ xảy ra khi bạn rơi vào những tình huống bất thường, những trường hợp hiếm hoi ít gặp". Chuyên gia này đánh giá, Apple có đủ tiềm lực tài chính và chuyên môn để phát triển một hệ thống như vậy, nhưng đây vẫn là một dự án đầy khó khăn.

Ông Sam Abuelsamid dự đoán, ô tô Apple ban đầu có thể sẽ không dành cho người tiêu dùng ngay, mà dành cho những đơn vị kinh doanh dịch vụ như giao hàng và gọi xe tại một số thị trường nhất định. Đây cũng là những lĩnh vực được nhiều doanh nghiệp đang phát triển xe tự hành nhắm đến.

"Nó sẽ không phải một sản phẩm phổ thông mà là sản phẩm cao cấp, mang đặc trưng của Apple bởi điều nhất quán ở Apple là ở bất kỳ sản phẩm nào, họ đều nhắm đến những thứ tạo ra giá trị quan trọng và tỷ suất lợi nhuận cao", ông Abuelsamid nói. Tuy nhiên, "ngành công nghiệp ô tô lâu nay là ngành kinh doanh có tỷ suất lợi nhuận thấp", chuyên gia này nêu.

Tiềm năng thị trường ngàn tỷ USD

Nhưng đó là chuyện của ngành công nghiệp ô tô truyền thống, còn tiềm năng lợi nhuận của phân khúc xe tự hành để giao hàng và dịch vụ gọi xe lại rất lớn, bởi mô hình xe tự hành giúp cắt giảm phần tốn kém nhất của các nhà sản xuất ô tô - hạng mục lái xe vật lý, đồng nghĩa cho phép các nhà sản xuất ô tô tăng lợi nhuận. Năm ngoái, Cruise, một công ty con chuyên phát triển xe tự hành do General Motors sở hữu đa số cổ phần, đã định giá ngành công nghiệp xe tự hành lên tới 8.000 tỷ USD.

Còn bà Katy Huberty, Giám đốc điều hành Bộ phận nghiên cứu công nghệ và dữ liệu của Tập đoàn tài chính quốc tế Morgan Stanley dự báo, thị trường ô tô và di động toàn cầu thậm chí vượt mức 10.000 tỷ USD. "Tổng nhu cầu sản phẩm (TAM) điện thoại thông minh là khoảng 500 tỷ USD mỗi năm, trong khi Apple đang chiếm 1/3 thị phần. Còn thị trường di động có quy mô lên tới 10.000 tỷ USD, do vậy, Apple sẽ chỉ cần giành 2% thị phần thì sẽ tương đương quy mô kinh doanh iPhone", bà Katy Huberty nêu trong báo cáo được công bố tháng trước.

Hiện vẫn chưa rõ kế hoạch chính xác về phát triển ô tô của Apple, ngoài trừ khả năng hợp tác với liên minh ô tô Hyundai-Kia để sản xuất xe riêng. Mô hình kinh doanh truyền thống của Apple là bán sản phẩm cuối cùng đến tay người tiêu dùng, nhưng những chuyển động của tập đoàn công nghệ này thời gian qua cho thấy họ đang bẻ lái sang phát triển dịch vụ để giảm phụ thuộc vào doanh số bán hàng như trước.

"Nhìn vào khả năng Apple sản xuất ô tô, thì tôi luôn là fan hâm mộ lớn", ông Michael Ramsey, Phó chủ tịch Công ty nghiên cứu và tư vấn toàn cầu Gartner bình luận. "Tôi thích ý tưởng đó (phát triển xe của Apple - BTV). Tôi thấy nếu ô tô trở thành thiết bị điện tử tiêu dùng, theo cách mà điện thoại thông minh và các thiết bị khác hiện nay được cấp năng lượng bằng pin và được cập nhật bằng phần mềm, thì Apple nên tham gia vào ngành này", ông Ramsey nhận định.