Du khách trải nghiệm trò chơi dân gian giữa rừng dừa Bến Tre

Khởi sắc các mô hình kinh tế nông nghiệp hiệu quả bền vững

Thực hiện Nghị quyết Đại hội XI Đảng bộ tỉnh, nhiệm kỳ 2020-2025, đặc biệt là Nghị quyết 07-NQ/TU của Tỉnh ủy Bến Tre về xây dựng vùng sản xuất tập trung gắn với chuỗi giá trị sản phẩm nông nghiệp chủ lực, tỉnh đã xác định phát triển thủy sản ứng dụng công nghệ cao là hướng đi trọng tâm cho khu vực ven biển.

Sau gần 5 năm triển khai, Bến Tre đã có 4.133 ha nuôi tôm nước lợ ứng dụng công nghệ cao, vượt chỉ tiêu đề ra (4.000 ha). Các huyện Bình Đại, Thạnh Phú và Ba Tri là địa phương đi đầu. Bên cạnh đó, diện tích nuôi tôm càng xanh bán thâm canh, tận dụng mương vườn, liền canh liền cư đạt 1.300 ha, bằng 76,47% kế hoạch, sản lượng đạt 612 tấn. Những kết quả này góp phần tăng thu nhập, nâng cao giá trị sử dụng đất nông nghiệp; khẳng định định hướng đúng đắn trong phát triển nông nghiệp công nghệ cao, thân thiện môi trường.

Bên cạnh thủy sản, Bến Tre còn triển khai hiệu quả Dự án Phát triển chuỗi giá trị nông nghiệp thông minh thích ứng biến đổi khí hậu, phát triển sản phẩm OCOP (mỗi xã một sản phẩm). Toàn tỉnh có 357 sản phẩm OCOP từ 188 chủ thể, trong đó có 314 sản phẩm đạt 3 sao, 38 sản phẩm 4 sao và 5 sản phẩm 5 sao.

Đáng chú ý là thương hiệu dừa Bến Tre tiếp tục phát triển mạnh. Diện tích dừa toàn tỉnh đạt khoảng 79.775 ha (cao nhất vùng Đồng bằng sông Cửu Long), đạt gần 99% kế hoạch, sản lượng khoảng 370 triệu trái. Trong 6 tháng đầu năm 2025, diện tích dừa hữu cơ đạt 21.543 ha, vượt chỉ tiêu kế hoạch, góp phần nâng cao giá trị, chất lượng sản phẩm và thu nhập cho người dân.

Du lịch dừa tại Bến Tre cũng đang có nhiều chuyển biến tích cực, góp phần tăng giá trị sản phẩm, bảo tồn sinh thái và phát triển bền vững nông nghiệp nông thôn. Tỉnh đang định hướng có chính sách khuyến khích doanh nghiệp đầu tư vào du lịch nông nghiệp, hỗ trợ khởi nghiệp kết hợp nông nghiệp - du lịch và thúc đẩy chuyển đổi số trong xúc tiến du lịch vùng.

Đặc biệt, việc sáp nhập 3 tỉnh Bến Tre, Trà Vinh và Vĩnh Long mở ra cơ hội lớn, với tổng diện tích dừa khoảng 120.000 ha, chiếm hơn 50% diện tích dừa cả nước. Đây sẽ là vùng nguyên liệu tập trung lớn nhất, tạo lợi thế cạnh tranh về sản lượng, chất lượng và khả năng cung ứng nguyên liệu ổn định cho chế biến và xuất khẩu. Đồng thời, cơ hội thu hút đầu tư vào công nghiệp chế biến, phát triển công nghệ hiện đại, nâng cao giá trị sản phẩm và sức cạnh tranh quốc tế ngày càng rộng mở.

Cùng với đó là các định hướng phát triển đồng bộ, xây dựng chính sách vùng nguyên liệu, quản lý chất lượng, bảo vệ môi trường và ứng phó biến đổi khí hậu. Ngành dừa Bến Tre cũng đặt mục tiêu đẩy mạnh xây dựng chuỗi giá trị, nâng cao chất lượng nhân lực cho sơ chế, chế biến và thương mại. Tỉnh ưu tiên đầu tư nghiên cứu, chuyển giao công nghệ, phát triển giống dừa năng suất cao, chống chịu tốt; đồng thời thu hút đầu tư vào chế biến sâu, xây dựng thương hiệu địa phương, phát triển du lịch sinh thái vườn dừa và tín chỉ carbon để tạo nguồn vốn tái đầu tư, hướng đến phát triển bền vững.

Phát triển vùng sản xuất theo chuỗi giá trị kinh tế cao

Toàn tỉnh Bến Tre hiện có 94 tổ hợp tác, 85 hợp tác xã và 4 tổ liên kết tham gia chuỗi giá trị các sản phẩm nông nghiệp chủ lực như dừa, bưởi da xanh, chôm chôm, sầu riêng, nhãn, xoài, cây giống - hoa kiểng, tôm, heo, bò… Diện tích sản xuất theo tiêu chuẩn hữu cơ, GAP và tương đương đạt 27.805,7 ha. Nông nghiệp Bến Tre đã chuyển biến mạnh mẽ từ sản xuất đơn thuần sang kinh tế nông nghiệp, từ nhỏ lẻ sang liên kết chuỗi, sản xuất sạch, có truy xuất nguồn gốc, xây dựng thương hiệu và chỉ dẫn địa lý.

Trong 6 tháng đầu năm 2025, tỉnh đã cấp mới 5 mã số vùng trồng rau (59 ha), 3 mã số vùng trồng lúa (115,23 ha), nâng tổng số vùng trồng có mã số lên 223 với 384 mã số, diện tích 10.899,7 ha. Ngoài ra, có 8 mã số đóng gói cấp cho sản phẩm xuất sang Trung Quốc và New Zealand. Hội đồng bình tuyển đã thẩm định và công nhận 11 vườn cây đầu dòng và 2 cây đầu dòng. Ngành nông nghiệp đang phối hợp xây dựng gần 10 kế hoạch vùng sản xuất tập trung cho các sản phẩm chủ lực, thúc đẩy cấp mã số vùng trồng và chỉ dẫn địa lý để bảo đảm an toàn thực phẩm và truy xuất nguồn gốc.

Nghị quyết 07-NQ/TU của Tỉnh ủy Bến Tre đã được triển khai sâu rộng, với sự vào cuộc đồng bộ từ cấp tỉnh đến cơ sở, giao nhiệm vụ cụ thể cho từng ngành, từng địa phương. Sự đồng thuận của nông dân là yếu tố quan trọng đưa nghị quyết vào cuộc sống.

Theo Sở Nông nghiệp & Phát triển nông thôn tỉnh, điểm sáng nổi bật là phát triển các vùng sản xuất tập trung theo định hướng sản phẩm chủ lực. Diện tích dừa hữu cơ đạt 25.000 ha, vượt 25% so với mục tiêu. Các nhóm sản phẩm cây ăn trái đặc sản, cây giống - hoa kiểng và tôm công nghệ cao đều đạt 100% kế hoạch. Diện tích nuôi tôm công nghệ cao tăng mạnh tại Ba Tri, Bình Đại, Thạnh Phú, đạt gần 4.000 ha. Hiệu quả kinh tế cao: trồng trọt đạt 180 triệu đồng/ha/năm; thủy sản 509 triệu đồng/ha; riêng nuôi tôm nước lợ thâm canh lên tới 1,3 tỷ đồng/ha.

Tỉnh đã xây dựng và hoàn thiện chuỗi giá trị cho sản phẩm chủ lực, giúp ổn định đầu ra và tăng giá trị gia tăng. Tôm đạt giá trị xuất khẩu 1 tỷ USD, bò 500 triệu USD; chuỗi dừa đạt 838 triệu USD (83% kế hoạch), chuỗi cây giống - hoa kiểng đạt 400 triệu USD (80% kế hoạch).

Để phát triển bền vững, tỉnh huy động mạnh mẽ nguồn lực từ ngân sách và xã hội hóa, với hơn 3.400 tỷ đồng đầu tư cho hạ tầng nông nghiệp, thủy lợi, hồ chứa nước, các dự án cấp nước sinh hoạt cho vùng xâm nhập mặn. Hệ thống logistics từng bước được quy hoạch, với khu đô thị nông nghiệp thông minh - công nghiệp sạch và dịch vụ tổng hợp 5.300 ha tại TP. Bến Tre và huyện Châu Thành.

Sau gần 5 năm triển khai Nghị quyết 07-NQ/TU, vị thế của nông nghiệp Bến Tre được nâng cao. Toàn tỉnh có hơn 60 đơn đăng ký nhãn hiệu chứng nhận và nhãn hiệu tập thể; trong đó 57 văn bằng bảo hộ, 9 chỉ dẫn địa lý “Bến Tre”, 13 nhãn hiệu chứng nhận, 35 nhãn hiệu tập thể; 2 nhãn hiệu chứng nhận mang chỉ dẫn địa lý “Bến Tre” (cho bưởi da xanh và dừa xiêm xanh) được bảo hộ tại Canada. Tỉnh cũng đang xây dựng 4 chỉ dẫn địa lý cho bò, gà, sản phẩm từ dừa, tôm và đăng ký bảo hộ sầu riêng tại Trung Quốc.

Chia sẻ về định hướng phát triển nông nghiệp trong bối cảnh mới, ông Đoàn Văn Đảnh, Giám đốc Sở Nông nghiệp & Phát triển nông thôn tỉnh Bến Tre cho rằng, ngành cần đẩy mạnh ứng dụng khoa học - công nghệ, chuyển đổi số; chủ động chuyển đổi vùng trồng lúa kém hiệu quả sang rau màu, cây ăn trái, chăn nuôi, thủy sản; tổ chức lại sản xuất theo hướng tập trung, siêu thâm canh; nâng cấp hạ tầng kỹ thuật phục vụ sản xuất; xây dựng và nhân rộng mô hình nông nghiệp sạch, hữu cơ, có truy xuất nguồn gốc và chỉ dẫn địa lý.

Ông cũng nhấn mạnh vai trò của nông nghiệp thông minh, thích ứng biến đổi khí hậu; khuyến khích các mô hình canh tác bền vững, chuyển giao tiến bộ kỹ thuật, sản xuất đồng nhất, đáp ứng thị trường trong và ngoài nước.

Với đặc thù địa phương, ngành nông nghiệp Bến Tre định hướng phát triển theo hướng "nông nghiệp thích ứng", tập trung chuyển đổi cây trồng, vật nuôi phù hợp từng vùng sinh thái. Ngành cũng chuyển từ tư duy quản lý hành chính sang kiến tạo, từ phân tán sang tích hợp, từ bị động sang chủ động. Ba đột phá được xác định gồm: ứng dụng công nghệ cao; phát triển nông nghiệp xanh, tuần hoàn, ít phát thải; nâng cao thể chế và chất lượng nguồn nhân lực, đáp ứng yêu cầu thời đại.