Đại tá TS.BS Vũ Viết Sáng, Phó Viện trưởng Viện lâm sàng các bệnh truyền nhiễm kiêm Chủ nhiệm Khoa Bệnh lây đường hô hấp, Bệnh viện Trung ương Quân đội 108 cho hay, trong và sau mưa bão, lũ lụt, môi trường bị ô nhiễm nặng nề bởi các chất thải sinh hoạt và chất thải công nghiệp, xác chết động vật, thực vật thối rữa, nước từ hệ thống cống thải tràn ra không được xử lý. Đây là những điều kiện rất thuận lợi cho các tác nhân vi sinh vật gây bệnh phát triển và gây bệnh cho người.

Trong và sau mưa lũ, rất nhiều vi sinh vật, rác, chất thải… theo dòng nước tràn nhiều nơi, gây ô nhiễm môi trường và tiềm ẩn nhiều nguy cơ dịch bệnh.

Kinh nghiệm từ trước tới nay cho thấy, dịch bệnh truyền nhiễm thường đi liền sau mưa bão lũ lụt. Trong và sau bão, lũ lụt chúng ta hay gặp các dịch bệnh sau đây:

Các bệnh lây truyền qua đường tiêu hóa: Tiêu chảy cấp, bệnh tả, bệnh lỵ trực khuẩn, bệnh lỵ amip, bệnh thương hàn, nhiễm khuẩn do E.coli, viêm gan virus A.

Nguyên nhân do nguồn nước sinh hoạt, nguồn nước ăn uống, lương thực, thực phẩm bị ô nhiễm bởi các vi sinh vật gây bệnh (vi khuẩn, virus, nấm, đơn bào).

Các bệnh ngoài da hay gặp như: nấm chân, tay, viêm lỗ chân lông, hắc lào, lang ben, ghẻ lở, mụn nhọt. Ngoài ra người dân vùng lũ lụt có thể mắc một số bệnh truyền nhiễm nguy hiểm lây qua da niêm mạc như bệnh Whitmore, bệnh do xoắn khuẩn leptospira, bệnh do Vibrio vulnificus.

Nguyên nhân do nguồn nước bẩn, bị ô nhiễm các vi sinh vật, vi nấm gây bệnh; do người dân vùng lũ lụt thường phải ngâm mình, chân tay trong nước bẩn lâu, do điều kiện ăn ở sinh hoạt ẩm thấp

Các bệnh về mắt đau mắt đỏ, viêm bờ mi, viêm tuyến lệ cũng dễ xảy ra do môi trường sống, nguồn nước sinh hoạt ăn uống bị ô nhiễm;

Các bệnh đường hô hấp như cảm lạnh, cúm, viêm họng, viêm đường hô hấp người dân cũng dễ mắc do nhiễm lạnh khi phải ngâm mình lâu trong nước, thiếu quần áo, chăn màn; nhà cửa không bảo đảm che chắn kín gió, thậm chí người dân phải di dời đến ở nơi tập trung đông người, không bảo đảm vệ sinh.

Các bệnh do muỗi truyền hay gặp là sốt xuất huyết bởi sau lũ lụt là điều kiện rất thuận lợi cho muỗi gây bệnh sinh sản phát triển. Điều kiện ăn ở, ngủ nghỉ, sinh hoạt tạm bợ không bảo đảm.

Các biện pháp dự phòng dịch bệnh trong và sau bão, lũ lụt như thau rửa bể nước, giếng nước, dụng cụ chứa nước; lọc nước sinh hoạt ăn uống bằng cát sạch hoặc đánh phèn để lắng sau đó khử khuẩn nước bằng Cloramin B theo hướng dẫn của nhân viên y tế.

Lựa chọn thực phẩm sạch và chế biến thực phẩm an toàn, hợp vệ sinh, thực hiện “ăn chín, uống sôi”, không ăn thức ăn cũ, ôi thiu.

Thường xuyên rửa tay với xà phòng trước và sau khi chế biến thực phẩm, trước khi ăn và sau khi đi vệ sinh.

Vệ sinh cá nhân hằng ngày, rửa chân sạch và lau khô các kẽ ngón chân sau khi tiếp xúc với nước lũ, nước bị nhiễm bẩn, không mặc quần áo ẩm ướt.

Hạn chế bơi lội vào chỗ nước bẩn tù đọng. Nếu bắt buộc phải lội vào nước bẩn thì ngay sau đó phải rửa ngay bằng nước sạch và lau khô, nhất là các kẽ ngón tay, ngón chân.

Thực hiện nguyên tắc nước rút đến đâu làm vệ sinh đến đấy, thu gom, xử lý và chôn xác súc vật theo hướng dẫn của nhân viên y tế

Tiêu diệt loăng quăng/bọ gậy, diệt muỗi bằng cách đậy kín các bể, thùng chứa nước, thả cá vào dụng cụ chứa nước lớn, loại bỏ các phế thải như chai, lọ, lốp ô tô... hoặc các hốc nước tự nhiên để không cho muỗi đẻ trứng

Mắc màn khi ngủ để tránh muỗi đốt, kể cả ban ngày. Luôn giữ ấm cơ thể, nhất là người già và trẻ em; ăn uống đầy đủ chất dinh dưỡng, bổ sung vitamin, khoáng chất.

Khi có dấu hiệu nghi ngờ nhiễm bệnh, cần đến khám và điều trị tại các cơ sở y tế gần nhất.

Về sai lầm trong điều trị các bệnh truyền nhiễm mùa bão, lũ theo Đại tá Vũ Viết Sáng, người bệnh không được chủ quan, mà nên đến các cơ sở y tế để khám bệnh hoặc đến khám bệnh muộn khi có dấu hiệu bất thường về sức khỏe.

Người bệnh tự chẩn đoán bệnh, tự mua thuốc điều trị bệnh hoặc nghe theo mách bảo của người thân không phải là bác sỹ khám bệnh cũng là sai lầm thường gặp hiện tại.

Việc không kiểm soát tốt các bệnh lý nền, bệnh lý mạn tính sẵn có do điều kiện giao thông đi lại trong mùa mưa bão, lũ lụt khó khăn, người bệnh không đến được các cơ sở y tế khám bệnh theo định kỳ cũng là một nguyên nhân khiến việc khám chữa bệnh không mang lại kết quả như ý.

Do đó, theo khuyến cáo của bác sỹ Bệnh viện Trung ương Quân đội 108, mọi người cần áp dụng đầy đủ các biện pháp phòng, chống dịch bệnh như đã nêu ở trên; đến khám bệnh tại các cơ sở y tế, hoặc tư vấn khám bệnh từ xa (qua điện thoại, mạng xã hội và các nền tảng khác) sớm ngay khi phát hiện các triệu chứng bất thường về sức khỏe.

Đồng thời, quản lý điều trị tốt bệnh nền, bệnh mạn tính. Trong trường hợp đến kỳ tái khám mà không đến khám tại cơ sở y tế được, cần xin tư vấn của bác sĩ thường xuyên quản lý, theo dõi, điều trị bệnh cho mình.