Bộ trưởng Bộ Y tế Đào Hồng Lan phát biểu tại tổ.

Bổ sung thêm đối tượng ưu tiên

Ngày 23/10 Quốc hội thảo luận tại tổ về Dự thảo Luật Dân số với một trong những đề xuất rất mới là ưu tiên mua hoặc thuê nhà ở xã hội theo quy định của pháp luật về nhà ở đối với phụ nữ sinh đủ 2 con, hoặc nam giới có 2 con đẻ mà không có vợ hoặc vợ đã chết.

Phát biểu tại tổ, Bộ trưởng Bộ Y tế Đào Hồng Lan nhấn mạnh đây là dự luật khó, các vấn đề đưa ra tại dự thảo đã cân nhắc kỹ.

Theo Bộ trưởng Bộ Y tế, Việt Nam đang đối mặt với tình trạng già hóa dân số và tỷ lệ mức sinh thay thế ngày càng giảm, đặt ra yêu cầu phải có những giải pháp căn cơ, cấp bách.

Dân số có vai trò quan trọng liên quan đến sự tồn vong của dân tộc, đất nước, còn là nguồn lực để phát triển kinh tế - xã hội. Vì vậy, các chính sách liên quan đến cơ cấu, chất lượng dân số, giảm thiểu mất cân bằng giới tính khi sinh, mức sinh thay thế và già hóa dân số là những nội dung cốt lõi của chính sách, bà Lan nêu rõ.

Ở vai trò cơ quan chủ trì soạn thảo dự án luật, Bộ trưởng cho biết, Bộ y tế rất mong muốn có những chính sách cụ thể, đặc biệt là chính sách hỗ trợ bằng tiền. Song chính sách này cần được cân đối trên nhiều phương diện, đặc biệt là nguồn lực tài chính.

Liên quan đến chính sách hỗ trợ nhà ở xã hội cho các gia đình sinh đủ 2 con, dự thảo luật đề xuất bổ sung thêm đối tượng ưu tiên. Hiện tại, các nhóm được ưu tiên mua, thuê mua nhà ở xã hội gồm: gia đình người có công với cách mạng, thân nhân liệt sĩ, người khuyết tật, người được bố trí tái định cư.

Chính phủ đề nghị bổ sung thêm đối tượng ưu tiên là những gia đình mà phụ nữ sinh đủ 2 con hoặc nam giới có 2 con đẻ mà người vợ đã qua đời với mục tiêu nhằm giúp các gia đình sinh đủ 2 con có thêm điều kiện sinh hoạt.

“Khi mà chấm điểm thì điểm của nhóm này ở mức cao giống với các nhóm đối tượng ưu tiên khác. Nếu cứ xếp hàng thì không biết bao giờ mới đủ điều kiện để mua nhà. Luật Dân số tiếp cận góc độ như vậy”, Bộ trưởng Bộ Y tế giải thích.

Nhận định nhu cầu mua nhà ở xã hội hiện nay rất lớn, không phải tất cả đối tượng đăng ký đều được mua, theo Bộ trưởng Bộ Y tế, với ý kiến đề xuất mở rộng thêm với nhóm đối tượng có con ngoài giá thú thì phải cân nhắc.

Liên quan đến ưu tiên về nhà ở, cơ quan thẩm tra (Ủy ban Văn hóa và Xã hội của Quốc hội) đề nghị cơ quan chủ trì soạn thảo tiếp tục nghiên cứu để sửa đổi, bổ sung các điều 76, 77 và Điều 78 Luật Nhà ở quy định về đối tượng được hưởng chính sách hỗ trợ về nhà ở xã hội, hình thức thực hiện chính sách hỗ trợ về nhà ở xã hội, điều kiện được hưởng chính sách hỗ trợ về nhà ở xã hội để bảo đảm tính khả thi của quy định.

Ngoài ra, có ý kiến đề nghị làm rõ đối tượng người được hưởng chính sách xã hội về nhà ở và thời gian thụ hưởng chính sách để tạo sự minh bạch, rõ ràng trong thực hiện, làm rõ trường hợp người có 2 con đẻ nhưng không trực tiếp nuôi con mà chỉ thực hiện nghĩa vụ cấp dưỡng hoặc có 2 con đẻ nhưng đều đã thành niên thì có thuộc trường hợp được hưởng ưu đãi này không.

Có ý kiến cho rằng cần cân nhắc quy định theo hướng giao Chính phủ điều chỉnh chính sách ưu tiên mua nhà ở xã hội phù hợp từng giai đoạn, không quy định cứng đối tượng có 2 con, báo cáo thẩm tra phản ánh.

Đình chỉ người hành nghề y tiết lộ thông tin giới tính thai nhi không khả thi

Để giảm thiểu mất cân bằng giới tính khi sinh, Chính phủ đề xuất đưa nội dung bình đẳng giới và không lựa chọn giới tính thai nhi vào hương ước, quy ước cộng đồng. Người hành nghề y tiết lộ giới tính thai nhi ngoài mục đích chẩn đoán, điều trị bệnh di truyền sẽ bị đình chỉ hành nghề.

Đại biểu Trần Thị Nhị Hà (Phó ban Dân nguyện và Giám sát) cho biết, về mất cân bằng giới tính khi sinh, trọng nam khinh nữ là quan điểm lạc hậu nhưng vẫn tồn tại trong xã hội Việt Nam. Thực tế trong hoạt động sàng lọc, chẩn đoán trước sinh, nhiều bác sĩ thực hiện hành vi tiết lộ thông tin về giới tính thai nhi cho cha mẹ. Không ít trường hợp sau khi biết giới tính thai nhi không như mong muốn người mẹ đã thực hiện phá thai.

"Song, hành vi tiết lộ giới tính thai nhi rất khó bị phát hiện, do bác sĩ có thể có những ký hiệu cho cha mẹ biết giới tính thai nhi mà cơ quan chức năng không thể xử lý, xử phạt. Đây là hành vi vô cùng nguy hiểm, cần phải có quy định để xử lý nghiêm", bà Hà phát biểu.

Nhìn nhận việc đề xuất đình chỉ đối với người hành nghề y có hành vi công bố, thông báo, tiết lộ thông tin về giới tính thai nhi cho khách hàng chưa đủ sức răn đe, đại biểu Hà kiến nghị thay việc xử lý đình chỉ bằng việc thu hồi chứng chỉ hành nghề y, không cấp lại trong thời gian ít nhất 5 năm để đảm bảo hành vi này bị xử lý nghiêm khắc trong thực tế.

Phó chủ tịch Quốc hội Trần Quang Phương cũng nhìn nhận việc đình chỉ người tiết lộ thông tin giới tính thai nhi không khả thi và thỏa đáng mà nhiệm vụ cần tập trung là nghiêm cấm việc khuyến khích phá thai. "Cấm thông tin về giới tính thai nhi là chưa phù hợp. Việc cặp vợ chồng muốn biết giới tính thai nhi của con có thể không liên quan gì đến việc lựa chọn giới tính", ông Phương phân tích.

Phó chủ tịch Quốc hội kiến nghị Luật phải quy định một cách khai quát, đảm bảo ngăn chặn và xử lý hành vi lựa chọn giới tính. Ví dụ xử lý các cặp vợ chồng lén lút phá thai khi phát hiện giới tính thai nhi không như ý muốn, hoặc xử lý các cơ sở y tế khuyến khích và tổ chức phá thai.

Ông Phương đề nghị cơ quan soạn thảo và cơ quan chủ trì thẩm tra tập trung làm rõ các vấn đề còn khúc mắc, các phản biện của đại biểu về nội dung này để hoàn thiện dự thảo theo hướng toàn diện hơn về chính sách dân số.