Với vai trò là “xương sống” của hệ thống điện Việt Nam, góp phần đảm bảo cung ứng điện an toàn, liên tục, ổn định cho phát triển kinh tế - xã hội của đất nước và là tiền đề để xây dựng thị trường điện cạnh tranh Việt Nam, Tổng công ty Truyền tải điện Quốc gia (EVNNPT) đang đi đầu trong thực hiện chuyển đổi số ở ngành điện, hướng tới hiện thực hoá mục tiêu trở thành doanh nghiệp số vào năm 2025. Ông Lưu Việt Tiến - Phó tổng giám đốc EVNNPT trao đổi về những thách thức trong quá trình số hóa tại doanh nghiệp.   

Điều gì thôi thúc EVNNPT hoàn thành kế hoạch chuyển đổi số cũng như mục tiêu trở thành đơn vị truyền tải điện hàng đầu châu Á vào năm 2025, thưa ông?

Trong nhiều thập kỷ vừa qua, công nghệ truyền tải điện gần như không có sự thay đổi lớn trong khi công nghệ số đã phát triển vượt bậc. Do đó, để hướng tới mục tiêu tăng năng suất, tăng hiệu quả, giảm chi phí truyền tải điện, thông điệp chính cũng như những kỳ vọng mà EVNNPT muốn đạt được thông qua chủ đề năm “Chuyển đổi số trong EVNNPT” là thay đổi tổng thể và toàn diện về cách làm việc và phương thức sản xuất dựa trên các công nghệ số.

Chuyển đổi số là cơ hội vô giá để ngành truyền tải điện phát triển dựa trên những đột phá về công nghệ số. Nếu bỏ lỡ cơ hội này, chúng ta sẽ bị tụt lại sau các quốc gia khác xa hơn nữa. Ngược lại, nếu tận dụng cơ hội này chúng ta sẽ theo kịp các tổ chức truyền tải điện tiên tiến trên thế giới, hướng đến mục tiêu năm 2025, EVNNPT trở thành một trong các tổ chức truyền tải điện thuộc 10 nước hàng đầu châu Á và năm 2030, đạt trình độ tiên tiến trên thế giới trong lĩnh vực truyền tải điện.

Để đạt mục tiêu cơ bản hoàn thành chuyển đổi số vào năm 2022 và trở thành doanh nghiệp số vào năm 2025, EVNNPT đã triển khai các giải pháp cụ thể ra sao và kết quả tới thời điểm này thế nào, thưa ông?

Theo Kế hoạch chuyển đổi số của EVN, đến hết năm 2022, EVNNPT có 15 nhiệm vụ; đến hết năm 2025 EVNNPT có 15 nhiệm vụ trong các lĩnh vực Kỹ thuật sản xuất, Đầu tư xây dựng, Quản trị nội bộ. Ngoài ra, EVNNPT cũng chủ động đăng ký 14 nhiệm vụ chuyển đổi số.

Để triển khai kế hoạch chuyển đổi số, EVNNPT đã thành lập Ban chỉ đạo chuyển đổi số và ứng dụng các thành tựu của cuộc Cách mạng công nghiệp lần thứ 4 (CMCN 4.0) vào hoạt động sản xuất kinh doanh.

Đến nay, EVNNPT đã hoàn thành 9 nhiệm vụ năm 2022 và dự kiến hoàn thành kế hoạch chuyển đổi số sớm hơn mốc thời  gian mà EVN giao. Đặc biệt, trong quý III/2022 EVNNPT sẽ hoàn thành chuyển đổi số với 3 lĩnh vực rất quan trọng là quản lý đường dây, trạm biến áp và thí nghiệm. Nhờ đó sẽ thay đổi tổng thể và toàn diện cách làm việc, phương thức tổ chức sản xuất cho gần 5.000 người lao động trực tiếp trong 3 lĩnh vực này, góp phần tăng năng suất lao động và đạt hiệu quả cao.

Nhờ chuyển đổi số và ứng dụng khoa học công nghệ, đã có hàng trăm trạm biến áp 220 kV được điều khiển tích hợp bằng máy tính, điều khiển từ xa; 100% dữ liệu thiết bị trên lưới truyền tải điện đã được số hóa. Việt Nam cũng đã có trạm biến áp số đầu tiên được vận hành từ năm 2021. Điều này giúp thuận lợi thế nào trong quản lý vận hành hệ thống truyền tải điện quốc gia, thưa ông?

EVNNPT đang vận hành 149 trạm biến áp điều khiển tích hợp bằng máy tính, đạt tỷ lệ 85% trên tổng số 176 trạm biến áp 500-220kV. Trong đó có trạm biến áp 220 kV tại Thủy Nguyên, Hải Phòng là trạm biến áp số đầu tiên của Việt Nam.

Chúng tôi đã chuyển 109 trạm biến áp 220 kV sang thao tác xa từ các Trung tâm Điều độ Hệ thống điện miền, đạt tỉ lệ 76% trên tổng số 142 trạm biến áp 220 kV, nhờ đó tiết kiệm gần 600 lao động so với trạm biến áp có người trực thao tác tại chỗ.

Bên cạnh đó, 100% dữ liệu thiết bị trên lưới truyền tải điện đã được số hóa trên phần mềm quản lý kỹ thuật PMIS, 100% dữ liệu công tơ đã được kết nối vào hệ thống thu thập và quản lý số liệu đo đếm MDMS.

Trong bối cảnh chuyển đổi số mạnh mẽ như hiện nay, dữ liệu số hóa là một tài sản quan trọng, cho phép chúng tôi triển khai các bài toán phân tích dữ liệu phục vụ cho việc ra quyết định trong vận hành, sửa chữa, bảo dưỡng và tăng hiệu suất của thiết bị.

Vậy đâu là khó khăn, thách thức của EVNNPT trong tiến trình chuyển đổi số, thưa ông?

Khi bắt đầu hành trình tăng cường năng lực tiếp cận công nghệ của cuộc cách mạng công nghiệp lần thứ tư vào năm 2018 cũng như chuyển đổi số vào năm 2020 - 2021, mặc dù EVNNPT cũng như Tập đoàn Điện lực Việt Nam có quyết tâm mạnh mẽ nhưng cũng phải đối mặt với khó khăn là thay đổi thói quen của mọi người.

Thách thức lớn nhất của chuyển đổi số là có nhận thức đúng, từ lãnh đạo đến người lao động. Người lao động của EVNNPT đã quen với môi trường thực trong nhiều năm. Chuyển lên môi trường số là buộc phải thay đổi thói quen. Đây là việc khó và không thể thực hiện ngay lập tức.

Tuy nhiên văn hoá của người Việt Nam nói chung cũng như người lao động của EVNNPT nói riêng là thích ứng nhanh, ham học hỏi cái mới, sáng tạo trong ứng dụng cái mới nên tôi tin tưởng vào việc thay đổi nhận thức, thói quen của người lao động.

Trạm biến áp 220 kV tại Thủy Nguyên, Hải Phòng là trạm biến áp số đầu tiên của Việt Nam

Nhiều người cho rằng, chuyển đổi số đơn giản chỉ là ứng dụng khoa học công nghệ, ứng dụng những thiết bị hiện đại vào triển khai công tác của mình. Từ thực tế chuyển đổi số của EVNNPT, ông có thể chia sẻ về những kinh nghiệm về số hóa trong quản lý và vận hành hệ thống truyền tải điện quốc gia?

Đối với ngành truyền tải điện cũng như nhiều các ngành công nghiệp khác trong cả nước thì việc tin học hóa, số hóa cũng là một bước trong quá trình tiến đến chuyển đổi số. Tuy nhiên theo chúng tôi, việc chuyển đổi số phải tiến tới thay đổi thực sự phương thức tổ chức sản xuất cũng như thay đổi cách thức làm việc của người lao động, chuyển từ những người lao động trực tiếp, theo cách truyền thống sang người lao động số, trong đó thì công nghệ số đóng vai trò quan trọng.

Với các giải pháp về chuyển đổi số mà EVNNPT đang thực hiện thì khoảng gần 5.000 người lao động trực tiếp của ngành truyền tải điện sẽ thực sự trở thành các công nhân số, ứng dụng các công nghệ số để tăng hiệu quả, tăng năng suất làm việc.  Nhờ đó EVNNPT sẽ tạo ra một bước phát triển vượt bậc trong việc nâng cao hiệu quả của doanh nghiệp.

Để đạt mục tiêu doanh nghiệp số vào năm 2025, những nhiệm vụ trọng tâm nào sẽ được EVNNPT tập trung triển khai thời gian tới?

Từ nay đến năm 2025, EVNNPT sẽ tập trung triển khai các nhiệm vụ chuyển đổi số trong ba lĩnh vực quan trọng, đó là trong lĩnh vực về kỹ thuật sản xuất, vận hành lưới truyền tải, thứ hai là lĩnh vực về quản lý đầu tư xây dựng các công trình mới và thứ ba là lĩnh vực về quản trị nội bộ. Đối với lĩnh vực đầu tư xây dựng thì chúng tôi triển khai áp dụng mạnh mẽ các giải pháp chuyển đổi số nhằm mục tiêu quản lý tốt hơn về chất lượng, tiến độ các dự án đầu tư xây dựng đường dây và trạm biến áp. Trong lĩnh vực quản trị nội bộ chúng tôi cũng ứng dụng nhiều giải pháp nhằm tăng hiệu quả trong việc quản lý tài chính, hiệu quả của các bộ phận lao động gián tiếp nhằm mục tiêu chuyển EVNNPT thực sự trở thành doanh nghiệp số từ nay cho đến 2025.