Từ một mã gần như giao dịch với thanh khoản rất thấp, chỉ trung bình 2.000 cổ phiếu được khớp lệnh mỗi phiên, cổ phiếu Công ty cổ phần Đầu tư du lịch và Phát triển thủy sản (Trisedco, mã DAT) bất ngờ trở thành tâm điểm thị trường với chuỗi 5 phiên tăng kịch trần từ ngày 8 đến ngày 12/9, tương ứng tăng gần 40%, từ 7.430 đồng lên 10.400 đồng/cổ phiếu và tiếp tục hút dòng tiền.

Với việc tăng nóng trong thời gian ngắn, Sở Giao dịch chứng khoán TP.HCM đã yêu cầu Trisedco giải trình. Thực tế, giai đoạn tăng nóng của cổ phiếu DAT không có thông tin mới đáng chú ý. Trên thị trường, khi các nhóm cổ phiếu cơ bản dẫn sóng như chứng khoán, ngân hàng, cổ phiếu liên quan hệ sinh thái Tập đoàn Gelex (mã GEX) có dấu hiệu bị chốt lời, dòng tiền đã dịch chuyển sang nhóm vốn hóa vừa và nhỏ, nơi cơ hội kiếm lời rõ ràng hơn.

Đáng chú ý, cổ phiếu DAT tăng trần 5 phiên trong khi trước đó gần như không có thanh khoản, làm dấy lên lo ngại kịch bản cũ có thể lặp lại. Giai đoạn từ ngày 18/8/2021 đến ngày 30/8/2021, cổ phiếu DAT từng tăng 70,7% (từ 13.490 đồng lên 23.030 đồng/cổ phiếu), nhưng nhanh chóng giảm mạnh trở lại với thanh khoản thấp. Đến ngày 14/6/2022, giá chỉ còn 11.160 đồng/cổ phiếu, thấp hơn 51,5% so với đỉnh và thấp hơn cả mức trước khi tăng. Nhiều giai đoạn sau nhịp tăng, cổ phiếu DAT rơi vào tình trạng thanh khoản sụt giảm, nhà đầu tư rất khó giao dịch.

Do đó, với lịch sử thanh khoản rất thấp, dù tăng nóng, cổ phiếu của Trisedco vẫn khó thu hút nhà đầu tư bên ngoài. Ngược lại, đà tăng này lại có thể giúp các đơn vị sở hữu tái định giá tài sản ở mức cao hơn.

Đơn cử, vốn hóa của Trisedco trước khi tăng chỉ 514,4 tỷ đồng, nhưng đến ngày 12/9 đã đạt 719,97 tỷ đồng và tiếp tục được nâng lên khi cổ phiếu chưa dừng chuỗi tăng trần.

Được biết, tại thời điểm ngày 30/6/2025, Công ty cổ phần Tập đoàn Sao Mai (mã ASM) sở hữu 51,23% vốn tại Công ty cổ phần Đầu tư và Phát triển đa quốc gia I.D.I (mã IDI), trong khi I.D.I sở hữu 79,25% vốn điều lệ tại Trisedco.

Như vậy, khi vốn hóa Trisedco tăng cao, Công ty Sao Mai cũng gián tiếp gia tăng giá trị tài sản. Hiện vốn hóa Sao Mai đạt 3.068,78 tỷ đồng, Công ty I.D.I đạt 2.280,99 tỷ đồng và Trisedco đạt 719,97 tỷ đồng. Tính riêng I.D.I, vốn hóa đã bằng 74,3% vốn hóa của Sao Mai. Việc Trisedco liên tục tăng nóng có thể giúp I.D.I nâng định giá, qua đó hỗ trợ Sao Mai gia tăng sức hút với nhà đầu tư.

Thực tế, chỉ cổ phiếu ASM và IDI có thanh khoản ở mức trung bình để nhà đầu tư giao dịch, trong khi thanh khoản của DAT duy trì rất thấp, gây khó khăn trong mua bán.

Được biết, Trisedco tiền thân là Công ty TNHH Đầu tư và Phát triển du lịch An Giang, thành lập năm 2007, chuyển sang mô hình công ty cổ phần năm 2008 với vốn điều lệ ban đầu là 25,23 tỷ đồng (đăng ký 53 tỷ đồng). Công ty đã trải qua 10 lần tăng vốn, hiện vốn điều lệ đạt 692,28 tỷ đồng. Hoạt động chính là sản xuất bột cá, mỡ cá, trong đó bột cá chủ yếu phục vụ sản xuất thức ăn chăn nuôi, mỡ cá dùng cho thức ăn chăn nuôi và dầu biodiesel, cùng một số sản phẩm phụ khác.

Công ty mẹ của Trisedco là Công ty I.D.I, đơn vị chế biến và xuất khẩu cá tra đông lạnh. Trisedco sở hữu nhà máy bột cá - dầu cá, nguồn nguyên liệu đầu vào là phụ phẩm từ các nhà máy chế biến thủy sản của I.D.I, qua đó tạo nên chuỗi sản xuất khép kín trong hệ sinh thái.

Mặc dù có nguồn nguyên liệu ổn định, tình hình kinh doanh của Trisedco những năm gần đây lại đi lùi. Sau khi lãi 80,1 tỷ đồng năm 2022, lợi nhuận bắt đầu suy giảm: năm 2023 giảm 6%, còn 75,3 tỷ đồng; năm 2024 tiếp tục giảm 21,8%, còn 58,88 tỷ đồng; nửa đầu 2025, doanh thu giảm 11,7%, còn 1.297,74 tỷ đồng, lợi nhuận ròng giảm 1,6%, còn 29,91 tỷ đồng.

Đáng chú ý, dù doanh thu tăng nhờ nguồn nguyên liệu ổn định, biên lợi nhuận gộp của Trisedco lại liên tục giảm. Giai đoạn 2012-2020 duy trì trên 5-10,43%, nhưng từ năm 2021 đến nay giảm mạnh, năm 2024 chỉ còn 2,89% và nửa đầu 2025 đạt 3,3%.

Như vậy, dù doanh thu mở rộng và có nguồn nguyên liệu ổn định từ công ty mẹ, biên lợi nhuận gộp của Trisedco vẫn giảm, kéo theo lợi nhuận ròng liên tục đi xuống trong thời gian dài.