Đây là ý kiến của nhiều doanh nghiệp nêu ra tại Diễn đàn Logistics Việt Nam năm 2024, với chủ đề "Khu thương mại tự do, giải pháp đột phá thúc đẩy tăng trưởng logistics" tổ chức ngày 2/12, tại tỉnh Bà Rịa - Vũng Tàu.

Khu thương mại tự do đòn bẩy thu hút đầu tư

Phần lớn doanh nghiệp tham dự Diễn đàn Logistics Việt Nam năm 2024 đều có chung nhận định rằng, việc đặt Khu Thương mại tự do (FTZ) tại tỉnh Bà Rịa – Vũng Tàu là hợp lý vì nơi đây hội đủ các điều kiện để phát triển mô hình mới này tại Việt Nam.

Ông Nguyễn Thanh Bình, Tổng giám đốc Tập đoàn Gemadept đánh giá, Bà Rịa – Vũng Tàu có nhiều lợi thế cạnh tranh vượt trội để phát triển khu thương mại tự do khi đã hình thành cụm cảng cửa ngõ Cái Mép được quy hoạch và phát triển hiện đại, đồng bộ, có thể đón được tàu mẹ lớn nhất thế giới.

Ông Nguyễn Thanh Bình, Tổng giám đốc Tập đoàn Gemadept đề xuất giải pháp đẩy nhanh tiến độ đầu tư khu thương mại tự do tại Diễn đàn Logistics Việt Nam năm 2024

Hiện nay, cơ sở hạ tầng kết nối đa phương thức liên vùng với hệ thống giao thông đường bộ, đường thủy và cảng biển đang được đầu tư mạnh mẽ, tạo thuận lợi cho luồng hàng hóa xuất nhập khẩu. Hơn nữa, sân bay quốc tế Long Thành dự kiến đi vào hoạt động vào cuối năm 2026 và hệ thống đường sắt cũng chuẩn bị triển khai.

“Sự kết hợp giữa cảng biển cửa ngõ và sân bay quốc tế là cơ hội tuyệt vời để địa phương trở thành trung tâm kinh tế quan trọng trong khu vực. Để tận dụng cơ hội, phát huy được hết tiềm năng, Bà Rịa – Vũng Tàu cần một khu thương mại tự do đúng nghĩa” ông Bình nêu ý kiến.

Ở góc độ cơ quan quản lý ngành logistics, Bộ trưởng Bộ Công Thương Nguyễn Hồng Diên nhận định, trong bối cảnh hội nhập quốc tế ngày càng sâu rộng, Khu thương mại tự do là một trong những lợi thế cạnh tranh quan trọng và là công cụ hữu hiệu để các quốc gia tận dụng tối đa lợi ích mà quá trình hội nhập mang lại.

"Bộ Công Thương, với vai trò đầu mối quản lý nhà nước về dịch vụ logistics, đang trình Thủ tướng Chính phủ dự thảo Chiến lược phát triển dịch vụ logistics Việt Nam thời kỳ 2025 - 2035, tầm nhìn đến năm 2050. Theo dự thảo, Bộ Công thương đề xuất xây dựng Khu thương mại tự do nhằm hiện thực hoá mục tiêu đưa Việt Nam trở thành một quốc gia mạnh về logistics. Đây là những nội dung rất quan trọng, có tính thời sự thiết thực không chỉ đối với sự phát triển của ngành dịch vụ logistics Việt Nam, mà còn quan trọng đối với sự phát triển của nền kinh tế đất nước trong kỷ nguyên mới - kỷ nguyên vươn mình của dân tộc", Bộ trưởng Nguyễn Hồng Diên khẳng định.

Dưới góc độ của doanh nghiệp, ông Nguyễn Thanh Bình cũng nhận định rằng, Khu Thương mại tự do tại Bà Rịa - Vũng Tàu khi được triển khai sẽ thu hút nguồn hàng về cho các cảng trên địa bàn, góp phần đa dạng hóa hoạt động dịch vụ logistics.

Khi đầu tư khu thương mại tự do sẽ tăng cường năng lực trung chuyển và logistics quốc tế, thúc đẩy nhanh hơn cụm cảng Cái Mép - Thị Vải thành trung tâm trung chuyển, cạnh tranh với các cảng lớn trong khu vực.

Đặc biệt là sự hợp lực và kết nối giữa cụm cảng Cái Mép - Thị Vải với sân bay Long Thành để hình thành Sea – Air Hub sẽ thu hút đầu tư trực tiếp nước ngoài vào các ngành công nghiệp hỗ trợ, chế biến, chế tạo và logistics.

Một lợi ích rất lớn nữa là khi hình thành FTZ sẽ thúc đẩy phát triển bền vững, thu hút đầu tư xanh, đóng góp vào chiến lược chung của Việt Nam về cam kết giảm phát thải, phát triển bền vững.

Nếu không làm ngay sẽ lỡ cơ hội

Trao đổi bên hành lang tại Diễn đàn với phóng viên Báo điện tử Đầu tư - Baodautu.vn, ông Trần Chí Dũng, Tổng thư ký Hiệp hội Doanh nghiệp dịch vụ logistics Việt Nam cho rằng, trong các hạng mục của Khu Thương mại tự do thì các cơ quan quản lý Nhà nước có thể ban hành danh mục cần thiết để doanh nghiệp có thể đầu tư được ngay ở thời điểm này.

Sau khi có cơ sở hành lang pháp lý đầy đủ thì sẽ mở rộng danh mục để doanh nghiệp tham gia đầu tư khu thương mại tự do.

Để không bỏ lỡ cơ hội đầu tư khu thương mại tự do, ông Nguyễn Thanh Bình, Tổng giám đốc Tập đoàn Gemadept, đề xuất cần lựa chọn mô hình phù hợp trên cơ sở tham khảo, học tập các mô hình chuẩn trong khu vực và trên thế giới.

Phối cảnh Trung tâm Logistics Cái Mép Hạ - Nguồn: Portcoast

Tại Bà Rịa - Vũng Tàu cần nhanh chóng phát triển Trung tâm cảng biển và logistics Cái Mép Hạ và bến cảng Cái Mép Hạ hạ lưu, những trung tâm đã có trong quy hoạch cảng biển và có hạ tầng kết nối để hình thành khu thương mại tự do.

Và để hiện thực hóa tiềm năng này, Quốc hội và Chính phủ cần sớm ban hành một luật riêng hoặc nghị định hướng dẫn cụ thể cho hoạt động của khu thương mại tự do, đảm bảo tính minh bạch và nhất quán trong quản lý. 

Theo ông Bình, Bà Rịa – Vũng Tàu cần quyết tâm trong việc đề xuất lên Trung ương cho phép triển khai khu thương mại tự do bằng các chính sách kịp thời, đồng bộ. Và không đợi Đà Nẵng thí điểm xong, Bà Rịa- Vũng Tàu có thể xin triển khai Khu Thương mại tự do song song với Đà Nẵng,

“Tôi xin được đề xuất rằng Khu Thương mại tự do tại Bà Rịa- Vũng Tàu cần được triển khai với đầy đủ chức năng của một FTZ đúng nghĩa ngay từ đầu. Việc này theo đúng phương châm của Chính phủ và Tổng Bí thư Tô Lâm đã phát biểu “vừa chạy, vừa xếp hàng” nếu không sẽ không kịp” ông Bình đề xuất.