Những năm gần đây, chuyển đổi số trong ngành ngân hàng Việt Nam đã tạo nên những bước ngoặt quan trọng, không chỉ số hóa các giao dịch truyền thống mà còn tiến tới kiến tạo hệ sinh thái ngân hàng số toàn diện. Ở trung tâm của quá trình này chính là dữ liệu - yếu tố nền tảng giúp các tổ chức tài chính thấu hiểu sâu sắc hơn hành vi, nhu cầu và kỳ vọng của khách hàng.

Với hơn 90% giao dịch hiện thực hiện qua kênh số và trên 87% người trưởng thành sở hữu tài khoản ngân hàng, dữ liệu phát sinh mỗi ngày trở thành tài nguyên vô giá để các ngân hàng thiết kế sản phẩm, dịch vụ thông minh, thuận tiện và an toàn hơn. Việc đối soát 119 triệu tài khoản cá nhân và 1,1 triệu tài khoản tổ chức từ Cơ sở dữ liệu quốc gia về dân cư, cùng nguồn dữ liệu tín dụng của hơn 54 triệu khách hàng, đã mở ra khả năng cung ứng dịch vụ chính xác, minh bạch và cá nhân hóa hơn bao giờ hết.

Tuy vậy, ngành ngân hàng đang đối mặt với không ít thách thức trong việc khai thác hiệu quả nguồn dữ liệu: làm sao để chuyển hóa khối dữ liệu khổng lồ thành trải nghiệm liền mạch, lấy khách hàng làm trung tâm ở mọi điểm chạm; làm sao để kết hợp AI, phân tích dữ liệu lớn và các công nghệ mới nhằm mang đến dịch vụ cá nhân hóa theo thời gian thực, đồng thời vẫn đảm bảo an toàn, bảo mật? Đó không chỉ là bài toán công nghệ, mà còn là chiến lược dài hạn để biến dữ liệu thành tài sản chiến lược, nuôi dưỡng niềm tin và sự gắn kết của khách hàng.

Hiện các ngân hàng "big 4" đã giảm hơn 100 phòng giao dịch do hiện nay có tới 98% khách hàng giao dịch trên kênh số. Bên cạnh đó, hiện gần 88% người trưởng thành đã có tài khoản ngân hàng, đây là con số từng là mong ước trong nhiều năm trước. Giao dịch liên ngân hàng ghi nhận 30 triệu giao dịch, với tổng giá trị hơn 40 tỷ USD. Điều này cho thấy quá trình chuyển đổi số trong lĩnh vực ngân hàng đạt được những kết quả rõ nét.

Ông Phạm Tiến Dũng, Phó Thống đốc Ngân hàng Nhà nước chia sẻ tại sự kiện.

Tuy nhiên, theo ông Phạm Tiến Dũng, Phó Thống đốc Ngân hàng Nhà nước, chia sẻ trải nghiệm cá nhân khi mở tài khoản tại một số ngân hàng, hệ thống vẫn lưu địa chỉ email cũ cách đây 10 năm mà ông không còn sử dụng. Điều này cho thấy công tác tối ưu hóa dữ liệu tại nhiều ngân hàng chưa thực sự tốt. Việc chưa kết nối kho dữ liệu căn cước công dân cũng là một khó khăn lớn.

Theo ông Dũng, dữ liệu phải đúng - đủ - sạch - sống, nhưng chưa đủ, quan trọng hơn là khả năng khai thác dữ liệu một cách hiệu quả. Dẫn chứng là, hiện dù đã có dữ liệu căn cước công dân do Bộ Công an cấp, song ở một số thủ tục như làm hộ chiếu, visa, vẫn phải xin xác nhận cư trú của địa phương vì dữ liệu chưa được kết nối và khai thác đồng bộ giữa các cơ quan.

"Nếu ứng dụng ngân hàng đứng yên một chỗ, không có sự kết nối thì không có giá trị. Do đó, chúng ta cần phát triển những ứng dụng ngân hàng tích hợp thông minh, tiện ích, tiện lợi. Chúng ta không thể nói suông mà phải cung cấp những ứng dụng ngân hàng thực sự tốt cho khách hàng. Ngân hàng cần đảm bảo an ninh, an toàn và hoạt động liên tục là những điều quan trọng nhất” - Phó Thống đốc Phạm Tiến Dũng nêu rõ.

Còn ông Nguyễn Quốc Hùng, Phó chủ tịch kiêm Tổng Thư ký Hiệp hội Ngân hàng Việt Nam nhấn mạnh sự kết hợp hài hòa giữa: Chiến lược - Dữ liệu - Công nghệ - Con người, đặt trên nền tảng quản trị rủi ro và tuân thủ chủ động. Từ đó hướng tới một hệ sinh thái ngân hàng số bền vững: đổi mới nhưng an toàn, nhanh nhưng chuẩn mực, cá nhân hóa nhưng bảo vệ quyền riêng tư, mở kết nối nhưng kiểm soát chặt chẽ rủi ro hệ thống.

Theo ông Hùng, để đạt tới những “đột phá” thực sự trong năm 2025 và các giai đoạn tiếp theo, cần giải quyết đồng thời nhiều bài toán đan xen: chuẩn hóa và làm sạch dữ liệu ở quy mô toàn hệ thống; xây dựng kiến trúc dữ liệu hợp nhất thay vì chồng lớp giải pháp; thiết lập khung quản trị dữ liệu - bảo mật - quyền riêng tư - đạo đức sử dụng dữ liệu nhất quán; tăng cường khả năng liên thông dữ liệu có kiểm soát giữa ngân hàng với các nền tảng định danh, dữ liệu dân cư, doanh nghiệp, thương mại điện tử, bảo hiểm, viễn thông; nâng cao năng lực phân tích thời gian thực phục vụ ra quyết định tức thời trong cấp tín dụng, quản lý rủi ro hoạt động và giám sát gian lận.

Đồng thời, phải giữ nguyên tắc: Khách hàng là trung tâm về giá trị, trải nghiệm, an toàn và niềm tin - không phải chỉ là trung tâm trong khẩu hiệu.

"Để có thể cung cấp các sản phẩm, dịch vụ ngân hàng có hàm lượng công nghệ cao, dịch vụ cá nhân hóa cao nhằm tăng trải nghiệm của khách hàng, việc thu thập, khai thác và xử lý dữ liệu luôn được coi trọng", TS. Nguyễn Quốc Hùng nhận định.