Tăng quyền chủ động

Ngày 12/12, chia sẻ thông tin tại Hội thảo: “Thuế & Kế toán, Kiểm toán năm 2025 - 2026” do Công ty TNHH Dịch vụ Tư vấn thuế Hinh Lam tổ chức, các chuyên gia đã chia sẻ và cập nhật nhiều chính sách mới liên quan đến nghiệp vụ thuế, kế toán, kiểm toán.

Phát biểu khai mạc, bà Nguyễn Thị Thùy Dương, Tổng giám đốc Công ty Hinh Lam cho biết, năm 2025 ghi nhận nhiều thay đổi lớn về thuế, kế toán và kiểm toán, được áp dụng ngay cho kỳ báo cáo 2025 và từ ngày 1/1/2026. Theo đó, việc cập nhật chính sách kịp thời sẽ giúp doanh nghiệp tận dụng ưu đãi, nâng cao năng lực cạnh tranh và thu hút đầu tư trong bối cảnh Việt Nam tiếp tục hoàn thiện chính sách vĩ mô theo chuẩn quốc tế.

Các chuyên gia đã chia sẻ và cập nhật nhiều chính sách mới liên quan đến nghiệp vụ thuế, kế toán, kiểm toán cho doanh nghiệp.

Chia sẻ thông tin liên quan đến chính sách thuế thu nhập doanh nghiệp (TNDN) sửa đổi, ông Lê Văn Hải, Phó trưởng Ban Pháp chế, Cục Thuế (Bộ Tài chính) cho biết, Luật TNDN năm 2025 (hiệu lực từ 1/10/2025) đã mở hơn, rõ hơn và linh hoạt hơn cho doanh nghiệp.

Trong đó điểm đáng chú ý nhất là nguyên tắc doanh nghiệp được quyền lựa chọn mức ưu đãi có lợi nhất nếu cùng một khoản thu nhập đáp ứng nhiều điều kiện khác nhau. Đây là thay đổi được xem như “tăng quyền chủ động” cho doanh nghiệp trong hoạch định tài chính và đầu tư. Đáng chú ý nhất là sản xuất sản phẩm công nghiệp hỗ trợ (CNHT) đã được đưa thẳng vào Luật.

Theo ông Hải, việc nâng vị thế CNHT lên mức ngành nghề ưu tiên trong luật sẽ giúp doanh nghiệp trong lĩnh vực này có cơ sở pháp lý ổn định hơn, đặc biệt khi các dự án mới thuộc danh mục ưu tiên được áp dụng thuế suất 10% trong 15 năm, kèm thời gian miễn - giảm thuế tương ứng. Bên cạnh đó, các hoạt động nghiên cứu khoa học, đổi mới sáng tạo; thu nhập từ chuyển nhượng tín chỉ carbon lần đầu hay trái phiếu xanh cũng được hưởng ưu đãi hoặc miễn thuế.

Một nội dung nữa được nhiều doanh nghiệp quan tâm là mức thuế suất theo doanh thu. Ông Hải cho biết, Luật mới thiết kế lại thang thuế nhằm hỗ trợ khối doanh nghiệp nhỏ. Theo đó, đơn vị có doanh thu không quá 3 tỷ đồng/năm được áp dụng thuế suất 15%, còn doanh nghiệp có doanh thu trên 3 tỷ đồng đến 50 tỷ đồng được áp dụng mức 17%.

Ông Lê Văn Hải, Phó trưởng Ban Pháp chế, Cục Thuế (Bộ Tài chính) chia sẻ tại Hội thảo.

Khi đề cập đến các dự án đầu tư mở rộng, ông Hải nhấn mạnh một thay đổi được cộng đồng doanh nghiệp đánh giá cao là thu nhập tăng thêm từ đầu tư mở rộng vẫn được hưởng ưu đãi ngay cả khi không thể hạch toán riêng. Điều này gỡ vướng mắc lớn trong thực tiễn, bởi nhiều doanh nghiệp trước đây mất ưu đãi chỉ vì không tách được thu nhập phát sinh từ phần đầu tư mở rộng. Nếu dự án gốc đã hết thời hạn ưu đãi, phần đầu tư mở rộng có thể được xem xét như dự án mới nếu đáp ứng điều kiện.

Dù ưu đãi mở rộng nhưng ông Hải lưu ý rằng vẫn có những khoản thu nhập không được hưởng ưu đãi, như chuyển nhượng vốn, chuyển nhượng bất động sản (trừ nhà ở xã hội), khai thác tài nguyên quý hiếm hay trò chơi điện tử có thưởng. Doanh nghiệp được khuyến nghị rà soát kỹ cơ cấu thu nhập để tránh rủi ro bị truy thu.

Liên quan đến cơ chế chuyển tiếp, ông Hải cho biết, các dự án đang hưởng ưu đãi theo quy định cũ sẽ tiếp tục hưởng cho đến hết thời hạn. Trường hợp mức ưu đãi mới cao hơn, doanh nghiệp được phép chuyển sang chính sách mới từ kỳ tính thuế 2025.

Doanh nghiệp phải cập nhật sớm

Chia sẻ thêm thông tin liên quan đến Luật thuế Giá trị gia tăng (GTGT) mới, ông Hải cho rằng, doanh nghiệp buộc phải cập nhật ngay từ bây giờ. Bởi luật Thuế GTGT số 48/2024/QH15 và các văn bản hướng dẫn có hiệu lực từ ngày 1/7/2025, kèm theo nhiều điều chỉnh quan trọng.

Trước tiên là mở rộng đối tượng nộp thuế, đặc biệt đối với các nhà cung cấp nước ngoài kinh doanh thương mại điện tử, nền tảng số. Những đơn vị này, dù không có cơ sở thường trú tại Việt Nam, vẫn phải kê khai và nộp thuế. Các sàn thương mại điện tử cũng được bổ sung trách nhiệm khấu trừ, nộp thay và kê khai cho hộ, cá nhân kinh doanh trên sàn.

Sự kiện thu hút được sự quan tâm của nhiều doanh nghiệp.

Một thay đổi quan trọng nữa là thu hẹp các nhóm không chịu thuế. Những mặt hàng trước đây không chịu thuế như phân bón, máy móc thiết bị nông nghiệp và tàu đánh bắt xa bờ sẽ chuyển sang thuế suất 5%. Các dịch vụ như viễn thông công ích, duy trì công viên, chiếu sáng công cộng chuyển sang thuế suất 10%.

Phó trưởng Ban Pháp chế, Cục Thuế cũng lưu ý doanh nghiệp về thay đổi liên quan đến khấu trừ thuế đầu vào. Bởi luật mới cho phép khấu trừ toàn bộ thuế đầu vào của hàng hóa, dịch vụ chịu thuế bị tổn thất hoặc hao hụt tự nhiên, miễn là có hồ sơ chứng minh.

Với các dự án đầu tư hỗn hợp vừa hoạt động chịu thuế, vừa thuộc diện không chịu thuế, quy định mới cho phép tạm khấu trừ thuế theo tỷ lệ doanh thu dự kiến, sau đó điều chỉnh theo doanh thu thực tế trong vòng ba năm.

Một điểm nhận mới được nhiều doanh nghiệp quan tâm là điều kiện hoàn thuế. Theo nghị định mới, doanh nghiệp sản xuất hàng hoá dịch vụ chịu thuế suất 5% được hoàn thuế nếu số thuế đầu vào chưa khấu trừ hết đạt từ 300 triệu đồng trở lên sau 12 tháng hoặc 4 quý. Tuy nhiên, việc hoàn thuế sẽ gắn với nguyên tắc mới: người mua chỉ được hoàn thuế nếu người bán đã kê khai và không còn nợ thuế GTGT của kỳ tương ứng.

Theo ông Hải, các chính sách thuế mới đang đặt doanh nghiệp vào vị trí vừa được hưởng lợi, vừa phải tự điều chỉnh mạnh mẽ để tuân thủ. Vì vậy, doanh nghiệp cần rà soát ngay các hợp đồng, chuỗi cung ứng, dự án đầu tư và quy trình kế toán nội bộ.

“Chúng ta đang bước vào một chu kỳ chính sách mới, doanh nghiệp nào nắm bắt sớm sẽ có lợi thế cạnh tranh rõ rệt”, ông Hải chia sẻ.