Ảnh minh họa.

Vỡ quy hoạch

Bộ Giao thông - Vận tải (GTVT) vừa phát Công văn hỏa tốc số 6597/BGTVT-ĐTCT gửi UBND tỉnh Phú Thọ về việc hỗ trợ bảo đảm hiệu quả tài chính Dự án BOT Đầu tư xây dựng công trình đường Hồ Chí Minh, đoạn từ Quốc lộ 2 đến Hương Nộn và nâng cấp, mở rộng Quốc lộ 32, đoạn từ Cổ Tiết đến Cầu Trung Hà, tỉnh Phú Thọ (Dự án BOT đoạn Quốc lộ 2 - Hương Nộn và Quốc lộ 32, đoạn Cổ Tiết - Trung Hà).

Điểm nhấn chính trong công văn này là việc Bộ GTVT đề nghị UBND tỉnh Phú Thọ chỉ đạo các cơ quan xem xét rà soát, đánh giá lại sự cần thiết đầu tư tuyến đường giao thông nối từ Quốc lộ 32 đi đường tỉnh 316 kết nối Khu công nghiệp (KCN) Tam Nông với KCN Trung Hà để đảm bảo hiệu quả đầu tư; đồng thời cũng đảm bảo phù hợp với quy hoạch tuyến đường bộ cao tốc đoạn Phú Thọ - Ba Vì - Chợ Bến thuộc Dự thảo Quy hoạch Phát triển mạng lưới đường bộ thời kỳ 2021 - 2030, tầm nhìn đến năm 2050 đang trình Thủ tướng Chính phủ phê duyệt.

Dự án Đầu tư xây dựng công trình đường Hồ Chí Minh đoạn từ Quốc lộ 2 đến Hương Nộn và nâng cấp, mở rộng Quốc lộ 32, đoạn từ Cổ Tiết đến Cầu Trung Hà (tỉnh Phú Thọ) được Thủ tướng Chính phủ chấp thuận chủ trương triển khai theo hình thức BOT tại Văn bản số 2071/VPCP-KTN, ngày 22/10/2014.

Trên cơ sở đó, Bộ GTVT đã phê duyệt Báo cáo Nghiên cứu khả thi tại Quyết định số 759/QĐ-BGTVT, ngày 6/3/2015 và ký kết Hợp đồng dự án số 24/HĐ.BOT-BGTVT ngày 23/9/2015 với nhà đầu tư (Liên danh Công ty cổ phần Đầu tư Hùng Thắng - Công ty cổ phần Tasco).

Dự án đã hoàn thành, đưa vào khai thác từ tháng 1/2017, bắt đầu thu phí hoàn vốn từ tháng 3/2017.

Theo ông Nguyễn Ngọc Đông, Thứ trưởng Bộ GTVT, tại Dự thảo Quy hoạch Phát triển mạng lưới đường bộ thời kỳ 2021 - 2030, tầm nhìn đến năm 2050 vừa trình Thủ tướng Chính phủ vào cuối tháng 6/2021, tuyến đường bộ cao tốc đoạn Phú Thọ - Ba Vì - Chợ Bến (đi trùng đường Hồ Chí Minh) dự kiến triển khai đầu tư trước năm 2030. Bên cạnh đó, quy mô Quốc lộ 32 như hiện tại vẫn đáp ứng được nhu cầu vận tải nội vùng, không nhất thiết phải đầu tư tuyến đường giao thông nối từ Quốc lộ 32 đi đường tỉnh 316.

Bộ GTVT nhấn mạnh, việc chưa xem xét đầu tư tuyến đường giao thông nối từ Quốc lộ 32 đi đường tỉnh 316 kết nối KCN Tam Nông với KCN Trung Hà còn tránh phá vỡ phương án tài chính, làm phá sản Dự án BOT đoạn Quốc lộ 2 - Hương Nộn và Quốc lộ 32, đoạn Cổ Tiết - Trung Hà.

Bên cạnh đó, nhằm đảm bảo hài hòa lợi ích giữa Nhà nước, nhà đầu tư và người sử dụng dịch vụ, đảm bảo phương án tài chính Dự án BOT đoạn Quốc lộ 2 - Hương Nộn và Quốc lộ 32, đoạn Cổ Tiết - Trung Hà theo hợp đồng đã ký kết, Bộ GTVT đề nghị UBND tỉnh Phú Thọ chỉ đạo các cơ quan chức năng phối hợp với nhà đầu tư nghiên cứu giải pháp phù hợp nhằm hạn chế các phương tiện cố tình tránh trạm thu phí, gây sụt giảm doanh thu, nguy cơ mất an toàn giao thông, đặc biệt các phương tiện tải trọng lớn lưu thông trên đường tỉnh 316 (trùng với tuyến đê Sông Đà).

Trước đó, Bộ GTVT nhận được Công văn số 27/2021/CV-HTPT, ngày 18/6/2021 của Liên danh Công ty cổ phần Đầu tư Hùng Thắng - Công ty cổ phần Tasco về việc hỗ trợ, can thiệp tránh ảnh hưởng đến hiệu quả Dự án BOT đoạn Quốc lộ 2 - Hương Nộn và Quốc lộ 32, đoạn Cổ Tiết - Trung Hà.

“Nhà đầu tư đã kích hoạt Khoản 45.7, Điều 45 (Quyền và nghĩa vụ của Bộ GTVT đối với công tác thu phí của Hợp đồng BOT số 24/HĐBOT-BGTVT ngày 23/9/2015) trong đó có nêu: Bộ GTVT và các cơ quan nhà nước xem xét có biện pháp hỗ trợ nhà đầu tư và can thiệp kịp thời khi cơ quan, tổ chức, cá nhân có các chính sách hoặc hành động tác động làm ảnh hưởng đến hiệu quả Dự án trong suốt quá trình vận hành khai thác của Dự án”, bà Nguyễn Thị Thu, đại diện Công ty cổ phần Đầu tư Hùng Thắng cho biết.

Một dự án lam lũ

Theo Hiệp hội Các nhà đầu tư công trình đường bộ Việt Nam, tình trạng chung của phần lớn công trình BOT đường bộ hiện nay là không đảm bảo được phương án tài chính, do doanh thu tụt quá xa so với dự báo, trong đó, Dự án BOT đoạn Quốc lộ 2 - Hương Nộn và Quốc lộ 32, đoạn Cổ Tiết - Trung Hà thuộc diện khó khăn bậc nhất.

Ông Phạm Hải Nam, Giám đốc Công ty TNHH BOT Hùng Thắng Phú Thọ - doanh nghiệp dự án của Dự án BOT đoạn Quốc lộ 2 - Hương Nộn và Quốc lộ 32, đoạn Cổ Tiết - Trung Hà cho biết, chỉ khoảng 1 năm sau khi đưa Dự án vào khai thác và thu phí hoàn vốn (năm 2017), UBND tỉnh Phú Thọ đã đưa tuyến nối Quốc lộ 32 và đường Hồ Chí Minh với Quốc lộ 70B vào khai thác sử dụng, nhiều chủ xe đã lưu thông từ Quốc lộ 32 vào tuyến nối Quốc lộ 32 và đường Hồ Chí Minh với Quốc lộ 70B, sau đó đi vòng qua đường tỉnh 316B, đường đường tỉnh 316 rồi qua cầu Trung Hà để né trạm thu phí Tam Nông.

Điều đáng lo ngại nhất đối với các nhà đầu tư Dự án BOT đoạn Quốc lộ 2 - Hương Nộn và Quốc lộ 32, đoạn Cổ Tiết - Trung Hà là UBND tỉnh Phú Thọ chuẩn bị đầu tư Dự án Đường giao thông nối từ Quốc lộ 32 đi đường tỉnh 316 kết nối KCN Tam Nông với KCN Trung Hà (HĐND tỉnh Phú Thọ đã phê duyệt chủ trương đầu tư từ cuối năm 2020).

“Trường hợp đầu tư tuyến đường giao thông nối từ Quốc lộ 32 đi đường tỉnh 316 kết nối KCN Tam Nông với KCN Trung Hà, lưu lượng các phương tiện lưu thông qua trạm thu phí BOT sẽ tiếp tục giảm mạnh, do các phương tiện tránh trạm, ảnh hưởng tới sự sống còn của Dự án”, đại diện Công ty cổ phần Đầu tư Hùng Thắng lo ngại.

Được biết, theo hồ sơ thiết kế Dự án Đường giao thông nối từ Quốc lộ 2 đi đường tỉnh 316 kết nối KCN Tam Nông với KCN Trung Hà là tuyến chạy song song, nằm bên trái tuyến Quốc lộ 32 và có khoảng cách ngang 500 m, có lý trình điểm đầu (Km0) tại Km79+150-QL32 và điểm cuối (Km13+049) tại điểm giao ĐT.316 tại lý trình Km65+285-QL32. Trong khi đó, trạm thu phí Tam Nông hoàn vốn cho Dự án BOT đoạn Quốc lộ 2 - Hương Nộn và Quốc lộ 32, đoạn Cổ Tiết - Trung Hà đặt tại lý trình Km67+300, Quốc lộ 2.

Nếu tuyến đường giao thông nối từ Quốc lộ 2 đi đường tỉnh 316 kết nối KCN Tam Nông với KCN Trung Hà triển khai đưa vào khai thác, thì tất cả các loại xe đang chạy tuyến Quốc lộ 32 sẽ chuyển lộ trình phân lưu đi theo đường giao thông nối từ Quốc lộ 32 đi đường tỉnh 316 để tránh trạm thu phí Tam Nông.

Dự kiến, lưu lượng xe loại 4, xe loại 5 qua trạm thu phí Tam Nông sẽ giảm 100%, các dòng xe khác giảm khoảng 50%, tương đương tổng doanh thu giảm khoảng 90 triệu đồng/ngày, 32,85 tỷ đồng/năm, dẫn tới thời gian thu phí kéo dài khoảng 58 năm 10 tháng. Như vậy, Dự án chắc chắn không thể hoàn vốn, dẫn đến doanh nghiệp bị phá sản và thành nợ xấu đối với các ngân hàng tài trợ vốn.

Bên cạnh đó, theo Khoản 50.5, Điều 50 của Hợp đồng BOT số 24/HĐ.BOT-BGTVT ngày 23/9/2015, đến tháng 1/2020, Dự án BOT đoạn Quốc lộ 2 - Hương Nộn và Quốc lộ 32, đoạn Cổ Tiết - Trung Hà được điều chỉnh tăng mức phí, với mức tăng là 18%. Nhưng đến thời điểm hiện tại, Dự án chưa được tăng phí, dẫn đến doanh thu thu phí bị sụt giảm khoảng 11,1 tỷ đồng (năm 2020 khoảng 8,10 tỷ đồng; 4 tháng đầu năm 2021 khoảng 3 tỷ đồng).

Điều đáng nói là, do doanh thu thu phí không đảm bảo, nên các ngân hàng tài trợ vốn đã từ chối giải ngân phần vốn vay để thanh toán các khối lượng hoàn thành cho các nhà thầu (khoảng 46 tỷ đồng).

“Dự án BOT đoạn Quốc lộ 2 - Hương Nộn và Quốc lộ 32, đoạn Cổ Tiết - Trung Hà đã thực sự cùng đường, rất cần được các cơ quan quản lý có biện pháp hỗ trợ, can thiệp khẩn cấp”, ông Nguyễn Hải Nam khẩn thiết kiến nghị.