Thủ tướng phát biểu khai mạc Hội nghị

Thủ tướng Chính phủ Nguyễn Xuân Phúc phát biểu trước hàng nghìn doanh nghiệp (Ảnh: Đức Thanh)

Phát biểu tại hội nghị, Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc nhấn  mạnh doanh nghiệp là lực lượng quan trọng nhất để phát triển kinh tế vì doanh nghiệp là nơi tạo ra giá trị gia tăng chủ yếu, động lực cạnh tranh, sáng tạo mạnh mẽ nhất và là lực lượng tiên phong đưa khoa học công nghệ vào cuộc sống.

“Không có quốc gia hùng cường nếu không có doanh nghiệp hùng hậu, không thể có nền kinh tế lớn nếu thiếu vắng những thương hiệu nổi tiếng, không thể có doanh nghiệp tầm cỡ nếu thiếu cá nhân xuất sắc”, Thủ tướng nói.

Điểm lại thành tựu kinh tế xã hội năm qua, Thủ tướng cho biết tốc độ tăng trưởng năm 2019 trên 7%, là một trong những nền kinh tế tăng trưởng tốt nhất toàn cầu. Môi trường kinh doanh vững chắc với lạm phát thấp và tỷ giá ổn định.

Việt Nam cán đích xuất nhập khẩu trên 500 tỷ USD, một kỷ lục chưa từng có. Dự trữ ngoại hối cũng đạt mức chưa từng có. Thâm hụt ngân sách và nợ công giảm đáng kể, năng lực tài chính nhà nước được củng cố…

Thủ tướng nhấn mạnh: “Đóng góp vào thành quả kinh tế xã hội năm 2019 cũng như hơn 3 thập niên đổi mới có vai trò quan trọng của cộng đồng doanh nghiệp và doanh nhân Việt Nam”.

“Tôi thay mặt Chính phủ trân trọng cảm ơn những đóng góp to lớn, nhiều mặt, có phần thầm lặng của doanh nghiệp chân chính đối với sự phát triển của đất nước”, Thủ tướng nói thêm.

Thủ tướng nhấn mạnh 4 trọng tâm để cộng đồng doanh nghiệp thảo luận

Nhấn mạnh năm 2020 là năm quan trọng về đối ngoại, đối nội của đất nước và cũng là năm hoàn thành nhiều mục tiêu trung hạn của nhiều doanh nghiệp, Thủ tướng nêu 4 vấn đề để cộng đồng doanh nghiệp thảo luận.

Một là, Thủ tướng đề nghị doanh nghiệp nêu khó khăn, trở ngại trong quá trình sản xuất, kinh doanh như quy hoạch, tiếp cận đất đai, tín dụng, sử dụng lao động, thủ tục hành chính, thuế, hải quan, giấy phép, cung cấp điện nước… Đặc biệt là vấn đề thanh kiểm tra chồng chéo, gây khó khăn cho doanh nghiệp như thế nào, kể cả tình trạng cơ quan nhà nước dọa nạt doanh nghiệp khi doanh nghiệp có ý kiến trái chiều.

“Đặc biệt ta cần biết và xử lý sự trì trệ của nhiều sở ngành ở địa phương, đá qua đá lại, chậm chạp, làm mất thời cơ của doanh nghiệp; cần chỉ rõ văn bản của bộ ngành nào bất hợp lý, mâu thuẫn, cản trở, không phù hợp; cơ quan nào gây nhũng nhiễu ở địa phương hay tập trung ở trung ương”, Thủ tướng nói.

Hai là Thủ tướng đề nghị cộng đồng doanh nghiệp nêu những thách thức, sức ép đối với doanh nghiệp trong bối cảnh kinh tế thế giới suy giảm, kinh tế đất nước ngày càng hội nhập, tác động của cách mạng 4.0; đề xuất cách giúp doanh nghiệp tăng sức đề kháng, cạnh tranh, vượt qua thách thức; đề nghị hiến kế cho Chính phủ hoàn thành mục tiêu năm 2020 và 5 năm tới.

Ba là, Thủ tướng đề nghị nêu đề xuất những đột phá về cơ chế khuyến khích doanh nghiệp.

Bốn là, Thủ tướng đề nghị nêu đề xuất giải pháp cải thiện nâng cao tương tác giữa bộ ngành và địa phương; chia sẻ sáng kiến hay của doanh nghiệp mình, mô hình tốt của địa phương…

“Với doanh nghiệp, tinh thần là dám nghĩ, dám làm, dám đột phá nhưng doanh nghiệp không được làm ẩu, vi phạm pháp luật. Các cơ quan thanh tra, công an, kiểm toán, tòa án… thật sự trân trọng quyền con người, quyền kinh doanh, quyền tài sản theo pháp luật, theo tinh thần cởi trói, tạo điều kiện cho phát triển doanh nghiệp”, Thủ tướng nói.

Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ đã luôn đồng hành cùng doanh nghiệp

Trình bày báo cáo với chủ đề Phát triển doanh nghiệp - Động lực cho tăng trưởng nhanh và bền vững, Bộ trưởng Bộ Kế hoạch và Đầu tư Nguyễn Chí Dũng cho biết, trong những năm qua, các doanh nghiệp đã đầu tư một lượng vốn lớn trong tổng đầu tư toàn xã hội; đóng góp tích cực vào tăng trưởng tổng sản phẩm trong nước, xuất khẩu; là mắt xích quan trọng trong chuỗi giá trị để nâng cao khả năng cạnh tranh cho các sản phẩm, hình thành các chuỗi liên kết giá trị, tạo dựng thương hiệu Việt Nam trên thị trường quốc tế; trở thành lực lượng nòng cốt trong tạo việc làm, cải thiện đời sống, nâng cao thu nhập cho người lao động, góp phần xóa đói giảm nghèo, ổn định xã hội.

Đặc biệt, trong bối cảnh bùng nổ của khoa học, công nghệ, các doanh nghiệp có vai trò trọng tâm trong hệ sinh thái đổi mới sáng tạo và khởi nghiệp; nhiều doanh nghiệp tư nhân đã thành công, góp phần không nhỏ trong việc tạo dựng các thương hiệu Việt Nam về công nghệ thông tin trên bản đồ khởi nghiệp thế giới, khơi dậy niềm tin và sự kỳ vọng vào việc sẽ tạo bước tiến đột phá trong phát triển.

Thống kê cho thấy, vốn đầu tư cho sản xuất kinh doanh của các doanh nghiệp bình quân giai đoạn 2016-2018 đạt khoảng 34,3 triệu tỷ đồng/1 năm, tăng 82% so với bình quân của giai đoạn 2011-2015; riêng năm 2018, đạt 41,7 triệu tỷ đồng, tăng 26% so với năm 2017 và tăng xấp xỉ gấp 3 lần so với năm 2011. Kim ngạch xuất khẩu hàng hóa năm 2018 đạt 243,5 tỷ USD, tăng 13,2% so với năm 2017; đáng chú ý là đã có 30 mặt hàng đạt kim ngạch xuất khẩu trên 1 tỷ USD, tỷ trọng xuất khẩu của khu vực doanh nghiệp trong nước dần được cải thiện.

Số lao động hiện làm việc trong khu vực doanh nghiệp chiếm khoảng 27% lực lượng lao động của toàn xã hội, thu hút bình quân 14,5 triệu lao động/1 năm trong giai đoạn 2016-2018, tăng 24,4% so với bình quân giai đoạn 2011-2015.

Theo Bộ trưởng Dũng, kết quả đáng khích lệ này có được là nhờ sự nỗ lực của cả Chính phủ và cộng đồng doanh nghiệp.

"Với định hướng xây dựng Chính phủ kiến tạo, Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ đã luôn đồng hành cùng doanh nghiệp, triển khai mạnh mẽ cải cách thể chế, cải cách hành chính, môi trường đầu tư, kinh doanh ngày càng thông thoáng, thuận lợi cho các doanh nghiệp phát triển, năng lực cạnh tranh quốc gia và môi trường kinh doanh liên tục được cải thiện, được cộng đồng doanh nghiệp, nhà đầu tư và cộng đồng quốc tế đánh giá cao", Bộ trưởng nhấn mạnh.

3 điểm sáng quan trọng

Theo Bộ trưởng Nguyễn Chí Dũng, quá trình cải cách mạnh mẽ, quyết liệt của Chính phủ cùng với nỗ lực của chính cộng đồng doanh nghiệp đã góp phần tạo nên những điểm sáng ấn tượng của khu vực doanh nghiệp thời gian qua, có thể khái quát được 3 điểm sáng quan trọng.

Thứ nhất là tinh thần khởi nghiệp kinh doanh ngày càng mạnh mẽ và đạt được nhiều kết quả đáng khích lệ. Số doanh nghiệp thành lập mới liên tục tăng cao trong 5 năm qua, trung bình mỗi năm có thêm trên 126 nghìn doanh nghiệp thành lập mới, tăng gấp 1,6 lần so với giai đoạn 2011-2015, nâng tổng số doanh nghiệp đang hoạt động lên khoảng 760 nghìn doanh nghiệp.

"Niềm tin, kỳ vọng của các doanh nghiệp và nhà đầu tư đã có mức tăng đáng kể, trong đó, 76% tổng số doanh nghiệp có kế hoạch tăng đầu tư, mở rộng thị trường trong năm 2020, 49% lãnh đạo doanh nghiệp APEC tại Việt Nam bày tỏ “rất lạc quan” về tăng trưởng doanh thu, cao hơn mức trung bình trong khối APEC là 34%", ông Dũng dẫn chứng.

Bộ trưởng Nguyễn Chí Dũng khẳng định niềm tin của các nhà đầu tư đã tăng lên đáng kể (Ảnh: Đức Thanh)

Thứ hai là chuyển dịch cơ cấu quy mô và ngành nghề có bước chuyển biến tích cực, số doanh nghiệp có quy mô vừa tăng lên và doanh nghiệp có quy mô siêu nhỏ có xu hướng giảm.

Trong những năm gần đây, tỷ trọng doanh nghiệp quy mô vừa tăng từ 2,5% lên 3,5% tổng số doanh nghiệp, tỷ trọng nhóm doanh nghiệp siêu nhỏ giảm từ 70% xuống 63%. "Điều này cho thấy, vị thế và tiềm lực kinh tế của các doanh nghiệp Việt Nam đã được cải thiện đáng kể", Bộ trưởng nói.

Xu hướng dịch chuyển đầu tư, kinh doanh từ đơn ngành hoặc khai thác tài nguyên thô sang các lĩnh vực chế biến, chế tạo, dịch vụ diễn ra ngày càng mạnh, tạo thêm giá trị gia tăng cho sản phẩm, hàng hóa; trong giai đoạn 2016-2018, tỷ trọng doanh nghiệp đăng ký trong ngành chế biến, chế tạo đã tăng 40%, trong ngành hoạt động chuyên môn khoa học và công nghệ tăng 56,6% so với giai đoạn 2011-2015.

Các mô hình kinh doanh khởi nghiệp sáng tạo diễn ra sôi động, nhiều Start-Up thành công, được các quỹ đầu tư nước ngoài quan tâm, đầu tư vốn. Xu hướng phát triển bền vững, phát triển bao trùm, nâng cao trách nhiệm xã hội cũng được lan tỏa trong cộng đồng doanh nghiệp, xuất hiện ngày càng nhiều mô hình kinh doanh hướng tới cộng đồng thu nhập thấp, nhóm yếu thế trong xã hội...

Thứ ba là mức độ linh hoạt và đổi mới sáng tạo trong kinh doanh của các doanh nghiệp Việt Nam đã có những bước tiến lớn và được các tổ chức có uy tín trên thế giới ghi nhận và đánh giá cao.

Chỉ số mức độ năng động trong kinh doanh là một trong 3 trụ cột có cải tiến lớn nhất, năm 2019 tăng 12 bậc về thứ hạng so với năm 2018; chỉ số đổi mới sáng tạo của Việt Nam tăng 3 bậc so với năm 2018 và tăng 17 bậc so với năm 2016, lên vị trí 42 và đưa Việt Nam vươn lên xếp thứ nhất trong nhóm 26 quốc gia thu nhập trung bình thấp, đứng thứ 3 trong khu vực ASEAN, chỉ sau Singapore và Malaysia.

Tuy nhiên, Bộ trưởng Nguyễn Chí Dũng cũng lưu ý, cần phải thẳng thắn nhìn nhận rằng sự phát triển và đóng góp của doanh nghiệp đối với sự nghiệp phát triển đất nước là chưa tương xứng với tiềm năng, doanh nghiệp vẫn còn phải đối mặt với nhiều khó khăn, tồn tại, hạn chế, nhất là các điểm nghẽn trong phát triển. Tất cả cần phải được tập trung làm rõ các nguyên nhân, xây dựng và thực hiện các giải pháp cả trước mắt và lâu dài nhằm tháo gỡ, khắc phục và thúc đẩy sự phát triển của doanh nghiệp.

5 nhiệm vụ trọng tâm để phát triển doanh nghiệp, đưa kinh tế tư nhân trở thành động lực quan trọng

Bộ trưởng Nguyễn Chí Dũng khẳng định, Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ luôn trăn trở làm thế nào giúp các doanh nghiệp khắc phục hạn chế, tồn tại, vượt qua các khó khăn, thách thức để có thể phát triển mạnh mẽ hơn nữa, chủ động hội nhập và đưa các doanh nghiệp Việt Nam tiến lên nấc thang mới trong chuỗi giá trị khu vực và toàn cầu; đồng thời tăng cường trách nhiệm của doanh nghiệp với cộng đồng, với xã hội, hướng tới tăng trưởng nhanh và bền vững.

Bộ trưởng Nguyễn Chí Dũng (Ảnh: Đức Thanh)

Gợi mở một số định hướng và giải pháp, Bộ trưởng Nguyễn Chí Dũng nêu 5 nhiệm vụ cần làm để phát triển doanh nghiệp và kinh tế tư nhân trở thành trở thành một động lực quan trọng của nền kinh tế.

Trước hết, cần có cơ chế chính sách tập trung phát triển doanh nghiệp nhằm hình thành lực lượng doanh nghiệp có quy lớn, đóng vai trò chủ lực trong nền kinh tế, tạo ra các sản phẩm chiến lược của quốc gia, khẳng định được thương hiệu Việt Nam trên trường quốc tế.

Sản phẩm của những doanh nghiệp này cần được coi là sản phẩm quốc gia, thành công của những sản phẩm chủ lực này cũng chính là sự thành công của quốc gia.

Thứ hai, cần đẩy mạnh cơ chế, chính sách thúc đẩy chuyển dịch cơ cấu ngành nghề, lấy sản xuất, chế biến chế tạo là trọng tâm trên cơ sở tận dụng cơ hội của cuộc cách mạnh lần thứ 4 để tái cấu trúc doanh nghiệp theo hướng bền vững, sáng tạo. Từ đó tạo nên các ngành chủ lực quốc gia, cần có khát vọng tạo ra các sản phẩm được làm bởi các doanh nghiệp Việt Nam; phát triển bởi con người Việt Nam; tạo thành xu hướng chuyển dịch từ “Made in Vietnam” tiến tới “Made by Vietnam”.

Thứ ba, xây dựng và hoàn thiện chính sách đào tạo nguồn nhân lực có chất lượng, có tay nghề giỏi, kiến thức chuyên môn sâu, trình độ quốc tế và kinh nghiệm làm việc chuyên nghiệp.

Thứ tư, cần tập trung nâng cao hiệu lực, hiệu quả của quản lý nhà nước trong phát triển doanh nghiệp, đặc biệt là việc đảm bảo quyền đối với nhà đầu tư cần tiếp tục được tăng cường để ngày càng khuyến khích người dân tham gia vào hoạt động kinh doanh, không hình sự hóa các hoạt động kinh tế nhằm góp phần phát triển kinh tế - xã hội đất nước.

Và cuối cùng, theo Bộ trưởng Dũng, chính cộng đồng doanh nghiệp cũng cần chủ động đổi mới tư duy kinh doanh, nâng cao năng lực quản trị, năng suất, chất lượng, khả năng cạnh tranh của sản phẩm, dịch vụ; chuẩn hóa sản xuất kinh doanh để đáp ứng các yêu cầu, tiêu chí của các thị trường quốc tế; tăng cường đổi mới sáng tạo, nghiên cứu, phát triển và ứng dụng khoa học công nghệ tiên tiến trong sản xuất kinh doanh, đặc biệt các công nghệ lõi có tính tiên phong; phát huy tinh thần dân tộc, đoàn kết sức mạnh để cùng tạo dựng thương hiệu Việt Nam trên thị trường quốc tế, đồng thời, tinh thần hợp tác, liên kết giữa các doanh nghiệp Việt nam cần được thay đổi nhận thức, hướng tới giá trị, lợi ích chung từ nhiều phía; tăng cường trách nhiệm với cộng đồng, với xã hội, với quốc gia dân tộc hướng tới tăng trưởng nhanh và bền vững.

Bên cạnh việc ban hành, sửa đổi các chính sách, luật pháp nhằm cải thiện môi trường kinh doanh hơn nữa, Bộ trưởng Dũng cũng đề nghị các doanh nghiệp "suy nghĩ trăn trở cùng với Chính phủ và Thủ tướng Chính phủ, tìm các giải pháp, hướng đi mạnh dạn, đột phá, sáng tạo và hiện đại".

Đề xuất thành lập Hiệp hội đồ gỗ & nội thất Việt Nam

Đại diện cho các doanh nghiệp ngành gỗ trao đổi với Thủ tướng Chính phủ, ông Nguyễn Quốc Khanh, Chủ tịch Hội Thủ công Mỹ nghệ và Chế biến gỗ TP.HCM cho biết, kết thúc năm 2019, ngành chế biến gỗ và lâm sản Việt Nam chính thức chinh phục con số 11 tỷ USD xuất khẩu.

“Vượt qua nhiều cảnh báo rủi ro từ trước đó, cả những thách thức về nhân lực, thị trường, các doanh nghiệp trong ngành một lẫn nữa khẳng định bản lĩnh và khả năng ứng biến để có thể làm chủ cuộc chơi”, ông Khanh nói.

Ông Khanh dự báo, ngành sẽ chạm mức xuất khẩu 20 tỷ USD vào năm 2025 nếu được quy hoạch và thực thi tốt tầm nhìn.

Ông Nguyễn Quốc Khanh (Ảnh: Đức Thanh)

Tuy nhiên, theo ông Khanh, doanh nghiệp ngành gỗ chưa phát triển bền vững và mạnh mẽ, xứng với tiềm năng, bởi còn phải đối mặt với những thách thức lớn.

Thứ nhất là xây dựng nguồn nguyên liệu bản địa. Mặc dù doanh nghiệp chế biến gỗ trong nước đã tổ chức được nguồn nguyên liệu chủ động nhưng thực tế vẫn ghi nhận chuyện lâm dân “bán lúa non”, chấp nhận thu hoạch sớm cho việc băm làm dăm gỗ dù giá bán rẻ hơn.

Để có thể gia tăng giá trị cho các loại gỗ rừng trồng, lâm nghiệp, Việt Nam sẽ phải tổ chức tốt hơn trong việc nâng cao chất lượng nguyên liệu bằng cách lựa chọn giống tốt, áp dụng các kỹ thuật trồng cũng như tuyên truyền cho lâm dân kéo dài tuổi thọ trồng rừng. Để làm tốt công tác này, nhà nước cũng cần mạnh dạn triển khai những chương trình tín dụng để lâm dân có điều kiện theo đuổi công tác trồng cây lâu năm... sự vào cuộc các viện giống cây trồng.

Thứ thức thứ hai mà ông Khanh kể ra là về quy hoạch nguồn nhân lực. Theo ông, ngành chế biến gỗ đang có khoảng 500 ngàn nhân lực đóng góp cho sự phát triển của hơn 5.000 doanh nghiệp đang hoạt động, chưa kể, còn hàng triệu lao động gián tiếp có liên quan. Tuy nhiên, ở các doanh nghiêp sản xuất Việt Nam, chỉ có khoảng 30% lao động được đào tạo nghề, đa số là lao động phổ thông. Ngoài việc không được đào tạo chuyên môn, thể lực lao động Việt Nam vẫn yếu, tính kỷ luật của đội ngũ này cũng không cao.

Thứ ba là khai thác giá trị gia tăng cao hơn. Ông Khanh cho rằng, phải hội tụ được các yếu tố mà chúng ta chưa tốt, đó là thiết kế, thương hiệu, phân phối thương mại. Nhưng trên hết, là việc thay đổi tầm nhìn, định hướng dài hạn. 

Cuối cùng, ông Khanh gợi ý cần phát triển hệ sinh thái, bởi trong xu hướng kết hợp đa vật liệu của thế giới, chế biến gỗ không còn gói gọn trong một ngành mà đã là tổng hoà của rất nhiều ngành nghề khác nhau.

Theo ông Khanh, tư tưởng cục bộ địa phương, chưa phát huy được sức mạnh cốt lõi từng hiệp hội, chưa có quy hoạch ngành cũng đang phổ biến ở bất cứ ngành nào, nên khó tổ chức được chuỗi giá trị, không phát huy mô hình tích hợp gắn kết. Nếu biết kết hợp, cùng ngồi lại với nhau, việc tạo nên các giá trị lớn hơn sẽ là điều chắc chắn.

Thay mặt Hội, ông Khanh đề xuất nhà nước nhanh chóng tiến hành xây dựng một trung tâm triển lãm quy mô quốc tế và thành lập Hiệp hội đồ gỗ & nội thất Việt Nam, trong đó TP.HCM sẽ là lá cờ đầu.

Ứng dụng công nghiệp 4.0 để tăng 150% năng suất lao động

Ông Lê Tiến Trường, Tổng Giám đốc Tập đoàn Dệt May Việt Nam cho biết, năm 2019 là năm đặc biệt khó khăn của ngành dệt may Việt Nam, với nhiều biến động trên thị trường không dự báo trước, và kéo dài hơn dự kiến.

Xung đột thương mại Mỹ Trung đã làm tổng cầu dệt may 2019 chỉ tăng 3,3% so với mức tăng 7,4% năm trước. Trong 5 quốc gia xuất khẩu dệt may lớn nhất thế giới thì Trung Quốc giảm 2,3%, Pakistan giảm 4,6%, Ấn Độ tăng 1,4% và Bangladesh tăng 2,4%. Riêng Việt Nam duy trì được mức tăng trưởng 7,3%.

Theo ông Trường, bên cạnh tổng cầu giảm, điểm khó khăn lớn hơn là xu thế kinh doanh ngắn hạn, phòng thủ trước các diễn biến khó lường về chính sách thương mại quốc tế, đơn hàng đặt ngắn hạn, khó tối ưu kế hoạch và chi phí dẫn tới hiệu quả suy giảm dù vẫn có tăng trưởng về doanh thu. 

Trong bối cảnh đó, các yêu cầu ngoài giá, chất lượng, tiến độ như thông thường, nhiều yêu cầu mới được các nhà mua hàng lớn đặt ra như là rào cản để sàng lọc và tái cấu trúc hệ thống cung ứng toàn cầu.

Cụ thể là các tiêu chí về môi trường, sản xuất xanh, tiết kiệm nguồn tài nguyên không tái tạo được như nước, điện, sử dụng các nguyên vật liệu tái chế. Cùng với đó là các yêu cầu về quy tắc xuất xứ từ sợi và vải để có thể có được lợi ích thuế quan từ các hiệp định thương mại tự do thế hệ mới, áp lực về lao động và tiền lương do Việt Nam là nước có tốc độ kinh tế tăng trưởng cao, tỷ giá ổn định đã không còn lợi thế là nước có nhân công rẻ so với các nước cạnh tranh.

Từ các đặc điểm mới của thị trường dệt may thế giới, chuỗi cung ứng toàn cầu, và các đặc điểm riêng của Việt Nam, ngành dệt may xác định các mục tiêu của năm 2020 và kế hoạch 5 năm 2020-2025, bao gồm duy trì tốc độ tăng trưởng kim ngạch xuất khẩu 5 năm tới ở mức 6%, riêng 2020 mục tiêu đạt kim ngạch xuất khẩu 41,5-42 tỷ USD; Thực hiện chiến lược xanh hoá ngành Dệt May Việt Nam; Nâng cao chất lượng môi trường làm việc và thu nhập cho người lao động; Ứng dụng có hiệu quả các thành tựu cuộc cách mạng công nghiệp 4.0.

Làm rõ hơn chỉ tiêu này, ông Trường cho biết, mục tiêu 2025 kim ngạch xuất khẩu tăng lên 55 - 60 tỷ USD nhưng số lượng lao động duy trì ở mức như hiện nay (2,5 triệu lao động công nghiệp), năng suất lao động trên đầu người tăng 150%.

Về phía Chính phủ, ông Trường đề xuất cần có chính sách hỗ trợ trở lại cho các doanh nghiệp đầu tư theo hướng sản xuất sạch, bảo vệ môi trường. Ví dụ như hoàn lại thuế TNDN đã nộp cho lợi nhuận sau đó được sử dụng đầu tư mới theo hướng sản xuất xanh, không thu thuế GTGT của các chi phí đầu tư, giảm thuế TNDN trong 5-10 năm.

Có chính sách không thu thuế VAT khi sử dụng nguyên liệu nội địa để sản xuất hàng xuất khẩu. Xem xét có khả năng cho vay lưu động bằng ngoại tệ với các doanh nghiệp có xuất khẩu thu ngoại tệ tương ứng.

Đồng thời, xây dựng quy hoạch khu công nghiệp dệt may quy mô 300-500 ha 1 khu, số lượng khoảng 10 khu trên cả nước, có đầu tư đủ hạ tầng về xử lý môi trường để các doanh nghiệp vào đầu tư sản xuất vải phục vụ chuỗi cung ứng.

Cuối cùng là tiếp tục đơn giản hoá, giảm chi phí vận tải nội địa, chi phí kho bãi, kiểm hoá…

Tổng Giám đốc Tập đoàn Vingroup Nguyễn Việt Quang (Ảnh: Đức Thanh)

Giới thiệu về dự án VinFast, ông Nguyễn Việt Quang, Tổng Giám đốc Tập đoàn Vingroup cho biết mục tiêu là góp sức đưa Việt Nam có tên trên bản đồ sở hữu công nghiệp sản xuất ô tô.

Đó là lý do thời gian vừa qua, Vingroup đã chủ động cơ cấu lại các ngành nghề, rút khỏi các mảng bán lẻ và nông nghiệp để giải phóng nguồn lực cho hệ thống, tập trung hết sức cho mảng công nghệ và công nghiệp, đặc biệt là ô tô.

Cho rằng trên con đường chinh phục mục tiêu này sẽ gặp nhiều khó khăn, ông Quang bày tỏ mong muốn nhận được chính sách hỗ trợ từ Chính phủ về thuế, phí để có thể khởi nghiệp thuận lợi hơn trong lĩnh vực có quá nhiều cạnh tranh, đặc biệt là ô tô động cơ điện.

Bên cạnh đó là chính sách đồng bộ khuyến khích nhà sản xuất, phân phối, tiêu dùng, xây dựng hệ sinh thái thân thiện cho phương tiện chạy điện trong tương lai.

Cần dòng vốn “mồi” để khuyến khích nông nghiệp công nghệ cao

Trình bày về vấn đề ứng dụng công nghệ trong nông nghiệp, ông Thân Văn Hùng, Phó Chủ tịch Hiệp hội Nông nghiệp số Việt Nam (VIDA) cho biết, mặc dù lĩnh vực nông nghiệp có ứng dụng nền tảng công nghệ vẫn là một trong những lĩnh vực có nhiều hấp dẫn cho các nhà đầu tư, dư địa phát triển còn rất rộng, nhưng tính đến cuối năm 2018, trong khoảng 5.000 DN nông nghiệp ứng dụng công nghệ trên cả nước thì hầu hết vẫn là nhỏ và siêu nhỏ, tổng mức vốn thu hút đầu tư trong lĩnh vực này còn khá khiêm tốn, đạt gần 400 nghìn tỷ đồng.

Để thúc đẩy lĩnh vực này thành công và hiệu quả hơn nữa, ông Hùng kiến nghị 5 nội dung tới Thủ tưởng và Chính phủ.

Thứ nhất, quy hoạch phát triển nông nghiệp ứng dụng nền tảng công nghệ và công nghệ số cần có hạ tầng phù hợp và đồng nhất.

Thứ hai, tối ưu hóa các nghiên cứu công nghệ phù hợp ứng dụng trong phát triển nông nghiệp số.

Thứ ba là cần đẩy nhanh đào tạo nguồn nhân lực phù hợp cho phát triển nông nghiệp ứng dụng nền tảng công nghệ.

Thứ tư là tập trung phát triển nền tảng số để tiến tới hoàn thiện cơ sở dữ liệu lớn trong ngành Nông nghiệp Việt Nam.

Thứ năm, Phó Chủ tịch VIDA đề nghị cần đa dạng hoá nguồn vốn cho phát triển công nghệ cao trong nông nghiệp.

Đây là vấn đề rất cần sự quan tâm của Chính phủ và Bộ ngành và Nhà nước cần có dòng vốn “mồi” nhằm khuyến khích những nhà đầu tư lớn quan tâm khía cạnh này, bởi đây là bí quyết giúp nhiều quốc gia mạnh lên về nông nghiệp, ông Hùng nói.

Ông Hùng cũng đề xuất Chính phủ có thể xem xét tạo lập 1 số cơ chế khuyến khích song song như ưu đãi thuế, ưu đãi quy trình đầu tư, hỗ trợ quy trình và quá trình thí điểm, thử nghiệm... vì đây là cách rất hiệu quả để dòng vốn tư nhân đổ nhiều hơn vào nghiên cứu công nghệ.

Mục tiêu 1 triệu doanh nghiệp vào năm 2020 là khả thi

Đại diện khu vực doanh nghiệp nhỏ và vừa nêu lên những kiến nghị, ông Nguyễn Văn Thân, Chủ tịch Hiệp hội Doanh nghiệp nhỏ và vừa Việt Nam đề nghị Chính phủ tiếp tục thực hiện có hiệu quả Luật Hỗ trợ DNNVV, trong đó có việc miễn thuế thu nhập doanh nghiệp trong 2 năm kể từ khi có thu nhập chịu thuế đối với doanh nghiệp thành lập mới từ hộ, cá nhân kinh doanh và giảm thuế TNDN xuống còn 15 và 17% đối với DNNVV.

Với mức hỗ trợ này, DNNVV sẽ có thêm nguồn lực mở rộng sản xuất, phát triển, các doanh nghiệp mới gia nhập thị trường tăng lên. Từ đó, mục tiêu 1 triệu doanh nghiệp vào năm 2020 là khả thi, nhất là việc chuyển đổi các hộ kinh doanh cá thể thành các DNNVV, ông Thân nói.

Bên cạnh đó, ông Thân đề nghị xây dựng giải pháp để chuyển giao một số dịch vụ công từ các Bộ, ngành, địa phương cho các Hiệp hội, qua đó, góp phần làm giảm chi phí của doanh nghiệp trong SXKD và cũng là cơ sở, điều kiện để các tổ chức đại diện của cộng đồng DNNVV tự nâng cao năng lực, trách nhiệm của mình, qua đó huy động được các nguồn lực xã hội, góp phần giảm chi phí từ NSNN.

Về cơ hội cho kinh doanh, ông Thân nhận định “kinh tế ban đêm” là một xu hướng các nước đang vận dụng, đặc biệt là ở khu vực Châu Á, Việt Nam cũng nên tận dụng thời cơ này.

Chủ tịch Hiệp hội DNNVV đề nghị Thủ tướng chỉ đạo cơ quan chức năng cho nghiên cứu chính thức về kinh tế ban đêm để xác định quy mô và  tác động của nó đối với nền kinh tế. Việc phát triển tốt kinh tế ban đêm sẽ kích cầu tiêu dùng, đẩy mạnh phát triển du lịch, tăng thu nhập cho người dân, ngân sách cho nhà nước, ông Thân nói.

Kiến nghị sớm ban hành cơ chế giá điện khuyến khích điện mặt trời sau 30/6 

Nói về thúc đẩy đầu tư vào năng lượng bền vững, theo ông Đặng Văn Thành, Chủ tịch HĐQT Tập đoàn Thành Thành Công, tính đến tháng 6/2019, cả nước đã có 98 dự án năng lượng tái tạo với tổng công suất 4.880MW được đưa vào vận hành, chiếm gần chiếm 9% tổng công suất nguồn điện cả nước.

Trong đó, có 89 nhà máy điện mặt trời với tổng công suất gần 4.440MW. Con số này đã vượt xa so với dự kiến của Quy hoạch điện VII điều chỉnh (chỉ 850MW điện mặt trời).

Tuy nhiên, theo ông Thành, sự phát triển quá nhanh này dẫn đến nhiều bất cập, vướng mắc trong công tác triển khai các dự án Điện Năng lượng tái tạo như vấn đề nhân sự vận hành, công tác quản lý vận hành, quá tải hệ thống truyền tải điện quốc gia…

Chủ tịch TTC Group Đặng Văn Thành (Ảnh: Đức Thanh)

Do đó, ông Thành kiến nghị Chính phủ và các cơ quan chức năng sớm ban hành cơ chế giá điện khuyến khích điện mặt trời sau 30/6 để các nhà đầu tư trong và ngoài nước tiếp tục khai thác tối ưu nguồn năng lượng từ mặt trời để đáp ứng nhu cầu tiêu dùng điện ngày càng gia tăng, góp phần đảm bảo an ninh năng lượng quốc gia.

Cùng với đó đó, tháo gỡ những vướng mắc của Luật quy hoạch đối với hoạt động bổ sung
quy hoạch các dự án năng lượng tái tạo để thúc đẩy lĩnh vực năng lượng tái tạo
phát triển.

Ông Thành cũng đề nghị cần cải thiện hệ thống truyền tải của lưới điện quốc gia đáp ứng được nhu cầu giải tỏa công suất các dự án điện mặt trời đang triển khai đầu tư khi vận hành hòa lưới.

Sớm xây dựng một nghị quyết của Chính phủ về định hướng phát triển doanh nghiệp

Sau khi dành gần 5 tiếng đồng hồ lắng nghe, trao đổi với doanh nghiệp, Thủ tướng đánh giá cao nhiều ý kiến tâm huyết, trong đó có cả những ý kiến “trái chiều, nghịch nhĩ”, phản ánh các tồn tại, nhưng Chính phủ rất lắng nghe.

Từ đầu nhiệm kỳ đến nay, với sự thấu hiểu, lắng nghe đó, môi trường cạnh tranh được cải thiện đáng kể, nhờ đó, đến nay chúng ta có hơn 800.000 doanh nghiệp. Bình quân, mỗi năm chúng ta có thêm 17% doanh nghiệp thành lập mới. Sự lớn mạnh này rất đáng mừng nhưng so với nhiều nước phát triển, tỉ lệ doanh nghiệp trên quy mô dân số của chúng ta vẫn còn thấp (120 người dân mới có 1 doanh nghiệp, các nước ASEAN là 1 doanh nghiệp/90 người dân, còn các nước phát triển thì cứ 10 người dân, có 1 doanh nghiệp). Chúng ta mới có 7 cái tên doanh nghiệp trong tốp 200 doanh nghiệp tốt nhất châu Á có doanh thu dưới 1 tỷ USD. Đến nay, chúng ta chưa có doanh nghiệp nào vào tốp 500 doanh nghiệp lớn nhất thế giới.

“Cái mà quý vị nói rất nhiều là sự đơn lẻ của từng doanh nghiệp, nếu doanh nghiệp Việt Nam biết hợp lực lại, đoàn kết lại thì kết quả sẽ khác”, Thủ tướng nói. Đoàn kết lại để làm lớn hơn doanh nghiệp Việt Nam là vấn đề đặt ra hiện nay. Thủ tướng tin tưởng thời gian tới, sẽ có nhiều doanh nghiệp quy mô lớn ra đời tại Việt Nam.

Thủ tướng phát biểu tại Hội nghị

Sau Hội nghị, Thủ tướng đề nghị Bộ Kế hoạch và Đầu tư chủ trì, phối hợp với Văn phòng Chính phủ và các cơ quan xây dựng một nghị quyết của Chính phủ về định hướng phát triển doanh nghiệp trong thời gian tới để xử lý những bất cập, tồn tại và đề ra giải pháp.

Thủ tướng nhắc lại thông điệp, trừ cứu hỏa và thiên tai, việc giải quyết các khó khăn của doanh nghiệp phải nằm ở trang đầu quyển sổ tay hành động của lãnh đạo. “Không thể biết doanh nghiệp rất khó khăn trên địa bàn của mình, trong lĩnh vực của mình phụ trách mà không quan tâm giải quyết, đừng có bệnh thờ ơ trong việc phát triển này”, Thủ tướng nhấn mạnh.

Mỗi bộ, ngành khẩn trương xây dựng một chương trình hành động nhằm thực hiện các cam kết hỗ trợ cộng đồng doanh nghiệp trong năm 2020 tầm nhìn 2025. Bộ Kế hoạch và Đầu tư phải làm đầu mối đốc thúc cập nhật, tổng hợp gửi báo cáo Thủ tướng, trong đó nhấn mạnh những việc mà Hội nghị đã nêu ra như phối hợp trong đào tạo nguồn nhân lực, cùng doanh nghiệp tìm kiếm thị trường, xây dựng những trung tâm triển lãm sản phẩm ở các thành phố, thị xã lớn.

Phải thực sự thay đổi tư duy

Các bộ, ngành tiếp tục có những chính sách cởi mở hơn, thực sự cởi trói, ủng hộ để doanh nghiệp bứt phá, làm được nhiều hơn nữa, đóng góp nhiều hơn nữa cho đất nước, cởi trói cho doanh nghiệp tư nhân tham gia nhiều hơn vào các lĩnh vực, các ngành mà trước đây chỉ có Nhà nước đảm trách, ngoại trừ những lĩnh vực nhạy cảm liên quan đến an ninh, quốc phòng và điều hành vĩ mô thì Nhà nước phải tiếp tục nắm.

“Chúng ta phải thực sự thay đổi tư duy không phải những gì mà Nhà nước không muốn làm thì chuyển cho tư nhân mà là những gì tư nhân làm được và làm tốt thì nên để tư nhân tham gia, kể cả doanh nghiệp tham gia cung cấp dịch vụ công, những quan điểm mới này tôi xin đề nghị các địa phương, các ngành nên quán triệt để triển khai”, Thủ tướng nêu rõ. “Không phải cái khó đẩy cho tư nhân mà cái gì tư nhân làm được nên ủng hộ".

Tiếp tục thực hiện nhất quán và triệt để trong cải thiện môi trường đầu tư kinh doanh tập trung vào những khâu còn yếu mà UNDP, WB và Hội nghị hôm nay đã chỉ ra như xử lý việc mất khả năng thanh toán, độ dễ dàng khi nộp thuế, thủ tục mở doanh nghiệp, bảo vệ nhà đầu tư nhỏ lẻ, tính thực thi pháp luật, nhất là tiếp cận đất đai.

Tiếp tục giảm đáng kể danh mục ngành nghề kinh doanh có điều kiện, đơn giản hóa các quy định về điều kiện kinh doanh, chuyển mạnh từ tiền kiểm sang hậu kiểm. Cải thiện mạnh mẽ, rõ nét chỉ số phá sản doanh nghiệp và giải quyết tranh chấp hợp đồng.

Phải rà soát, sửa đổi, hoàn thiện các thủ tục về đầu tư, đất đai, xây dựng và môi trường, những vấn đề này thường làm cho doanh nghiệp chờ đợi, mất nhiều thời gian.

Cần rà soát và thiết lập cơ chế ưu đãi tài chính tốt hơn, khuyến khích doanh nghiệp áp dụng các mô hình kinh doanh bền vững bao trùm như ứng dụng công nghệ tiên tiến, sử dụng hiệu quả tài nguyên, năng lượng, sản xuất thông minh, bảo vệ môi trường, khuyến khích các doanh nghiệp FDI và cả doanh nghiệp nội địa liên kết với nhau trong việc hình thành chuỗi giá trị.

Cải cách triệt để thủ tục hành chính, thuế, giấy phép là một yêu cầu đặt ra, trong đó có việc áp dụng công nghệ, quy trình tinh giản thủ tục, xóa bỏ các trở ngại liên quan đến quy hoạch, nhất là tiếp cận đất đai, mặt bằng sản xuất, thủ tục xây dựng cơ sở hạ tầng, giảm chi phí sản xuất, tăng sức cạnh tranh của doanh nghiệp ở địa phương.

Chấm dứt ngay tình trạng các nhân viên công quyền sử dụng quyền lực mềm để hù dọa doanh nghiệp mỗi khi doanh nghiệp có sai sót hay chỉ là bất đồng. Thủ tướng nhấn mạnh, chúng ta phải bảo đảm rằng tất cả các ý kiến của doanh nghiệp đều phải được lắng nghe và tôn trọng, còn việc tiếp thu hay không phải thảo luận, phải phân tích, phản biện để đi đến chính sách tốt nhất. “Các cơ quan quản lý Nhà nước phải loại đi những cán bộ nhũng nhiễu phiền hà, gây khó khăn cho sản xuất kinh doanh do tham nhũng tiêu cực hoặc do trình độ yếu kém để kéo dài thời gian, làm mất thời gian, cơ hội đầu tư của doanh nghiệp”, Thủ tướng nhấn mạnh.

Thủ tướng yêu cầu chính quyền các địa phương mạnh mẽ đổi mới tư duy và năng lực quản lý của các cơ quan quản lý Nhà nước ở địa phương mình để tương thích với mặt bằng nhu cầu của cộng đồng doanh nghiệp, nhà đầu tư, phải tích cực cải thiện môi trường đầu tư kinh doanh, chống phân biệt đối xử giữa kinh tế trong nước và nước ngoài, kinh tế Nhà nước với tư nhân, doanh nghiệp với hộ kinh doanh cá thể, doanh nghiệp lớn và doanh nghiệp nhỏ… Tuyệt đối không được có tư duy phân biệt đối xử, “tham lớn bỏ nhỏ”.

Đoàn kết, cùng nhau vươn ra biển lớn

Đối với cộng đồng doanh nghiệp, Thủ tướng kêu gọi các doanh nghiệp Việt Nam phải nâng cao tinh thần đoàn kết, tương tác và khuyến khích sự chủ động hợp tác, tương trợ nhau trên thương trường, phát huy tinh thần yêu nước, gắn bó với nhau khi khó khăn và cùng nhau vươn ra biển lớn.

Cộng đồng doanh nghiệp cần phải chủ động đổi mới chính mình, phải thực sự tái cấu trúc và cải tiến liên tục, nâng cao sức cạnh tranh, xây dựng uy tín thương hiệu sản phẩm, chú trọng đầu tư áp dụng công nghệ, luôn nghĩ đến chìa khóa công nghệ mỗi khi cần giải quyết một bài toán sản xuất, tận dụng cơ hội cách mạng công nghiệp 4.0 và các hiệp định FTA.

Doanh nghiệp phải tuân thủ luật pháp, cần thực hành các chuẩn mực kinh doanh tiến bộ, cần nộp thuế và các nghĩa vụ tài chính bắt buộc, thực hiện đầy đủ các quyền lợi của người lao động như đóng bảo hiểm cho người lao động, bảo vệ môi trường, bảo vệ, giữ gìn thương hiệu, uy tín quốc gia. Thủ tướng yêu cầu, “chúng ta cần nói không với các hành vi gian lận thương mại, sản xuất hàng giả, hàng nhái, hàng kém chất lượng”. Cần phải tiếp tục xây dựng thương hiệu, tạo dựng chỗ đứng cho doanh nghiệp, kể cả trong nước và nước ngoài, đóng góp xứng đáng và tự hào vào sự vững mạnh của thương hiệu quốc gia.

Doanh nghiệp Việt Nam cần đi đầu trong công cuộc phòng, chống tham nhũng, nhất là không được đưa hối lộ và kịp thời phát hiện tình trạng tham nhũng, kể cả tham nhũng vặt.

“Thủ tướng hôm nay đích thân mời cộng đồng doanh nghiệp cùng tham gia xây dựng các quy định chuẩn mực về môi trường và văn hóa kinh doanh, các quy định này cũng được xem là một khế ước cam kết hành động có trách nhiệm giữa cộng đồng doanh nghiệp với các bộ, ngành”, Thủ tướng nói.

Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc

Thủ tướng mong muốn với những thành quả quan trọng về kinh tế-xã hội đạt được trong năm 2019 và khí thế mới 2020 cộng đồng doanh nghiệp Việt Nam hãy tự tin đặt mục tiêu lớn hơn trong năm 2020, dám đặt tầm nhìn và nuôi dưỡng khát vọng lớn hơn trong giai đoạn tới.

Về phía Chính phủ, Thủ tướng khẳng định, tiếp tục duy trì và củng cố vững chắc ổn định kinh tế vĩ mô và trực tiếp hỗ trợ hợp lý đối với tăng trưởng kinh tế.

Chính phủ cam kết sẽ thúc đẩy không ngừng và mạnh mẽ hơn nữa các cải cách, tích cực rà soát rào cản pháp lý, chính sách, quy định để tạo điều kiện thuận lợi hơn nữa cho doanh nghiệp đầu tư sản xuất kinh doanh, xóa bỏ các rào cản độc quyền Nhà nước để trao cơ hội tham gia nhiều hơn cho khu vực tư nhân bao gồm các dịch vụ công cộng.

Chính phủ cam kết bảo vệ quyền tài sản chính đáng của người dân và doanh nghiệp. Chính phủ sẽ nghiên cứu và sớm ban hành thiết chế bảo vệ quyền tài sản của người dân và doanh nghiệp, kiểm soát quyền lực, tránh lạm dụng quyền lực công, đụng chạm đến tài sản và lợi ích của doanh nghiệp.

“Chúng ta cần ý thức rằng để một doanh nghiệp hay một thương hiệu chính đáng nào đó của Việt Nam biến mất thì đó không chỉ là thất bại của riêng doanh nghiệp mà của cả Chính phủ và chính quyền địa phương, nói chung là của tất cả chúng ta”, Thủ tướng bày tỏ. Một cộng đồng doanh nghiệp lớn mạnh bền vững có khả năng cạnh tranh toàn cầu, với những doanh nhân Việt Nam có khát vọng, có lòng tự tôn dân tộc mãnh liệt, chính là những tiền đề quan trọng để Việt Nam trở thành một quốc gia độc lập tự cường và thịnh vượng vào năm 2045.

Nhấn mạnh lời nói đi đôi với hành động, Thủ tướng yêu cầu khắc phục những yếu kém, bất cập mà các doanh nghiệp, các hiệp hội đã phản ánh tại hội nghị hôm nay.