Thực hiện chỉ đạo của Bộ Công an và Giám đốc Công an TP. Hà Nội về rà soát, xử lý triệt để các điểm ô nhiễm môi trường nghiêm trọng, Phòng Cảnh sát kinh tế (PC03) Công an TP. Hà Nội đã phối hợp với Cục Cảnh sát môi trường (C05), phát hiện một cơ sở tái chế kim loại (chì) hoạt động trái phép tại khu Đồng Tín, thôn Đông, xã Phù Lỗ, huyện Sóc Sơn.

Quá trình điều tra bước đầu xác định, cơ sở này hoạt động trái phép từ tháng 7/2024, trên khu đất nông nghiệp rộng khoảng 6.000 m², do Nguyễn Phương Hưng (sinh năm 1969, trú tại xã Phù Lỗ) quản lý.

Hàng trăm ngàn tấn chất thải công nghiệp độc hại được chôn lấp, đổ bê tông để che giấu. Ảnh: CAHN

Cơ sở này đã đổ, chôn, lấp tổng cộng 1.623.000 kg chất thải công nghiệp phát sinh từ quá trình luyện kim (chủ yếu là xỉ chì độc hại) ra môi trường xung quanh, bao gồm các khu trũng, ao nước phía trước và sau nhà xưởng.

Từ năm 2019, Nguyễn Phương Hưng cho Vũ Xuân Đồng (sinh năm 1987, trú tại huyện Bình Xuyên, tỉnh Vĩnh Phúc) thuê lại diện tích khoảng 15.000 m², gồm 6 nhà xưởng. Đồng sau đó liên hệ cho các đối tượng người Trung Quốc thuê một phần diện tích để lắp đặt dây chuyền sản xuất kim loại.

Từ tháng 7 đến 12/2024, một nhóm người Trung Quốc do đối tượng tên A Thao điều hành đã sử dụng lò luyện kim tại đây để sản xuất chì từ xỉ thải. Quá trình này tạo ra khoảng 500.000 kg kim loại thành phẩm, nhưng đồng thời phát sinh tới 1 triệu kg chất thải độc hại.

Khu vực nhà xưởng các đối tượng hoạt động sản xuất chì từ xỉ thải. Ảnh: CAHN

Khi lượng chất thải chất đầy xưởng, nhóm này đã chỉ đạo công nhân chôn lấp toàn bộ số xỉ chì ra khu vực sau xưởng, sát sông Cà Lồ, rồi đổ lớp bê tông dày khoảng 20 - 25 cm lên trên để che giấu.

Sau khi A Thao về nước vào tháng 12/2024, đối tượng Mao Xin Song (sinh năm 1976, quốc tịch Trung Quốc), quản lý Công ty Fu Xin (tại Quảng Đông, Trung Quốc) tiếp quản hoạt động sản xuất với cùng dây chuyền.

Dưới sự hỗ trợ của Vũ Xuân Đồng, A Mao duy trì hoạt động luyện kim tại xưởng, với sự tham gia của 7 kỹ thuật viên người Trung Quốc và khoảng 40 công nhân người Việt (đa số là người dân tộc đến từ các tỉnh Hà Giang, Sơn La).

Lực lượng chức năng kiểm tra, khám xét và lấy mẫu tại hiện trường. Ảnh: CAHN

Tiền mua nguyên liệu, trả lương công nhân và chi phí vận hành đều do Đồng đứng ra thu xếp. Nguyên liệu chính là xỉ chì được Đồng thu mua từ nhiều cơ sở tái chế ắc quy tại tỉnh Hưng Yên, Thái Nguyên, với giá dao động từ 1.500 đồng đến 6.300 đồng/kg, tùy theo hàm lượng chì.

Đầu năm 2025, do lượng phế thải tích tụ quá lớn, Đồng đã liên hệ với Nguyễn Phương Hoan (sinh năm 1989, trú tại xã Phù Lỗ, là con trai Nguyễn Phương Hưng) để tổ chức vận chuyển và chôn lấp trái phép chất thải.

Mỗi xe 4 tấn vận chuyển xỉ chì được thanh toán với giá 1 triệu đồng/chuyến, chuyển khoản trực tiếp cho Hoan.

Các đối tượng tiếp tục đổ phế thải ra ao trũng phía trước nhà xưởng (diện tích khoảng 1.000 m²) rồi lấp đất lên trên để tránh bị phát hiện. Mỗi tấn chất thải được Đồng thanh toán cho A Mao với giá 90 tệ (khoảng 320.000 đồng), coi như chi phí “xử lý môi trường”.

Hai đối tượng bị bắt giữ trong đường dây chôn lấp trái phép chất thải. Ảnh: CAHN

Sau khi thu thập đủ tài liệu chứng cứ, ngày 12/6/2025, Cơ quan Cảnh sát điều tra Công an TP. Hà Nội đã phối hợp với nhiều đơn vị liên quan kiểm tra đột xuất xưởng sản xuất, khám nghiệm hiện trường, đồng thời tiến hành khám xét khẩn cấp 9 địa điểm (gồm cả các điểm thu gom xỉ chì tại Hưng Yên).

Tang vật thu giữ gồm nhiều tài liệu, điện thoại, máy tính và chứng cứ liên quan đến hoạt động sản xuất, vận chuyển và chôn lấp chất thải công nghiệp.

Ngày 20/6/2025, Cơ quan Cảnh sát điều tra Công an TP. Hà Nội đã ra Quyết định khởi tố vụ án hình sự “Gây ô nhiễm môi trường”, xảy ra tại xã Phù Lỗ, huyện Sóc Sơn.

Cùng với đó, cơ quan điều tra cũng ra quyết định khởi tố bị can và thực hiện các biện pháp tố tụng đối với: Vũ Xuân Đồng; Mao Xin Song; Nguyễn Phương Hưng; Nguyễn Phương Hoan.

Hiện, vụ án đang tiếp tục được Công an TP. Hà Nội điều tra mở rộng, làm rõ trách nhiệm của các đối tượng liên quan.