Từ đầu nhiệm kỳ đến nay, Quốc hội khóa XV đã thông qua 99 luật. Ảnh: P.T

1.

 “80 năm Quốc hội Việt Nam gắn bó với nhân dân, đồng hành cùng dân tộc”, dòng chữ đó không chỉ xuất hiện 1 lần ở các điểm đến trong hành trình “Về nguồn - hướng tới tương lai” trong một ngày thu tháng Tám vừa qua. 

“Nguồn” ở đây là Khu di tích quốc gia đặc biệt Tân Trào (Tuyên Quang), nơi 80 năm trước đã diễn ra Đại hội Đại biểu quốc dân (hay còn gọi là Quốc dân Đại hội Tân Trào) - sự kiện trọng đại mở ra trang sử mới của dân tộc, đặt nền móng cho sự ra đời của Quốc hội Việt Nam.

Hôm ấy, cùng “về nguồn” với Chủ tịch Quốc hội Trần Thanh Mẫn và Đoàn công tác của Quốc hội đương nhiệm còn có một số vị Chủ tịch/Phó chủ tịch Quốc hội tiền nhiệm.

Chia sẻ cảm nhận về Quốc hội đương nhiệm, nguyên Phó chủ tịch nước, nguyên Phó chủ tịch Quốc hội Trương Mỹ Hoa nói, bà nhận thấy “một Quốc hội trí tuệ, đầy niềm tin và đầy trách nhiệm, tận tụy với nhân dân. Quốc hội ngày hôm nay là Quốc hội của thời kỳ mới, là cơ quan quyền lực cao nhất, cũng là chỗ dựa tin cậy, là niềm tin của nhân dân”.

Với 4 khóa liên tục tham gia Quốc hội (IX, X, XI, XII), nguyên Phó chủ tịch Quốc hội Nguyễn Đức Kiên khái quát, mỗi khóa Quốc hội đều có vai trò, sứ mệnh lịch sử của mình, dù khóa nào cũng có khó khăn, thách thức, nhưng Quốc hội đều hoàn thành xuất sắc nhiệm vụ.

Về Quốc hội khóa XV, nguyên Phó chủ tịch Quốc hội Nguyễn Đức Kiên đúc kết một số điều ông cho là ấn tượng nhất, như hoạt động của Quốc hội dân chủ hơn, không ngừng đổi mới về mọi mặt. Quốc hội hoạt động rất khẩn trương, khối lượng công việc rất lớn, có nhiều kỳ họp bất thường diễn ra, nhưng với tinh thần trách nhiệm cao, vẫn hoàn thành mọi nhiệm vụ của cơ quan đại diện cho dân.

“Quốc hội nhiệm kỳ này triển khai đều và ngày càng đi vào chiều sâu 3 chức năng lập pháp, giám sát, quyết định các vấn đề quan trọng của quốc gia, bám sát đòi hỏi thực tiễn và yêu cầu phát triển của đất nước”, nguyên Phó chủ tịch Quốc hội Nguyễn Đức Kiên nhấn mạnh.

2.

Luôn bám sát đòi hỏi thực tiễn và yêu cầu phát triển của đất nước, Quốc hội khóa XV đã đi qua gần 1 nhiệm kỳ thật đặc biệt. Không khó để nhận thấy, gần 5 năm qua, “hơi thở cuộc sống” đã vào nghị trường nhanh hơn, với đòi hỏi cấp bách hơn. Khoảng cách từ cuộc sống đến nghị trường đã trở nên gần hơn bao giờ hết.

Chưa có một nhiệm kỳ nào mà số kỳ họp bất thường của Quốc hội bằng với số kỳ họp bình thường, với những quyết sách đặc thù, đặc biệt, chưa có tiền lệ. Từ Nghị quyết số 30/2021/QH1 thúc giục Chính phủ “xé rào” để ứng phó với đại dịch Covid-19 đến Chương trình Phục hồi và Phát triển kinh tế - xã hội với chính sách tài khóa, tiền tệ để hỗ trợ triển khai Chương trình nằm ngoài khung khổ của các khung kế hoạch 5 năm (2021 - 2025) lên tới gần 350.000 tỷ đồng, cho tới gần 100 đạo luật được ban hành, sửa đổi và những quyết sách chưa có tiền lệ về những vấn đề quan trọng khác của đất nước, Quốc hội đã đổi mới rất mạnh mẽ về cả tư duy và hành động.

Quốc hội đã tập trung tháo gỡ cơ bản các điểm nghẽn về thể chế để tạo đột phá phát triển kinh tế - xã hội trong kỷ nguyên mới, đặc biệt là triển khai 4 Nghị quyết chiến lược, gồm Nghị quyết 57-NQ/TW về khoa học công nghệ, đổi mới sáng tạo, chuyển đổi số quốc gia; Nghị quyết 59-NQ/TW về hội nhập quốc tế; Nghị quyết 66-NQ/TW về xây dựng và thực thi pháp luật; Nghị quyết 68-NQ/TW về phát triển kinh tế tư nhân.

- Chủ tịch Quốc hội Trần Thanh Mẫn

Càng về cuối nhiệm kỳ, công việc càng thêm bề bộn, yêu cầu cả cơ quan hành pháp và lập pháp đều phải nỗ lực vượt bậc. Chính phủ đã tổ chức 39 phiên họp chuyên đề về xây dựng pháp luật, hoàn thiện một khối lượng nhiệm vụ xây dựng pháp luật kỷ lục. Trong năm 2024 và 7 tháng năm 2025, Chính phủ đã trình Quốc hội thông qua 66 luật, 15 nghị quyết. Riêng tại Kỳ họp thứ chín (giữa năm 2025), Chính phủ và các cơ quan liên quan đã trình và được Quốc hội thông qua 35 luật, chiếm 52,3% tổng số luật được ban hành tại 17 kỳ họp của nhiệm kỳ Quốc hội khóa XV.

Với Quốc hội, theo khái quát của Chủ tịch Quốc hội Trần Thanh Mẫn, từ đầu nhiệm kỳ đến nay, đã ban hành 99 luật, 165 nghị quyết, bao quát toàn diện các lĩnh vực kinh tế, xã hội, quốc phòng, an ninh, đối ngoại, phòng chống tham nhũng, lãng phí, tiêu cực, xây dựng hệ thống chính trị; đặt nền móng vững chắc cho việc xây dựng hệ thống chính trị tinh gọn, mạnh, hiệu năng, hiệu lực, hiệu quả, gần dân, sát dân và phục vụ nhân dân, doanh nghiệp tốt hơn.

Để có được những kết quả ấy, không phải chỉ trong các kỳ họp của Quốc hội, Ủy ban Thường vụ Quốc hội, các cơ quan của Quốc hội mới làm việc bất kể giờ giấc. “Có những hôm, 3 - 4 giờ sáng, nhiều phòng làm việc của các ủy ban vẫn sáng đèn, còn những hôm làm việc đến 8-9 giờ tối thì đếm không nổi”, Phó chủ tịch Quốc hội Vũ Hồng Thanh từng chia sẻ khi còn đang đảm nhiệm vị trí Chủ nhiệm Ủy ban Kinh tế của Quốc hội.

3.

Với khối lượng công việc chung tăng gấp nhiều lần, ở cương vị mới, Phó chủ tịch Quốc hội Vũ Hồng Thanh dường như còn bận bịu hơn. Để chuẩn bị báo cáo Quốc hội tại Kỳ họp thứ mười, những ngày cuối tháng 8/2025, ông cùng Đoàn công tác của Ủy ban Kinh tế và Tài chính của Quốc hội liên tục thực hiện các chuyến khảo sát nhiều công trình, dự án trọng điểm (Dự án Đầu tư xây dựng Cảng hàng không quốc tế Long Thành, Dự án Đầu tư xây dựng đường Vành đai 3 TP.HCM…). Các chuyến đi thực tế không chỉ để giám sát việc thực hiện các nghị quyết của Quốc hội, mà còn là chất liệu không thể thiếu để hoàn thiện thể chế - đang là nhiệm vụ rất quan trọng với mỗi vị đại biểu ở cơ quan lập pháp.

Nghị quyết số 66-NQ/TW ngày 30/4/2025 của Bộ Chính trị về đổi mới công tác xây dựng và thi hành pháp luật đáp ứng yêu cầu phát triển đất nước trong kỷ nguyên mới đã được triển khai thực hiện hơn 4 tháng.

Đầu tháng 8/2025, trong phiên họp chuyên đề của Ban Chỉ đạo Trung ương về hoàn thiện thể chế, pháp luật, Trưởng ban Chỉ đạo, Tổng Bí thư Tô Lâm đã lưu ý, cần bám sát vào thực tiễn, tập trung giải quyết các vấn đề đang cản trở sự phát triển, bảo đảm được mục tiêu năm 2025 cơ bản hoàn thành việc tháo gỡ “điểm nghẽn” do quy định pháp luật.

Nhiệm vụ rất nặng nề, cơ quan lập pháp chỉ còn một kỳ họp nữa (Kỳ họp thứ mười) là kết thúc nhiệm kỳ (theo quyết định rút ngắn nhiệm kỳ đã được Quốc hội thông qua). Vì thế, số lượng luật dự kiến được thông qua ở kỳ họp này là 47, nhiều hơn Kỳ họp thứ chín (kỳ họp có khối lượng công việc lập pháp lớn nhất từ trước đến nay) 13 luật. Mà đó mới chỉ là “những luật hết sức cấp bách để giải quyết, tháo gỡ những khó khăn, vướng mắc về kinh tế - xã hội, cũng như tiếp tục xây dựng bộ máy tinh gọn theo tinh thần Nghị quyết 18-NQ/TW”, theo Chủ tịch Quốc hội Trần Thanh Mẫn.

“Phải giữ vững kỷ luật, kỷ cương, càng về cuối nhiệm kỳ, càng phải làm đến nơi đến chốn, trách nhiệm, hiệu quả”, Chủ tịch Quốc hội yêu cầu các cơ quan của Quốc hội.

Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính, khi phát biểu tại Lễ kỷ niệm 80 năm Ngày truyền thống ngành Tư pháp vừa qua, cũng nhấn mạnh yêu cầu chuyển đổi trạng thái, đưa công tác xây dựng và thi hành pháp luật từ “điểm nghẽn của điểm nghẽn” trở thành “đột phá của đột phá”, trở thành lợi thế cạnh tranh, đưa đất nước phát triển trong kỷ nguyên mới.

Nguồn lực thể chế đã và đang được khơi thông, khi cả cơ quan hành pháp và lập pháp đều dồn tâm sức như thế.