Duy trì nhóm dẫn đầu về thu hút FDI

Thông tin tại Toạ đàm “Định hướng đầu tư và phát triển bền vững trong khu công nghiệp” do Báo tài chính - Đầu tư, cùng Liên chi hội bất động sản công nghiệp Việt Nam và Công ty Thanh Bình Phú Mỹ tổ chức, bà Ngọc Lê - Giám đốc cấp cao, Trưởng bộ phận Tư vấn chiến lược Cushman & Wakefield Việt Nam cho rằng, nhiều năm qua Việt Nam liên tục nằm trong nhóm thu hút FDI hàng đầu Đông Nam Á (ngoại trừ Singapore).

Lý do đến từ vị trí chiến lược, môi trường đầu tư ổn định, nền chính trị vững và đặc biệt là lợi thế dân số vàng. Chi phí lao động dù tăng nhưng vẫn cạnh tranh trong khu vực, giúp Việt Nam trở thành điểm đến hấp dẫn cho dòng vốn dịch chuyển trong chiến lược “China +1”.

Bà Ngọc Lê - Giám đốc cấp cao, Trưởng bộ phận Tư vấn chiến lược Cushman & Wakefield Việt Nam chia sẻ tại Toạ đàm. Ảnh: Lê Toàn

Kết quả 9 tháng đầu năm 2025, FDI vào Việt Nam tăng trưởng ấn tượng. Trong đó Singapore, Trung Quốc và Hồng Kông dẫn đầu. Xét ngành nghề, chế biến - chế tạo vẫn là điểm hút vốn mạnh nhất; còn xét vùng, miền Nam đứng đầu nhờ hệ sinh thái công nghiệp hoàn chỉnh ở TP.HCM, Bình Dương, Đồng Nai.

Động lực mới dẫn dắt tăng trưởng công nghiệp

Bà Ngọc Lê cho rằng, Việt Nam đang bước vào giai đoạn tái định vị công nghiệp với ba động lực then chốt. Thứ nhất là nâng chuẩn thu hút FDI khi Việt Nam hướng tới dòng vốn có hàm lượng công nghệ - tri thức cao như AI, bán dẫn, công nghệ sinh học, đô thị thông minh, năng lượng tái tạo… Nhà đầu tư ngày càng khó tính, đòi hỏi hạ tầng kết nối mạnh từ đường bộ, sân bay tới cảng biển.

Nguồn nhân lực cũng là lợi thế, khi Việt Nam đào tạo hơn 460.000 kỹ sư mỗi năm, thuộc nhóm cao nhất khu vực ASEAN.

Song song đó, Nhà nước đặt mục tiêu rút ngắn thủ tục gia nhập thị trường từ vài tháng xuống vài ngày. Tiệm cận Singapore hay Malaysia, giúp nâng sức cạnh tranh và tăng tính dự đoán về thuế quan.

Thứ hai là tăng cường liên kết không gian thông qua sáp nhập tỉnh. Đây là bước đi mang tính tái cấu trúc vùng, tạo ra chuỗi giá trị khép kín giữa các địa phương.

Ví dụ được bà Ngọc Lê đưa ra là Đồng Nai mạnh công nghiệp - xuất khẩu; Bình Phước mạnh nguyên liệu (điều, cao su). Khi hợp nhất, chuỗi từ nguyên liệu đến chế biến - xuất khẩu được tối ưu, giảm 10-15% chi phí logistics, tương đương tiết kiệm hàng trăm tỷ đồng mỗi năm.

Hơn nữa, sau sáp nhập, quỹ đất công nghiệp gia tăng mạnh, tạo dư địa thu hút FDI. Điển hình như Ninh Bình vươn lên đứng thứ 6 toàn quốc về thu hút vốn đầu tư.

Động lực thứ ba là bứt tốc hạ tầng logistics. Theo phân tích của Cushman & Wakefield, Việt Nam đang quy hoạch lại hệ thống cảng biển đến 2050, trong đó nhóm cảng phía Bắc (Hải Phòng, Quảng Ninh, Thái Bình…) và phía Nam (TP.HCM, Đồng Nai, Tây Ninh) đóng vai trò trục động lực.

Các khu thương mại tự do tại Hải Phòng, Đà Nẵng và Cần Thơ khi hình thành sẽ giúp giảm chi phí thuế quan, thủ tục, tạo chuỗi cung ứng khép kín và nâng vị thế cạnh tranh của Việt Nam trong khu vực.

Theo bà Ngọc Lê, giai đoạn tới thị trường công nghiệp Việt Nam sẽ chuyển từ mô hình xanh sang “xanh - sinh thái - thông minh”. Ảnh: Lê Toàn

Cũng theo dữ liệu Cushman & Wakefield, xuất khẩu miền Bắc đã tăng mạnh trong ba năm gần đây. Đặc biệt tại các trung tâm công nghiệp - logistics như Hải Phòng và Quảng Ninh. Trong khi đó, miền Nam tiếp tục đóng góp lớn nhất vào GDP, duy trì vai trò đầu tàu kinh tế cả nước.

“Từ những động lực đó, có thể dự báo triển vọng thị trường công nghiệp còn rất tích cực. GDP Việt Nam đang tăng trưởng bình quân cao nhất 10 năm qua, đứng đầu khu vực; miền Nam đóng góp tỷ trọng lớn nhất; còn về xuất khẩu, miền Bắc đang nổi lên mạnh mẽ trong ba năm gần đây”, bà Ngọc Lê chia sẻ.

Hướng đến công nghiệp xanh - sinh thái - thông minh

Từ các động lực nêu trên, bà Ngọc Lê dự báo giai đoạn tới thị trường sẽ chuyển từ mô hình xanh sang “xanh - sinh thái - thông minh”.

Nếu khu công nghiệp sinh thái đã có bộ tiêu chí (21 tiêu chí của GIZ), thì khu công nghiệp thông minh yêu cầu phức tạp hơn. Không chỉ thông minh trong nội khu mà còn phải kết nối vận hành với doanh nghiệp và cơ quan quản lý địa phương.

“Hiện Việt Nam chưa có bộ tiêu chí cụ thể, nên các dự án muốn phát triển theo hướng thông minh cần tư vấn chuyên sâu, phù hợp từng địa phương và từng loại hình phát triển”, bà Ngọc Lê nói.

Một số mô hình tiên phong được bà nhắc đến là Deep C (Hải Phòng) với hệ thống quản lý nước - rác - năng lượng bằng SCADA; VSIP Bình Dương với cổng dịch vụ điện tử; Nam Tân Uyên mở rộng với nền tảng quản lý vận hành kỹ thuật số toàn diện.

Từ góc nhìn của Cushman & Wakefield, Việt Nam đang ở thời điểm đặc biệt thuận lợi để định vị lại vai trò trong chuỗi cung ứng toàn cầu. Nếu tận dụng tốt hạ tầng logistics, thủ tục cải cách và mô hình khu công nghiệp mới, Việt Nam có cơ hội trở thành cứ điểm sản xuất công nghệ cao của châu Á, đón những làn sóng FDI lớn và bền vững.