Kênh đầu tư tiền ảo rất hấp dẫn với nhà đầu tư Việt Nam. Ảnh: Shutterstock

Hàng loạt ổ nhóm lừa đảo tiền ảo bị triệt phá

Theo ước tính của một số tổ chức quốc tế, Việt Nam hiện có khoảng 17 triệu người sở hữu tài sản số, giá trị giao dịch tiền ảo tại Việt Nam khoảng 105 tỷ USD. Tuy nhiên, các chuyên gia blockchain cho rằng, đây chỉ là phần nổi của tảng băng chìm, vì trên thực tế, số người dân tham gia đầu tư tiền ảo lớn hơn rất nhiều. Việc một loạt sàn tiền ảo lừa đảo bị triệt phá gần đây cho thấy sự bất cập khi chưa có các sàn tiền ảo chính thức tại thị trường Việt Nam.

Mới đây, Công an Hà Nội triệt phá một nhóm đối tượng phát hành và quảng bá các dự án tiền ảo, huy động được khoảng 7,86 triệu USD (tương đương 200 tỷ đồng) từ hơn 3.000 tài khoản nhà đầu tư. Đối tượng cầm đầu là Đặng Quốc Thắng (trú tại Hà Nội) thành lập Công ty Maxx Group để quảng bá các dự án tiền ảo, trong đó nổi bật là Wingstep và Game Naga Kingdom.

Thông qua hứa hẹn trả hoa hồng cao, lợi nhuận lớn, các đối tượng đã dụ được lượng lớn nhà đầu tư rót vốn vào các dự án tiền ảo nói trên. Các dự án này chỉ tồn tại trong thời gian ngắn trước khi “sập” và toàn bộ số tiền của nhà đầu tư đều bị các đối tượng chiếm đoạt.

Cũng trong tháng 8/2025, Công an Phú Thọ triệt phá ổ nhóm kinh doanh đa cấp trái phép dưới vỏ bọc đầu tư tiền kỹ thuật số. Nhóm đối tượng do Nguyễn Chánh Đáng (sinh năm 1986) cầm đầu thông qua website tại địa chỉ https://tcis.ai đã lôi kéo rất nhiều người dân đầu tư vào đồng tiền kỹ thuật số TCIS. Chỉ trong thời gian ngắn, từ tháng 6/2024 đến tháng 7/2025, nhóm đối tượng đã kêu gọi được hàng ngàn người tham gia, tạo lập hơn 4.000 tài khoản, với tổng số tiền lên tới hơn 2 triệu USD (hơn 50 tỷ đồng).

Một đường dây tiền ảo khác đã bị Công an Phú Thọ triệt phá trong tháng 8/2025 là vụ lừa đảo liên quan đến tiền ảo PaynetCoin (PAYN). Các đối tượng lừa đảo do Nguyễn Văn Hạ cầm đầu đã lập trình tạo ra đồng tiền ảo có tên là Paynetcoin (PAYN), xây dựng hệ thống trả thưởng theo mô hình kim tự tháp (đa cấp). Sau khi đăng ký mua gói đầu tư, người dân tham gia sẽ nhận được tiền lãi 5 - 9%/tháng, nhận thưởng bằng PAYN (PAYN được giao dịch trên sàn do các đối tượng này lập ra). Thông qua đó, các đối tượng lôi kéo được hàng ngàn người tham gia, với tổng số tiền huy động lên tới hàng ngàn tỷ đồng.

Trước đó, tháng 5/2025, Công an Đồng Nai đã triệt phá đường dây tiền ảo quy mô lớn mang tên Matrix Chain (MTC), chiếm đoạt gần 10.000 tỷ đồng từ hàng chục ngàn người trong thời gian ngắn…

Theo các chuyên gia, việc tiền ảo nằm trong “vùng xám” pháp lý khiến người dân dễ sa vào các sàn tiền ảo lừa đảo, tin theo các quảng cáo “màu hồng”. Ông Trần Xuân Tiến, Tổng thư ký Chi hội Blockchain TP.HCM cho rằng, kênh đầu tư tiền ảo rất hấp dẫn với nhà đầu tư Việt, nhưng nhiều năm qua, lĩnh vực này tại Việt Nam chưa có hành lang pháp lý, khiến thị trường bị kìm hãm. Nhà đầu tư tham gia thị trường cần trang bị kiến thức cơ bản về blockchain để nhận diện rủi ro, tránh bị cuốn theo những lời quảng cáo “có cánh”.

Ông Nguyễn Thế Vinh, CEO Ninety Eight nhấn mạnh, số người Việt nắm giữ tài sản mã hóa vượt xa số lượng nhà đầu tư chứng khoán chứng tỏ sức hấp dẫn của loại tài sản này. Tuy nhiên, nhà đầu tư cần cảnh giác với bất kỳ sàn nào hứa hẹn lãi suất “không tưởng”, bởi không có mô hình kinh doanh hợp pháp nào đảm bảo lợi nhuận cao như vậy. 

Minh bạch, công khai thông tin để bảo vệ nhà đầu tư

Nhiều doanh nghiệp, ngân hàng trong nước, như Công ty cổ phần Chứng khoán SSI, Công ty cổ phần Chứng khoán Kỹ thương (TCBS), Ngân hàng TMCP Quân đội (MB)…, đang tích cực chuẩn bị để tham gia “cuộc chơi” tiền số. Dự kiến, Việt Nam sẽ có khoảng 5 sàn giao dịch tài sản số có khả năng kết nối với các sàn quốc tế và khoảng 50 loại tài sản số được đưa lên sàn giao dịch. Đồng thời, sẽ cho phép phát hành các tài sản mã hóa gắn với tài sản thực để huy động vốn và chỉ dành cho người nước ngoài.

Doanh nghiệp có thêm kênh gọi vốn

- Luật sư Đào Tiến Phong, Giám đốc điều hành Hãng Luật Investpush

Điểm quan trọng nhất khi xây dựng chính sách cho các sàn giao dịch tiền số, tài sản số là bảo vệ được quyền lợi của nhà đầu tư, chống rửa tiền và tài trợ khủng bố, không thất thu thuế. Việc lập các sàn giao dịch tài sản số sẽ giúp doanh nghiệp có thêm kênh gọi vốn.

Hiện hành lang pháp lý về gọi vốn qua kênh trái phiếu hay chứng khoán đã được hoàn thiện, song khung pháp lý để doanh nghiệp gọi vốn trên sàn tiền số, tài sản số thì chưa có. Vì vậy, cần phải sửa đổi các luật liên quan để cho phép doanh nghiệp hạch toán khi huy động vốn qua kênh này, đồng thời phải tách bạch huy động vốn cho doanh nghiệp hay cho Dự án.

Ông Huỳnh Quốc Nam, Giám đốc Phát triển kinh doanh của OKX Global cho rằng, việc lập các sàn giao dịch tài sản số sẽ giúp thị trường minh bạch, thông tin định danh khách hàng rõ ràng (phải thực hiện định danh khách hàng điện tử - eKYC) giúp giảm gian lận, lừa đảo. Đồng thời, việc thành lập sàn giao dịch tài sản số cũng giúp Nhà nước tăng nguồn thu từ thuế và phát triển các ngành nghề liên quan.

Nhiều doanh nghiệp hoạt động trong lĩnh vực blockchain cũng kỳ vọng, việc thành lập sàn giao dịch tiền số sẽ giúp các start-up quay về thị trường Việt Nam, thay vì đổ xô sang Singapore đặt trụ sở như trước đây, đồng thời, giúp Việt Nam thu hút mạnh dòng vốn đầu tư nước ngoài, tạo ra hệ sinh thái tài chính - công nghệ bắt kịp xu thế, khẳng định vị trí trên bản đồ blockchain quốc tế.

Tại Họp báo Chính phủ hồi đầu tháng 8, Thứ trưởng Bộ Tài chính Nguyễn Đức Chi cho biết, Bộ Tài chính đang xây dựng Dự thảo Nghị định về thí điểm giao dịch tài sản số. Bộ đã nghiên cứu rất nhiều kinh nghiệm của các nước trong khu vực và quốc tế. Trên cơ sở ý kiến chỉ đạo của Bộ Chính trị, Chính phủ, Bộ Tài chính sẽ hoàn chỉnh dự thảo, trình Chính phủ ký ban hành, nếu sớm sẽ ban hành ngay trong tháng 8.

Đề nghị nhanh chóng thành lập sàn giao dịch tài sản số, tiền số tại Việt Nam, ông Trần Xuân Tiến phân tích, nếu 1 - 2 năm tới mà không mở cửa sàn giao dịch tiền số, Việt Nam sẽ bị bỏ lại phía sau. Theo chuyên gia này, Việt Nam xây dựng sàn trong nước để quản lý thanh khoản và dữ liệu, đồng thời cho phép sàn quốc tế tham gia để bảo đảm cạnh tranh, học hỏi, bởi các sàn quốc tế có kinh nghiệm vận hành và quản lý rủi ro nhiều năm, có mức độ bảo mật rất cao.

Về kinh nghiệm vận hành sàn giao dịch tài sản số, tiền số, các chuyên gia cho rằng, nguyên tắc cao nhất của sàn là phải đảm bảo minh bạch, công khai thông tin về khối lượng giao dịch, chi phí, thanh khoản, tránh thao túng thị trường để bảo vệ nhà đầu tư. Ngoài ra, các sàn phải cực kỳ chú trọng vấn đề an ninh, bảo mật và phải tách bạch tài sản của sàn với tài sản của nhà đầu tư.

Đối với nhà đầu tư, các chuyên gia khuyến cáo, thị trường tiền ảo vô cùng hấp dẫn, song cũng rất rủi ro. “Nếu không có kiến thức và thiếu trải nghiệm, thì đầu tư càng nhiều, mất càng nhiều. Do đó, không lao theo tiền số khi chưa đủ kiến thức và trải nghiệm. Nếu mới đầu tư, thì nên đi chậm lại”, ông Nguyễn Thế Vinh khuyến nghị.

Trong khi đó, tự nhận là đã “đổ máu” rất nhiều trên sàn tiền số, luật sư Đào Tiến Phong, Giám đốc điều hành Hãng Luật Investpush chia sẻ kinh nghiệm, nhà đầu tư phải có kiến thức; với mỗi dự án tiền ảo, cần kiểm tra kỹ, đặc biệt là về mô hình kinh doanh, đội ngũ sáng lập, chấp hành nghiêm chỉnh các quy định về thuế…