Hà Nội tăng tốc kiến tạo hệ sinh thái sáng tạo đô thị

Ngày 10/12/2025, tại Cung Thiếu nhi Hà Nội, thành phố Hà Nội tổ chức Lễ công bố Khung hoạt động Lễ hội Thiết kế sáng tạo Hà Nội 2026 và ra mắt Mạng lưới không gian sáng tạo Hà Nội.

Sự kiện do UBND TP. Hà Nội và Hội Kiến trúc sư Việt Nam chỉ đạo, Sở Văn hóa và Thể thao cùng Tạp chí Kiến trúc phối hợp tổ chức, với sự đồng hành của UNESCO, Tập đoàn Sovico cùng nhiều đối tác khác.

Phó chủ tịch UBND Thành phố Hà Nội Vũ Thu Hà phát biểu. Ảnh: BTC.

Lễ hội được triển khai từ năm 2021 và đến nay đã hình thành một hệ sinh thái đặc biệt, nơi những nguồn lực sáng tạo gặp nhau, nơi quá khứ và tương lai được kết nối bằng nghệ thuật, di sản và công nghệ, góp phần tạo dựng nền công nghiệp sáng tạo của Thủ đô.

Hành trình này bắt nguồn từ năm 2019 khi Hà Nội được UNESCO ghi danh vào Mạng lưới các Thành phố sáng tạo toàn cầu (UNESCO Creative Cities Network - UCCN), trở thành thành phố sáng tạo thứ 246 của thế giới và là Thủ đô thứ 32 được công nhận ở lĩnh vực Thiết kế sáng tạo.

Mạng lưới hiện đã mở rộng lên 408 thành viên, cho thấy quy mô hội nhập sâu rộng của cộng đồng sáng tạo toàn cầu. Trên nền tảng đó, Hà Nội theo đuổi định hướng phát triển bền vững với cốt lõi là kinh tế sáng tạo và đổi mới tư duy đô thị.

Lễ hội Thiết kế sáng tạo Hà Nội từ năm 2021 đến nay đã minh chứng vai trò của cộng đồng sáng tạo trong quá trình phát triển thành phố. Những chủ đề như “Sức sống mới cho Di sản”, “Sáng tạo - Cống hiến - Vì cộng đồng”, “Thiết kế - Cộng đồng - Sáng tạo” hay “Đối thoại giữa kiến trúc di sản và nghệ thuật đương đại” đã góp phần làm sống lại ký ức đô thị, tạo nên các tương tác mới giữa nghệ thuật và đời sống, mở rộng biên độ sáng tạo của giới trẻ và cộng đồng. 

Tiếp nối dòng chảy đó, Lễ hội Thiết kế sáng tạo Hà Nội 2026 được định vị không dừng lại ở một sự kiện văn hóa nghệ thuật thường niên mà phát triển thành một thiết chế sáng tạo đô thị. Đây sẽ là nơi thử nghiệm các ý tưởng mới và lan tỏa tinh thần sáng tạo thông qua các kết nối liên ngành như nghệ thuật thị giác, thiết kế, kiến trúc, công nghệ, âm thanh, dữ liệu, thủ công và trình diễn.

Một hệ sinh thái sáng tạo đa giác quan được hình thành, nhằm gia tăng chất lượng sống của người dân và nâng cao vị thế của Thủ đô trên bản đồ công nghiệp văn hóa thế giới.

Phó bí thư Thường trực Thành uỷ Hà Nội Nguyễn Văn Phong, Phó chủ tịch UBND Thành phố Hà Nội Vũ Thu Hà và Ban tổ chức chụp ảnh kỷ niệm với đội ngũ sáng tạo Hà Nội.

Phát biểu khai mạc, bà Vũ Thu Hà, Phó chủ tịch UBND Thành phố Hà Nội nhấn mạnh mong muốn biến các giá trị văn hóa, di sản vật thể và phi vật thể cùng hệ thống làng nghề truyền thống thành những dự án sáng tạo có sức sống dài hạn.

“Đây là con đường để kết nối gìn giữ văn hóa với đổi mới tư duy và phát triển kinh tế. Hà Nội kỳ vọng có thêm sự đồng hành của các cơ quan quản lý, trường đại học, doanh nghiệp, nghệ nhân, kiến trúc sư, nhà thiết kế, nghệ sĩ và cộng đồng sáng tạo để cùng xây dựng một hệ sinh thái sáng tạo Việt Nam giàu bản sắc, hiệu quả và bền vững ở tầm cao mới”, Phó Cchủ tịch UBND Thành phố Hà Nội nói.

Trong định hướng đó, các hoạt động chủ đạo của Lễ hội 2026 được thiết kế theo tiếp cận kinh tế sáng tạo. Triển lãm sáng tạo, hội chợ sáng tạo, diễn đàn sáng tạo, cuộc thi sáng tạo, dự án sáng tạo, giải thưởng thiết kế sáng tạo, quỹ sáng tạo và hệ thống hạ tầng sáng tạo sẽ vận hành như một chuỗi giá trị liên kết, tạo môi trường thử nghiệm và ươm mầm ý tưởng cho cộng đồng.

Tinh thần sáng tạo lan tỏa rộng khắp

Đại diện UNESCO tại Việt Nam, ông Jonathan Wallace Baker chia sẻ kỳ vọng vào bước chuyển từ tổ chức lễ hội sang xây dựng hệ sinh thái sáng tạo.

Theo ông, điều này mở ra cơ hội bền vững cho nhà thiết kế, nghệ sĩ, doanh nghiệp sáng tạo, sinh viên và cộng đồng. Ông nhấn mạnh: “Sáng tạo sẽ trở thành một thực hành chung, nơi mọi người cùng tham gia và đưa vào đời sống hằng ngày. UNESCO tiếp tục đồng hành cùng Hà Nội trên hành trình trở thành một không gian của trí tưởng tượng, kết nối và đổi mới”.

Ông Jonathan Wallace Baker, Trưởng Đại diện Văn phòng UNESCO tại Việt Nam phát biểu. Ảnh: BTC.

Khung không gian tổ chức Lễ hội 2026 mở rộng hơn các năm trước với năm khu vực đại diện cho tinh thần phát triển liên ngành.

Khu vực Di sản gồm Chợ Đồng Xuân - Bắc Qua và Trung tâm công nghiệp văn hóa Đồng Xuân, được định hướng trở thành nơi hội tụ của sắp đặt nghệ thuật, đổi mới mô hình thương mại văn hóa, kết nối nghệ nhân, nhà thiết kế và tiểu thương để hình thành tuyến trải nghiệm mới về di sản và sáng tạo.

Khu vực Kẻ Chợ với 36 phố nghề Phố cổ Hà Nội được đặt mục tiêu tái sinh không gian “Thị - Phố - Nghề”, kiến tạo các phố hàng sáng tạo gắn với sinh hoạt đương đại, đồng thời kết nối với hệ thống làng nghề tinh hoa của Hà Nội.

Khu vực Tương lai là mạng lưới công viên thành phố, nơi diễn ra các hoạt động giáo dục sáng tạo và kỹ năng tương lai dành cho học sinh, sinh viên, cùng các cuộc thi, workshop, sân chơi Fablab ngoài trời và trại sáng tác.

Khu vực Sinh thái tại Bãi giữa sông Hồng được thiết kế như một mô hình cộng sinh đô thị - sinh thái, thử nghiệm nghệ thuật cảnh quan, sử dụng vật liệu địa phương, thiết kế tuần hoàn và phát triển các tuyến trải nghiệm đường thủy.

Khu vực Cộng đồng trải rộng toàn thành phố, mời gọi các đại sứ quán, tổ chức quốc tế, trung tâm văn hóa, cơ sở di tích, trường đại học, nhà hát, bảo tàng, nhà hàng và quán cà phê tự nguyện tổ chức các hoạt động sáng tạo hoặc hỗ trợ nghệ sĩ triển khai dự án.

Trong vai trò kết nối, kiến trúc sư Hoàng Thúc Hào, Phó chủ tịch Hội Kiến trúc sư Việt Nam nhấn mạnh, kiến trúc sư, nhà thiết kế, nghệ sĩ và nghệ nhân chính là lực lượng nuôi dưỡng và lan tỏa những không gian văn hóa nhân bản. Ông cho rằng, sự gắn kết với cộng đồng, chất liệu bản địa và khả năng tái sinh các không gian nhỏ bé là đóng góp rất riêng của giới sáng tạo Việt.

Trình diễn GOM show tại chương trình.

Kiến trúc sư Hoàng Thúc Hào tin tưởng tầm nhìn của Thành phố kết hợp với sự tham gia rộng rãi của cộng đồng sáng tạo sẽ đưa Lễ hội Thiết kế sáng tạo Hà Nội phát triển mạnh mẽ, khẳng định Hà Nội xứng danh Thành phố sáng tạo, nơi di sản được tôn trọng, con người được truyền cảm hứng và tương lai được kiến tạo mỗi ngày.

Lễ hội Thiết kế sáng tạo Hà Nội 2026 sẽ khởi động bằng sự kiện “Tụ hội sáng tạo” tại Quảng trường Đông Kinh Nghĩa Thục và khu vực Hoàn Kiếm vào đầu tháng 1/2026. Đây sẽ là điểm hẹn nghệ thuật liên ngành, quy tụ mạng lưới không gian sáng tạo và những ý tưởng giàu tính ứng dụng, đồng thời kêu gọi đồng hành của các tổ chức, doanh nghiệp và cộng đồng.

Một dấu mốc quan trọng trong lễ công bố là Sở Văn hóa và Thể thao Hà Nội trao Chứng nhận Không gian văn hóa sáng tạo cho 82 không gian đáp ứng tiêu chí theo Bộ Tiêu chí phân loại và đánh giá. Đây là bước tiến khẳng định vai trò của cộng đồng sáng tạo trong cấu trúc phát triển đô thị, đặt nền móng cho hệ sinh thái sáng tạo bền vững của Thủ đô.

Trong bối cảnh Hà Nội đang nỗ lực phát triển công nghiệp văn hóa như một động lực kinh tế, việc hình thành mạng lưới không gian sáng tạo cùng khung hoạt động Lễ hội 2026 là bước đi chiến lược. Hà Nội đang gọi mời cộng đồng cùng sáng tạo, cùng kiến tạo và cùng định hình diện mạo văn hóa của thành phố trong kỷ nguyên mới.