Bệnh Whitmore có diễn biến và triệu chứng lâm sàng đa dạng, cần chẩn đoán phân biệt với nhiều bệnh. Khi được chẩn đoán và điều trị không đúng, bệnh có tỷ lệ tử vong cao, có thể lên tới 40%.

Ảnh minh họa

Thời gian qua, Trung tâm Bệnh Nhiệt đới, Bệnh viện Bạch Mai liên tục tiếp nhận các ca bệnh với triệu chứng sốt, kém ăn, sụt cân, sưng và áp xe một số vị trí trên cơ thể. Các dấu hiệu, triệu chứng của bệnh nhân rất giống và thường nhầm lẫn với bệnh lao, nhiễm khuẩn tụ cầu.

Tại đây, các bác sỹ chẩn đoán nghi ngờ ca bệnh Whitmore, tiến hành cấy máu, mủ từ các vị trí áp xe, đưa ra phác đồ điều trị cho bệnh nhân. Sau khi phát hiện vi khuẩn Burkholderia pseudomallei, vi khuẩn gây bệnh Whitmore (Melioidosis), bệnh nhân được giải thích, tư vấn về phác đồ điều trị kéo dài để tránh tái phát.

Đơn cử như bệnh nhân T.V.L., 58 tuổi (Sóc Sơn, Hà Nội) vào viện trong tình trạng viêm phổi, áp xe tiền liệt tuyến, trực tràng, kém ăn, sụt cân. Áp xe chính là các ổ nhiễm trùng do vi khuẩn tạo ra.

Bệnh nhân chia sẻ, xung quanh khu vực sinh sống cũng từng có trường hợp nhiễm bệnh Whitmore tử vong. Tương tự, bệnh nhân P.C.G., 48 tuổi (Can Lộc, Hà Tĩnh) nghề nghiệp làm ruộng, thợ xây, hay tiếp xúc với bùn đất.

Bệnh nhân vào viện trong tình trạng sốt, sưng đau, áp xe tay trái, đau nhức trong xương. Trước đó, bệnh nhân đã nhiều lần bị áp xe ở các vị trí khác nhau trên cơ thể, tái đi tái lại, điều trị ở tuyến dưới không tìm ra nguyên nhân.

Còn bệnh nhân V.Đ.L., 45 tuổi, (Trực Ninh, Nam Định), tiền sử khỏe mạnh bình thường. Anh V.Đ.L. bị sốt cao nhiều ngày, sưng đau mông phải, ho đờm, khó thở, vào viện trong tình trạng sốc nhiễm khuẩn nặng.

Cả ba bệnh nhân trên đều có bệnh nền đái tháo đường, trong đó có người sau khi vào viện điều trị sốt, viêm phổi, sưng áp xe phát hiện nền bệnh đái tháo đường, thậm chí có bệnh nhân Whitmore đã xâm nhập vào tận xương, gây viêm.

Các ca bệnh Whitmore được sử dụng phác đồ kháng sinh; xử trí các ổ áp xe, kiểm soát đường máu, dinh dưỡng và nâng cao thể trạng. Hiện các bệnh nhân đã cắt sốt, ổ áp xe được xử lý, sức khỏe được cải thiện, ăn uống và đi lại được.

Mới đây, Bệnh viện Bạch Mai lại tiếp nhận một ca đặc biệt. Đó là nam bệnh nhân L.D.D., 45 tuổi (Thái Bình), tiền sử đái tháo đường và làm nghề lái tàu trên biển, bệnh nhân được phát hiện có ổ áp xe trong não.

Sau hơn 20 ngày điều trị, bệnh nhân được hạ sốt, đỡ đau đầu, xét nghiệm ổn định. Tuy nhiên, trường hợp này cần được điều trị kháng sinh và theo dõi kéo dài ít nhất trong 6 tháng tiếp theo.

Thời gian qua, nhiều bệnh viện cũng đã tiếp nhận, điều trị các ca bệnh Whitmore. Đơn cử như Bệnh viện Đa khoa tỉnh Hòa Bình đã điều trị cho 2 ca mắc bệnh Whitmore. Trước đó cuối tháng 8, tỉnh Đồng Nai cũng ghi nhận một trường hợp nhiễm vi khuẩn Whitmore là bé gái 14 tuổi.

Tương tự, Bệnh viện Bệnh nhiệt đới Trung ương cũng đã điều trị cho nam bệnh nhân Đ.V.N. (69 tuổi, ở TP Chí Linh, tỉnh Hải Dương) mắc bệnh Whitmore có tiền sử đái tháo đường nặng.

Bác sỹ Nguyễn Hồng Long, Phó Trưởng khoa Nhiễm khuẩn Tổng hợp, Bệnh viện Bệnh nhiệt đới Trung ương cho biết, Whitmore có biểu hiện lâm sàng đa dạng, khó chẩn đoán, do đó, bệnh cũng dễ bị bỏ sót hoặc chẩn đoán nhầm với các bệnh khác. Chính vì vậy, bệnh nhân có thể tử vong do viêm phổi, nhiễm trùng máu và sốc nhiễm khuẩn.

Bệnh Whitmore thường diễn biến cấp tính với các biểu hiện: viêm phổi, nhiễm trùng xương khớp, hệ thần kinh, gan, lách, tuyến tiền liệt, nhiễm trùng huyết, hoặc sốc nhiễm khuẩn. Bệnh có thể diễn biến mạn tính với biểu hiện viêm phổi như bệnh lao hoặc áp xe nhiều cơ quan như nhiễm khuẩn tụ cầu.

Whitmore lây nhiễm qua đường hô hấp hoặc tiếp xúc với môi trường có chứa vi khuẩn. Đặc biệt là khi có vết trầy xước trên da, nguy cơ lây nhiễm càng cao và bệnh nhanh tiến triển hơn.

Những người có một hoặc nhiều bệnh nền như đái tháo đường, nghiện rượu, bệnh phổi, thận, gan mạn tính, trong đó đặc biệt là bệnh đái tháo đường nguy cơ nhiễm bệnh cao, dễ gây ra các biến chứng nguy hiểm, có thể dẫn đến tử vong. Nếu được điều trị đúng và đủ phác đồ, bệnh nhân có thể được chữa khỏi, tuy nhiên tỷ lệ tử vong cao, có thể lên đến 40%.

Để giảm thiểu nguy cơ mắc Whitmore, PGS-TS.Đỗ Duy Cường, Giám đốc Trung tâm Bệnh nhiệt đới, Bệnh viện Bạch Mai khuyến cáo, người dân không nên tiếp xúc trực tiếp với đất, nước bẩn, ứ đọng lâu ngày, đặc biệt là khi có vết thương ngoài da, vết trầy xước, chảy máu; hoặc người có nhiều bệnh lý nền.

“Việt Nam là vùng dịch tễ lưu hành Whitmore. Khi người bệnh bị sốt, có các ổ viêm, áp xe nhiều nơi cần nghĩ ngay đến nguy cơ mắc Whitmore, đặc biệt người có bệnh nền đái tháo đường. Việc cấy phát hiện Whitmore sớm rất quan trọng trong lộ trình, phác đồ điều trị, giảm thiểu nguy cơ tử vong”, PGS.TS Đỗ Duy Cường lưu ý.

Theo Cục Y tế dự phòng, Bộ Y tế, hiện nay whitmore là căn bệnh chưa có vắc-xin tiêm phòng, cũng chưa có bất kỳ khuyến cáo nào về sử dụng kháng sinh dự phòng. 

Do đó những biện pháp phòng tránh trên mặc dù rất căn bản nhưng chúng ta không được chủ quan. Ở những người có sức đề kháng kém (ví dụ như người đang mắc bệnh nhiễm trùng mạn tính, sử dụng thuốc corticoid kéo dài, bệnh đái tháo đường, bệnh thận hoặc người nghiện rượu, nghiện ma túy...): khi vi khuẩn xâm nhập máu sẽ gây nhiễm khuẩn huyết nặng hơn. Do đó, những người này có nguy cơ cao hơn, cần chú ý phòng bệnh hơn.

Các biện pháp phòng bệnh chủ yếu là đảm bảo vệ sinh cá nhân, vệ sinh môi trường, sử dụng bảo hộ lao động khi làm việc có tiếp xúc với đất, nước bị nhiễm khuẩn hoặc trong môi trường không đảm bảo vệ sinh, làm sạch hoàn toàn vết rách da, trầy xước hoặc bỏng bị nhiễm bẩn và thực hiện ăn chín uống chín.