Nhìn tổng thể, Sabeco vẫn là doanh nghiệp có biên lợi nhuận tốt nhất thị trường bia Việt Nam

Thị trường Việt Nam bước vào chu kỳ M&A sôi động trong giai đoạn 2012-2017 và một trong những nhóm nhà đầu tư năng động, bền bỉ nhất phải kể đến các tập đoàn Thái Lan. Với chiến lược mở rộng thị trường, kiểm soát chuỗi cung ứng và chiếm lĩnh các ngành hàng tiêu dùng thiết yếu, các “ông lớn” xứ chùa vàng đã ghi dấu đậm nét thông qua hàng loạt thương vụ trị giá từ hàng trăm triệu đến hàng tỷ USD.

Gần một thập niên sau các thương vụ đình đám như Sabeco, Nhựa Bình Minh, Prime Group, Nguyễn Kim, B’s Mart hay mới đây là loạt doanh nghiệp nhựa, bao bì, câu hỏi được đặt ra là: hiệu quả thực sự của dòng vốn Thái Lan tại Việt Nam đến đâu?

Hai trường hợp điển hình như Sabeco và Nhựa Bình Minh phần nào phác họa rõ nét cách các nhà đầu tư Thái kiên trì, tính toán và biết cách tối ưu hóa giá trị tài sản sau thâu tóm.

“Trái ngọt” từ “viên ngọc quý” Sabeco

Thông tin gây chú ý tuần qua là việc ThaiBev thông qua Sabeco chuẩn bị thu về gần 15.500 tỷ đồng cổ tức. Tháng 12/2017, ThaiBev chi 4,8 tỷ USD (khoảng 110.000 tỷ đồng khi đó) để mua 53,6% Sabeco, trở thành thương vụ M&A lớn nhất lịch sử Việt Nam. Không ít chuyên gia từng lo ngại mức giá mua quá cao và khả năng hoàn vốn. Tuy nhiên, 8 năm qua cho thấy chiến lược tài chính của ThaiBev đang phát huy hiệu quả.

Sabeco dự kiến tạm ứng cổ tức năm 2025 với tỷ lệ 20% tiền mặt (2.000 đồng/cổ phiếu), mang về khoảng 1.375 tỷ đồng cho nhà đầu tư Thái. Tính cộng dồn từ năm 2017, tổng cổ tức ThaiBev đã nhận đạt khoảng 15.468 tỷ đồng. Dù chỉ tương đương gần 14% vốn đầu tư ban đầu, nhưng trong bối cảnh ThaiBev vay toàn bộ số tiền mua Sabeco với lãi suất 2,4-3%/năm, dòng tiền cổ tức đều đặn là “phao tài chính” giúp họ duy trì đòn bẩy trong suốt một thập kỷ.

ThaiBev đã khai thác Sabeco theo hướng tối ưu cho cấu trúc tài chính của mình: đảm bảo dòng tiền vững chắc từ cổ tức.

Về hoạt động kinh doanh, Sabeco vẫn giữ vị thế số 1 dù ngành bia Việt Nam suy giảm từ năm 2023 bởi lạm phát, thay đổi hành vi tiêu dùng và siết phạt nồng độ cồn. Công ty Chứng khoán Rồng Việt (VDSC) dự báo sản lượng bia toàn ngành năm 2025 giảm khoảng 3%. Kết quả là doanh thu 9 tháng 2025 của Sabeco giảm 17%, lợi nhuận sau thuế giảm nhẹ 1% xuống 3.454 tỷ đồng; thị phần duy trì quanh 33-34% và có thể giảm nhẹ còn 33% vào 2029.

Dù vậy, quý III/2025 ghi nhận điểm sáng khi Sabeco đạt 1.404 tỷ đồng lợi nhuận, cao nhất 3 năm nhờ giá vốn giảm, hiệu quả sản xuất cải thiện và lợi nhuận tài chính tăng do hoàn nhập dự phòng đầu tư từ vụ Bia Bình Tây.

Nhìn tổng thể, Sabeco vẫn là doanh nghiệp có biên lợi nhuận tốt nhất thị trường bia Việt Nam nhờ thương hiệu mạnh, mạng lưới phân phối rộng, kiểm soát chi phí chặt chẽ và khả năng điều chỉnh chiến lược marketing linh hoạt. Trong mắt ThaiBev, Sabeco vẫn là “viên ngọc quý” không chỉ vì dòng tiền chắc chắn, mà còn bởi vị thế độc tôn tại thị trường bia lớn thứ ba Đông Nam Á.

Nếu Sabeco mang dấu ấn chiến lược thị trường, thì Nhựa Bình Minh (BMP) của SCG lại là thương vụ tài chính điển hình: hiệu quả cao, rủi ro thấp.

Nawaplastic Industries - công ty con của SCG trở thành cổ đông lớn của BMP từ năm 2012 và nắm quyền chi phối từ năm 2018. Tổng vốn đầu tư để sở hữu 54,99% BMP vào khoảng 2.750 tỷ đồng. Đến cuối 2024, SCG đã nhận 2.824 tỷ đồng cổ tức, tức chỉ bằng dòng cổ tức hằng năm, họ đã thu hồi toàn bộ vốn.

Không dừng lại ở đó, BMP tiếp tục duy trì cổ tức cao: riêng đợt chi trả đầu năm 2025, Nawaplastic nhận 292,6 tỷ đồng. Giá cổ phiếu BMP hiện quanh 170.900 đồng, mức cao nhất lịch sử và đưa giá trị phần sở hữu của SCG lên gần 7.700 tỷ đồng, gấp 2,8 lần vốn đầu tư. Nếu cộng cả cổ tức và tăng giá tài sản, đây là một trong những thương vụ M&A sinh lời cao nhất của nhà đầu tư ngoại trong 15 năm qua.

Dưới sự vận hành theo mô hình SCG, BMP phục hồi mạnh mẽ. Quý III/2025, biên lợi nhuận gộp đạt 48%, cao nhất từ 2018; lợi nhuận 9 tháng tăng 27% lên 967 tỷ đồng, hoàn thành 92% kế hoạch năm. Động lực tăng trưởng đến từ nhu cầu ống nhựa xây dựng, hạ tầng phục hồi, công suất nhà máy được tối ưu và giá hạt nhựa giảm.

Cách người Thái “chiếm lĩnh” thị trường Việt Nam

Một trong những lý do thành công của doanh nghiệp Thái tại Việt Nam nằm ở việc có chiến lược M&A bài bản cộng với khả năng tích hợp chuỗi cung ứng và tận dụng đồng thời lợi thế từ thị trường Cộng đồng Kinh tế ASEAN (AEC).

Đầu tiên người Thái không mua doanh nghiệp đang suy yếu, họ chỉ nhắm tới các tên tuổi có vị thế dẫn đầu thị trường ngành, lĩnh vực đó, có nền tảng vận hành tốt và mạng lưới phân phối rộng. Có thể kể đến những cái tên trong các lĩnh vực như về sản xuất nhựa có Nhựa Bình Minh, Nhựa Duy Tân (mảng bao bì cứng), Bao bì Tín Thành - Batico (bao bì mềm phức hợp), hay Bao bì Biên Hòa - SOVI (thùng carton); Đồ uống có Sabeco, ngành vật liệu xây dựng có Prime Group; ngành bao bì có quy mô lớn gồm Sovi, Batico, bán lẻ có Nguyễn Kim, Big C…

Sau khi hoàn tất thương vụ M&A, các doanh nghiệp Thái đã nhanh tay tích hợp chuỗi cung ứng toàn khu vực. SCG sử dụng BMP, Duy Tân, Sovi, Batico làm “mắt xích” cho tổ hợp hóa dầu 5 tỷ USD Long Sơn.

Central Retail sử dụng Big C (GO!) làm điểm trung chuyển hàng Thái sang Việt Nam và ngược lại. Trong khi đó, ThaiBev dùng Sabeco làm trụ cột mở rộng sang Lào, Campuchia, Myanmar.

Ngoài ra, khác nhiều nhà đầu tư ngắn hạn, doanh nghiệp Thái ít khi thoái vốn sớm mà ưu tiên duy trì quản trị chặt, ưu tiên dòng tiền hơn tăng trưởng nóng, sẵn sàng dành 5-7 năm để chuẩn hóa hệ thống.

Đây là phong cách phù hợp với các ngành tiêu dùng, bán lẻ, nhựa hay vật liệu xây dựng, nơi Việt Nam có nhu cầu lớn và tăng trưởng bền vững.

Vì sao Việt Nam hút vốn Thái mạnh mẽ?

Dù đã tạo dấu ấn với nhiều thương vụ sinh lời ấn tượng, hành trình đầu tư của các tập đoàn Thái Lan tại Việt Nam chưa bao giờ “trải hoa hồng”. Các mảng kinh doanh đang đối mặt với bài toán tăng trưởng, chưa đạt kỳ vọng. Tuy vậy, Việt Nam vẫn giữ vị thế “điểm vàng” trong chiến lược dài hạn của các đại gia Thái. Quy mô đầu tư ngày càng lớn và cam kết mở rộng liên tục đã nói lên điều đó.

Việt Nam tiếp tục là “điểm đến vàng” của nhà đầu tư Thái Lan nhờ ba lợi thế cốt lõi. Thứ nhất, quy mô dân số 100 triệu người giúp Việt Nam trở thành thị trường tiêu dùng lớn thứ ba ASEAN, dẫn đầu về tốc độ tăng trưởng, mảnh đất màu mỡ hiếm có cho các ngành FMCG, thực phẩm, bán lẻ và dịch vụ. Thứ hai, vai trò ngày càng lớn trong chuỗi sản xuất - xuất khẩu giúp Việt Nam trở thành mắt xích quan trọng để doanh nghiệp Thái tích hợp chuỗi cung ứng với Thái Lan và Indonesia, từ đó tối ưu chi phí và gia tăng hiệu quả vận hành. Thứ ba, thị trường M&A tại Việt Nam vẫn rộng mở, đặc biệt trong các ngành phân mảnh như F&B, logistics, bán lẻ hiện đại, vật liệu xây dựng, hóa chất và FMCG… là những lĩnh vực mà nhà đầu tư Thái vốn có lợi thế vượt trội.

Một thập kỷ qua, dòng vốn Thái không chỉ thâu tóm, mà còn khai thác tài sản Việt một cách hiệu quả và bền vững. Hai thương vụ Sabeco và Nhựa Bình Minh là ví dụ điển hình: Sabeco mang lại dòng tiền mạnh cho ThaiBev, còn BMP chứng minh việc chọn đúng doanh nghiệp đầu ngành có thể mang lại tỷ suất sinh lời vượt kỳ vọng. Vốn Thái không theo mô hình đánh nhanh rút nhanh, mà hướng tới xây dựng hệ sinh thái dài hạn, coi Việt Nam là thị trường trọng yếu trong chiến lược ASEAN.

Theo nghiên cứu mới nhất của Deloitte (The Growth Transformer’s Playbook) mới công bố, các doanh nghiệp coi M&A là trụ cột trong chiến lược chuyển đổi đang tăng trưởng vượt trội so với những đối thủ truyền thống, ghi nhận lợi nhuận cho cổ đông tăng tới 464%, gấp hơn hai lần chỉ số S&P 1200. Phân tích hơn 2.000 thương vụ lớn từ năm 2015 cho thấy các doanh nghiệp dẫn đầu đều tận dụng những thương vụ mua lại táo bạo, thoái vốn chiến lược và hợp tác hệ sinh thái để tái cấu trúc mô hình vận hành, khai phá thị trường mới và nắm bắt giá trị theo cách hiện đại hơn. Các mục tiêu M&A được xác định bài bản giúp hiệu quả thương vụ vượt trung bình 23%.

Trong thập niên tới, Việt Nam gần như chắc chắn tiếp tục là bản đồ đầu tư ưu tiên số 1 của dòng vốn Thái, nơi họ không chỉ tìm kiếm tăng trưởng, mà còn tái cân bằng chuỗi cung ứng để mở rộng ảnh hưởng ra toàn Đông Nam Á.

Muralidhar M.S.K., Lãnh đạo Dịch vụ Tư vấn Chiến lược, Rủi ro và Giao dịch của Deloitte Đông Nam Á, cho rằng, M&A kiến tạo đột phá đang trở thành động lực then chốt giúp doanh nghiệp tăng tốc. Trong bối cảnh chuỗi cung ứng, công nghệ và kỳ vọng khách hàng tại Đông Nam Á biến đổi nhanh chóng, các thương vụ và quan hệ đối tác chiến lược mở ra cơ hội tái cấu trúc danh mục đầu tư và bổ sung những năng lực mới.

“Khi tận dụng đồng thời nhiều đòn bẩy tăng trưởng, doanh nghiệp có thể đạt tốc độ và quy mô mà khu vực đòi hỏi, qua đó tái định hình mô hình kinh doanh, hướng tới phát triển bền vững và tạo giá trị lâu dài vượt xa từng thương vụ riêng lẻ”, ông nói.