Hàng loạt thương vụ hâm nóng thị trường

Dù chưa xuất hiện các thương vụ “bom tấn” như những năm trước, nhưng từ đầu năm 2025 đến nay, thị trường M&A ghi nhận sự dịch chuyển mạnh mẽ sang lĩnh vực công nghệ và khởi nghiệp, với các giao dịch có quy mô lớn và mang tính chiến lược hơn.

Thương vụ đáng chú ý nhất là Appirits Inc. công bố thỏa thuận mua lại toàn bộ Công ty cổ phần Bunbu của Việt Nam từ các cổ đông cá nhân, với tổng giá trị khoảng 241 triệu USD, bao gồm 66,6 triệu USD tiền mặt và 174,4 triệu USD dưới dạng earn-out (người mua trả thêm cho người bán một khoản tiền dựa trên hiệu quả hoạt động tương lai của công ty sau khi giao dịch hoàn tất).

Một thương vụ gây xôn xao giới công nghệ khác là Qualcomm mua lại Công ty Ứng dụng và Nghiên cứu trí tuệ nhân tạo MovianAI, trước đây là bộ phận AI tạo sinh của VinAI thuộc hệ sinh thái Vingroup. Theo đó, Qualcomm nắm giữ 65% vốn MovianAI, mang lại cho Vingroup khoản lãi 1.765 tỷ đồng. Trước đó, cuối năm 2024, VinBrain - đơn vị chuyên về trí tuệ nhân tạo và khoa học dữ liệu của Vingroup, cũng đã bán lại cho Nvidia.

Tiếp đó, Techcoop - một start-up công nghệ nông nghiệp của Việt Nam đã kết thúc thành công vòng gọi vốn Series A trị giá 70 triệu USD, bao gồm 28 triệu USD vốn cổ phần và 42 triệu USD vốn vay.

Nền tảng AI Hay Việt Nam cũng huy động 10 triệu USD trong vòng Series A do Argor Capital dẫn dắt, nâng tổng vốn huy động lên hơn 18 triệu USD.

Nền tảng thương mại điện tử xe máy OKXE Vietnam đã huy động 14,5 triệu USD từ Kwangju Bank, JB Financial Group và The Invention Lab.

Start-up xe máy điện Dat Bike huy động thành công 22 triệu USD trong vòng gọi vốn Series B, nâng tổng số vốn lên 47 triệu USD.

Bên cạnh đó là các thương vụ đáng chú ý khác như: GS Microelectronics (GSME, Mỹ) mua lại Sinble Technology Vietnam - chi nhánh của một start-up Singapore chuyên thiết kế chip; Concentrix Corporation hoàn tất mua lại Công ty TNHH SAI Digital có trụ sở tại TP.HCM; Startup fintech iNexus Việt Nam huy động thành công vốn từ Ansible Ventures…

Có thể thấy, xu hướng này phù hợp với bức tranh M&A toàn cầu, khi dòng vốn chuyển dịch từ nhóm tài sản cố định sang nhóm tài sản vô hình dựa trên tri thức và công nghệ, đặc biệt là các công nghệ mới nổi như AI, chip bán dẫn, máy tính lượng tử.

Báo cáo của PwC cho thấy, hơn 70% giá trị các thương vụ toàn cầu từ năm 2024 đến nay tập trung vào công nghệ, dữ liệu và dược phẩm - những ngành có biên lợi nhuận cao dựa trên năng lực sáng tạo.

Cờ tới tay nhóm công nghệ

Từ các thương vụ M&A, dễ nhận thấy các quỹ ngoại và “ông lớn” công nghệ đang đặc biệt quan tâm tới AI, bán dẫn, dữ liệu, fintech - những lĩnh vực chiến lược mà Việt Nam đang đẩy mạnh đầu tư.

Trên bình diện chung, xu hướng này cho thấy sự thay đổi rõ nét. Dù các lĩnh vực thực nghiệp như bất động sản, tiêu dùng, công nghiệp, tài chính vẫn thu hút vốn, nhưng mức độ hấp dẫn và tính chiến lược dài hạn đã giảm.

Dẫn lại câu chuyện, từ khi đổi mới (năm 1986) đến năm 1999, Việt Nam có 29 công ty đạt giá trị tỷ USD; giai đoạn tiếp theo chỉ có thêm 10 công ty tỷ USD mới; còn từ năm 2020 đến 2024, không có công ty tỷ USD nào xuất hiện.

Bà Lê Hàn Tuệ Lâm, CEO VinVentures nhận định: “Điều này phản ánh thực tế phần lớn các ngành công nghiệp truyền thống đã trưởng thành. Các doanh nghiệp trong ngành ngân hàng, bất động sản, sản xuất… đã ổn định, việc gia nhập các ngành này hiện nay là rất khó do rào cản lớn và thị trường đã định hình rõ ràng. Tuy nhiên, công nghệ đang mở ra một mặt trận mới, nơi Việt Nam cạnh tranh sát sao với các nước Đông Nam Á”.

Theo bà Lâm, đến năm 2030, Việt Nam sẽ có thêm ít nhất 6 kỳ lân mới. Lĩnh vực công nghệ được kỳ vọng tăng trưởng “nóng” rõ rệt, không chỉ ở tốc độ phát triển, mà còn ở quy mô các thương vụ đầu tư, với hàng chục triệu USD được huy động từ các quỹ trong và ngoài nước.

Ông Đinh Thế Anh, Phó tổng giám đốc, kiêm Trưởng bộ phận tư vấn M&A của KPMG Việt Nam cũng cho rằng, lĩnh vực công nghệ sẽ là tâm điểm trong thời gian tới. “Trước đây, các thương vụ M&A chủ yếu nhằm bổ sung vốn cho hoạt động sản xuất - kinh doanh, thì nay nhu cầu đã chuyển sang tìm kiếm hệ sinh thái công nghệ toàn diện”, ông nói.

Trí tuệ nhân tạo (AI), trung tâm dữ liệu, an ninh mạng, fintech và thương mại điện tử đang trở thành “mảnh đất màu mỡ” cho hoạt động M&A.

TS. Nguyễn Anh Tuấn, Chủ tịch Hiệp hội Doanh nghiệp đầu tư nước ngoài đánh giá, các thương vụ trong lĩnh vực công nghiệp và công nghệ đang chuyển dịch theo hướng hợp tác chiến lược dài hạn, thay vì chỉ đơn thuần là thâu tóm. Đây là tín hiệu tích cực, giúp Việt Nam tham gia sâu hơn vào chuỗi giá trị toàn cầu, nâng cao trình độ công nghệ và năng lực sản xuất.

Dự báo, từ nay đến năm 2028, Việt Nam sẽ chứng kiến hoạt động M&A sôi động trong các lĩnh vực công nghệ, y tế, logistics và năng lượng xanh, được thúc đẩy bởi nhu cầu nội địa tăng cao, ưu tiên ESG và chuyển đổi số. Nỗ lực đổi mới, số hóa và tăng trưởng xanh của Việt Nam tiếp tục là động lực thu hút vốn đầu tư.