Hiện có khoảng 20 triệu người Việt sở hữu tiền ảo. Ảnh: Shutterstock

Hợp thức hóa kênh đầu tư tỷ USD

Theo thống kê của nhiều tổ chức quốc tế, tài sản mã hóa vào Việt Nam hiện khoảng 100-120 tỷ USD. Có khoảng 20 triệu người Việt sở hữu tiền ảo. Đây cũng là lý do Chính phủ đang luật hóa tài sản mã hóa và thí điểm lập sàn giao dịch cho tài sản này, nhằm bảo vệ người dân khỏi lừa đảo, tạo ra kênh đầu tư, kênh huy động mới, đồng thời chống thất thu thuế.

Bộ Tài chính đang xây dựng Dự thảo Nghị quyết của Chính phủ về thí điểm phát hành và giao dịch tài sản mã hóa. Theo Dự thảo, công ty vận hành sàn giao dịch tài sản số phải có vốn tối thiểu 10.000 tỷ đồng. Trong đó, 35% vốn phải do ít nhất hai tổ chức là ngân hàng, công ty chứng khoán, quản lý quỹ, bảo hiểm hoặc doanh nghiệp trong lĩnh vực công nghệ nắm giữ; 65% còn lại được sở hữu bởi các tổ chức, không phải cá nhân.

Bà Đoàn Mai Hạnh, Giám đốc cao cấp Kinh doanh và Tự doanh thị trường tài chính (Chứng khoán TCBS) cho rằng, Dự thảo mở ra cơ hội rất lớn cho các ngân hàng thương mại, công ty chứng khoán, công ty bảo hiểm, công ty quản lý quỹ, hay công ty công nghệ.

Trong đó, theo bà Hạnh, ngân hàng được nêu tên đầu tiên trong danh sách, bởi đây là những tổ chức có tiềm lực tài chính rất mạnh, có thể “chống lưng” cho những trường hợp rủi ro về thanh khoản hay những sự cố có thể xảy ra. Ngoài ra, ngân hàng cũng có kinh nghiệm dày dạn áp dụng KYC (định danh điện tử) hay áp dụng các quy định về phòng chống rửa tiền, quản lý rủi ro về tài chính.

Cũng theo các chuyên gia, quy mô thị trường tiền ảo Việt Nam có thể lên tới cả trăm tỷ USD, nên việc yêu cầu công ty vận hành sàn giao dịch tài sản số phải có vốn điều lệ 10.000 tỷ đồng là hợp lý.

Thực tế, mỗi ngân hàng trong nhóm Big 4 hiện quản lý lượng tiền gửi 1,5 - 2 triệu tỷ đồng. Đến cuối quý I/2025, vốn điều lệ của các ngân hàng này dao động từ 52.000 tỷ đồng đến 83.000 tỷ đồng.

Xét thực tế Việt Nam hiện nay, các ngân hàng và các công ty chứng khoán là những đối tượng tiềm năng nhất, cả về tiềm lực vốn, kỹ thuật, cũng như công nghệ để tham gia vận hành sàn giao dịch tài sản số. Tuy nhiên, đa phần công ty chứng khoán hiện chỉ có vốn điều lệ hơn 1.000 tỷ đồng, nên việc góp vốn, quản lý vốn với công ty 10.000 tỷ đồng không phải là vấn đề đơn giản.

Vận hành công ty quản lý sàn giao dịch tiền số không chỉ đòi hỏi về vốn, công nghệ, bảo mật, quản lý rủi ro…, mà còn đòi hỏi phải biết đầu tư sinh lời.

Ngân hàng nào sẽ tham gia sân chơi tỷ USD?

Hiện rất nhiều công ty chứng khoán, công ty quản lý quỹ bày tỏ sự quan tâm đến việc thí điểm sàn giao dịch tài sản số tại Việt Nam và bày tỏ sẵn sàng tham gia công ty vận hành sàn giao dịch tài sản số.

Ông Mai Huy Tuần, Giám đốc điều hành Công ty cổ phần Công nghệ số SSI cho biết, dù hành lang pháp lý chính thức chưa có, song Công ty đã chuẩn bị 200 nhân sự chuyên biệt, chuẩn bị các hạ tầng, phần mềm, kết nối và học tập với đối tác nước ngoài, đơn vị lưu ký… để sẵn sàng tham gia thị trường khi khung pháp lý hoàn thiện.

Năm qua, SSI đã kết nối với hầu hết các sàn lớn trên thế giới như Binance, OKX, Bybit… và các quỹ đầu tư hàng đầu như VanEck. Tất cả đều chỉ chờ đợi một khung pháp lý rõ ràng từ Việt Nam để có thể liên kết với SSI, thành lập các quỹ, công ty, từ đó đẩy mạnh đầu tư vào thị trường tài sản mã hóa, đưa dòng vốn quốc tế về Việt Nam. Khi có khung pháp lý về việc thành lập sàn tài sản mã hóa, chúng tôi có thể hỗ trợ để các Dự án của người Việt bước ra thế giới, mang nguồn ngoại tệ lớn về cho đất nước.

- Ông Mai Huy Tuần, Giám đốc điều hành Công ty cổ phần Công nghệ số SSI

Tương tự, bà Đoàn Mai Hạnh cũng cho hay, với kinh nghiệm triển khai công nghệ blockchain từ năm 2022, một khi pháp lý hoàn thiện, TCBS “sẽ đi rất nhanh trong mảng kinh doanh này”.

Theo đại diện TCBS, Công ty đang tập trung vào công tác đào tạo, phát triển cộng đồng nhà đầu tư, đồng thời cũng có sự chuẩn bị kỹ càng về bảo mật.

Tại Đại hội đồng cổ đông thường niên của Techcombank năm nay, ông Hồ Hùng Anh, Chủ tịch HĐQT Techcombank cũng khẳng định: “Với các cơ hội mở ra và nếu luật pháp cho phép, Techcombank đương nhiên muốn tham gia và đóng góp vào việc phát triển, sở hữu các nền tảng công nghệ này”, ông Hồ Hùng Anh khẳng định.

Trước đó, một ngân hàng TMCP khác là VPBank cũng không phủ nhận ý định tham gia thị trường này. Ông Nguyễn Đức Vinh, Tổng giám đốc VPBank cho hay, đây là lĩnh vực vô cùng mới mẻ và nhiều rủi ro. Tuy nhiên, dù muốn hay không, các tổ chức tài chính không thể đứng ngoài cuộc.

“VPBank sẵn sàng tham gia và đang trong quá trình đánh giá, phân tích, tiếp xúc với các đối tác trong khi chờ cơ quan thẩm quyền phê duyệt đề án thí điểm”, ông Vinh cho biết.

Ngược lại, các ngân hàng TMCP có vốn nhà nước lại không mặn mà với việc tham gia vận hành sàn giao dịch tài sản số. Ông Lê Ngọc Lâm, Tổng giám đốc BIDV cho rằng, sàn giao dịch tài sản số sẽ dành cho khối các doanh nghiệp tư nhân. BIDV không có kế hoạch hay chủ trương thành lập loại hình sàn giao dịch này. Bên canh đó, ông nhận định, một sàn giao dịch tài sản số sẽ yêu cầu vốn và năng lực kỹ thuật rất lớn. BIDV chỉ tham gia trong xây dựng cơ chế, chính sách và đóng vai trò như là một ngân hàng thanh toán trên thị trường này.

Theo ông Tô Trần Hòa, Phó trưởng ban Phát triển thị trường chứng khoán (Ủy ban Chứng khoán Nhà nước), cơ quan quản lý không có ý định “ưu tiên” cho bất kỳ loại hình doanh nghiệp nào trong 5 loại hình tổ chức (ngân hàng, công ty chứng khoán, công ty quản lý quỹ, công ty bảo hiểm, công ty công nghệ). Sở dĩ dự thảo quy định 5 loại hình tổ chức này vì công ty vận hành sàn giao dịch tài sản số đòi hỏi những nền tảng cơ bản mà 5 nhóm doanh nghiệp trên đang có sẵn, giúp sàn tài sản số có thể vận hành ngay, không cần chờ thử nghiệm.