Ủy ban Thường vụ Quốc hội cho ý kiến hoàn thiện dự thảo Luật Thuế thu nhập cá nhân sửa đổi

Dự kiến có khoảng 2,3 triệu hộ kinh doanh không phải nộp thuế

Sau khi Quốc hội thảo luận tại tổ và hội trường, Dự thảo Luật Thuế thu nhập cá nhân sửa đổi (Dự thảo) vừa được Ủy ban Thường vụ Quốc hội cho ý kiến để tiếp tục hoàn thiện, trình Quốc hội thông qua ngay trong kỳ họp này.

Báo cáo những vấn đề được tiếp thu, chỉnh lý sau các phiên thảo luận tại Quốc hội, Thứ trưởng Bộ Tài chính Cao Anh Tuấn cho biết, trên cơ sở ý kiến thẩm tra và ý kiến đại biểu Quốc hội, Chính phủ đã chỉ đạo cơ quan soạn thảo nghiên cứu kỹ lưỡng, tiếp thu tối đa và giải trình đầy đủ các ý kiến tham gia và hoàn thiện Dự thảo.

Về nội dung sửa đổi được nhiều đại biểu rất quan tâm là quy định thuế đối với hộ, cá nhân kinh doanh, Dự thảo trình Quốc hội quy định ngưỡng doanh thu chịu thuế là 200 triệu đồng/năm. Tại các phiên thảo luận, nhiều ý kiến đề nghị nâng lên mức cao hơn để tương thích với mức giảm trừ gia cảnh, phù hợp chi phí thực tế, đảm bảo công bằng với người làm công ăn lương, tạo động lực chuyển khu vực phi chính thức sang chính thức.

“Tiếp thu ý kiến thẩm tra và ý kiến đại biểu Quốc hội, Chính phủ đã rà soát và điều chỉnh mức doanh thu không phải nộp thuế của hộ, cá nhân kinh doanh từ 200 triệu đồng/năm lên 500 triệu đồng/năm. Mức này sẽ được trừ trước khi tính thuế theo tỷ lệ trên doanh thu. Cùng với đó, mức doanh thu không chịu thuế giá trị tăng cũng được điều chỉnh tương ứng lên 500 triệu đồng”, Thứ trưởng Cao Anh Tuấn cho biết.

Với sự điều chỉnh đó, trường hợp hộ, cá nhân phân phối, cung cấp hàng hóa có doanh thu 1 tỷ đồng/năm và không xác định được chi phí, thì chỉ phải thực hiện nộp thuế đối với phần vượt trên 500 triệu đồng với thuế suất 0,5%, nghĩa là số thuế phải nộp là 2,5 triệu đồng/năm.

Chính phủ làm rõ, áp dụng mức doanh thu này, theo số liệu hiện nay ngành thuế quản lý tính đến tháng 10/2025, có hơn 2,54 triệu hộ kinh doanh thường xuyên (trong đó có các hộ, cá nhân kinh doanh vẫn đang thực hiện theo phương pháp khoán, một số hộ, cá nhân đang thực hiện theo kê khai), thì dự kiến có khoảng 2,3 triệu hộ kinh doanh không phải nộp thuế (chiếm khoảng 90% trên tổng số 2,54 triệu hộ kinh doanh). Theo ước tính của cơ quan thuế, tổng số thuế giảm (bao gồm cả thuế thu nhập cá nhân và thuế giá trị gia tăng) khoảng 11.800 tỷ đồng.

Đối với hộ cá nhân kinh doanh có doanh thu trên 500 triệu đến 3 tỷ đồng/năm, Thứ trưởng Cao Anh Tuấn cho hay, sẽ áp dụng tính thuế theo thu nhập (doanh thu - chi phí) và áp dụng thuế suất 15%, tương tự thuế thu nhập doanh nghiệp đối với doanh nghiệp có doanh thu dưới 3 tỷ đồng.

Ngoài ra, theo lãnh đạo Bộ Tài chính, Chính phủ sẽ chỉ đạo cơ quan soạn thảo trong quá trình xây dựng các văn bản quy định chi tiết và hướng dẫn nghiệp vụ để việc tính thuế trên thu nhập doanh thu chi phí đảm bảo thuận lợi khả thi khi triển khai thực hiện.

Ủy ban Kinh tế và Tài chính của Quốc hội (cơ quan chủ trì thẩm tra) nhận xét, trong điều kiện cơ quan soạn thảo chưa thể điều chỉnh giảm các mức thuế suất tính theo tỷ lệ % trên doanh thu, việc cho phép khấu trừ mức ngưỡng 500 triệu đồng vào doanh thu chịu thuế (của các hộ có thu nhập vượt ngưỡng) sẽ bù đắp được một phần cho các hộ khi tính toán nghĩa vụ thuế thu nhập cá nhân, thuế giá trị gia tăng trong quá trình chuyển sang nộp thuế theo kê khai doanh thu từ máy tính tiền.

Cơ quan thẩm tra cũng cho rằng, Dự thảo cho phép các hộ có doanh thu cao hơn có thể lựa chọn việc nộp thuế trên thu nhập (nếu có thể xác định được chi phí) với các mức thuế suất tương tự như các doanh nghiệp nhỏ, siêu nhỏ là một bước tiến tích cực trong việc khuyến khích các hộ kinh doanh thực hiện chế độ kế toán, hóa đơn chứng từ đơn giản để từng bước chuyển sang cơ chế như doanh nghiệp.

Lưu ý rằng, thuế đối với hộ, cá nhân kinh doanh là vấn đề đại biểu Quốc hội phát biểu nhiều nhất, Phó chủ tịch Quốc hội Nguyễn Đức Hải đề nghị, Chính phủ bổ sung báo cáo tiếp thu, giải trình và chỉnh lý Dự thảo để nêu cụ thể căn cứ xác định ngưỡng doanh thu không chịu thuế 500 triệu đồng/năm, đảm bảo ngưỡng không chịu thuế này phù hợp, không làm mất kế sinh nhai của các hộ, cá nhân kinh doanh nhỏ, đảm bảo vấn đề mưu sinh và an sinh xã hội.

Đồng thời, đảm bảo sự công bằng về thuế và không ảnh hưởng, cản trở việc chuyển đổi các hộ kinh doanh đủ điều kiện thành doanh nghiệp, đảm bảo tính thuyết phục, tạo sự đồng thuận khi trình Quốc hội thông qua.

Điều chỉnh biểu thuế lũy tiến, các bậc đều giảm nghĩa vụ thuế

Một vấn đề khác trong quá trình thẩm tra, thảo luận tại tổ và hội trường được nhiều đại biểu đề cập là khoảng cách giữa các bậc tại Biểu thuế lũy tiến của thuế thu nhập cá nhân từ tiền lương, tiền công có mức độ chênh lệch khác nhau, đặc biệt là giữa bậc 1, 2 và 3 cách nhau lên đến 10%, giữa bậc 4 và bậc 5 chỉ cách nhau 5%. Do đó, người có thu nhập ở bậc 2 và 3 sẽ chịu áp lực thuế cao hơn so với quy định hiện hành, trong khi số người có thu nhập chịu thuế ở bậc 2 và 3 chiếm phần lớn trong tổng số đối tượng chịu thuế thu nhập cá nhân.

Một số đại biểu đề nghị cân nhắc biểu thuế chỉ quy định đến mức thuế suất 25% hoặc 30%, đồng thời nâng ngưỡng thu nhập chịu thuế tương ứng đối với từng mức thuế suất để góp phần nâng cao khả năng cạnh tranh trong thu hút người lao động có trình độ cao. Có ý kiến đề nghị cân nhắc quy định mức thuế suất cao nhất là 45%, tương tự các nước Trung Quốc, Hàn Quốc, Nhật Bản, Pháp, Australia.

Tiếp thu góp ý, Chính phủ đã chỉnh lý quy định về biểu thuế lũy tiến tại Dự thảo, trong đó điều chỉnh 2 bậc thuế suất của biểu thuế là giảm mức thuế suất 15% (ở bậc 2) xuống 10% và thuế suất 25% (ở bậc 3) xuống 20%.

“Với biểu thuế mới, tất cả các cá nhân đang thực hiện nộp thuế ở các bậc hiện nay đều được giảm nghĩa vụ thuế so với biểu thuế hiện hành. Bên cạnh đó, biểu thuế mới cũng đã khắc phục được việc tăng đột ngột tại một số bậc, đảm bảo tính hợp lý hơn của biểu thuế”, Chính phủ đánh giá.

Về mức thuế suất tại Biểu thuế lũy tiến của thuế thu nhập cá nhân từ tiền lương, tiền công đối với mức thuế suất cao nhất 35% ở bậc 5, theo Chính phủ, đây là đề xuất hợp lý, vì đó là mức thuế suất trung bình, không quá cao, cũng không thấp so với các nước trên thế giới, cũng như trong khu vực ASEAN (Thái Lan, Indonesia, Philippines cũng đang quy định mức thuế suất ở bậc thuế cao nhất là 35%; Trung Quốc là 45%). Ngoài ra, trường hợp điều chỉnh mức 35% xuống 30%, thì sẽ bị cho là chính sách giảm thuế cho người giàu.

Về mức giảm trừ gia cảnh - một trong những nội dung quan trọng, nhận được sự quan tâm đặc biệt của người dân và dư luận trong quá trình sửa đổi, bổ sung Luật Thuế thu nhập cá nhân, Dự thảo đã được chỉnh lý theo hướng đưa mức giảm trừ gia cảnh vào trong Luật. Giao Chính phủ trình Ủy ban Thường vụ Quốc hội điều chỉnh mức giảm trừ gia cảnh này trên cơ sở biến động của giá cả, thu nhập cho phù hợp với tình hình kinh tế - xã hội trong từng thời kỳ.

Tiếp thu ý kiến cơ quan thẩm tra, để tạo thuận lợi cho người nộp thuế, Chính phủ cũng đã rà soát, bổ sung toàn bộ nội dung liên quan đến tiền lương, tiền công tại Dự thảo đảm bảo đồng bộ hiệu lực với biểu thuế lũy tiến từng phần và thời gian áp dụng của mức giảm trừ gia cảnh mới từ ngày 1/1/2026.

Theo nghị trình, Quốc hội sẽ bấm nút thông qua Luật Thuế thu nhập cá nhân (sửa đổi) vào sáng 10/12.