Vicem đang đẩy mạnh thoái vốn tại nhiều công ty liên kết để nâng cao hiệu quả hoạt động (Ảnh: Đức Thanh)

Đồng loạt thoái vốn

Tổng công ty Xi măng Việt Nam (Vicem) vừa công bố kế hoạch đấu giá bán cổ phần theo lô tại nhiều công ty con và liên kết, dự kiến tổ chức trong hai ngày 22-23/12 tới.

Đây là động thái mới của Vicem, thực hiện theo Đề án Cơ cấu lại Tổng công ty giai đoạn 2021-2025, được Bộ Xây dựng phê duyệt tại Quyết định số 528/QĐ-BXD ngày 11/6/2024.

Trong đợt này, Vicem thoái vốn tại một số đơn vị, gồm: Bao bì Hoàng Thạch, Bao bì Hà Tiên, Vicem Vận tải Hoàng Thạch, Công ty cổ phần Tấm lợp - Vật liệu xây dựng Đồng Nai và Công ty cổ phần Sông Đà 12.

Theo đó, Vicem sẽ chào bán toàn bộ 33.545 cổ phần của Công ty cổ phần Vicem Vận tải Hoàng Thạch với mệnh giá 100.000 đồng/cổ phần, giá khởi điểm cho toàn bộ lô cổ phần được xác định ở mức 10,43 tỷ đồng. Tại Công ty cổ phần Tấm lợp - Vật liệu xây dựng Đồng Nai, Vicem dự kiến bán đấu giá 3.402.366 cổ phần, giá khởi điểm 51,68 tỷ đồng. Với Công ty cổ phần Bao bì Hà Tiên, Vicem dự kiến bán 1,538 triệu cổ phần với giá khởi điểm 73,67 tỷ đồng.

Còn tại Bao bì Hoàng Thạch, số lượng cổ phần chào bán là 568.448 cổ phần, giá khởi điểm 43,14 tỷ đồng. Đối với Sông Đà 12, Vicem dự kiến đấu giá 1,2 triệu cổ phần với tổng giá khởi điểm 2,4 tỷ đồng.

Nếu thành công theo mức giá khởi điểm trong đợt thoái vốn tại 5 doanh nghiệp như công bố, Vicem sẽ thu về trên 180 tỷ đồng.

Tính đến cuối tháng 6/2025, Vicem có 17 công ty con trực tiếp, 4 công ty con gián tiếp và 10 công ty liên doanh, liên kết. Trong đó, Vicem sở hữu 38,45% tại Bao bì Hà Tiên, 27,76% tại Bao bì Hoàng Thạch, 51,61% tại Vicem Vận tải Hoàng Thạch, 12,51% tại Vật liệu xây dựng Đồng Nai và 24% tại Sông Đà 12.

Một số đơn vị mà Vicem góp vốn kinh doanh không hiệu quả. Đơn cử, Công ty cổ phần Tấm lợp - Vật liệu xây dựng Đồng Nai liên tiếp thua lỗ những năm gần đây (năm 2023 lỗ 99 tỷ đồng; lỗ lũy kế đến 31/12/2023 là 788 tỷ đồng). Với Sông Đà 12 cũng trong tình trạng kinh doanh thua lỗ. Cả hai công ty có dấu hiệu mất an toàn về tài chính.

Danh sách các công ty mà Vicem tiến hành thoái vốn thời gian tới sẽ chưa dừng lại. Theo Đề án Cơ cấu lại Tổng công ty giai đoạn 2021-2025, vẫn còn nhiều đơn vị, bao gồm các công ty con và công ty liên kết có vốn của Vicem, mà doanh nghiệp sẽ phải thoái toàn bộ vốn. Đơn cử, Công ty cổ phần Bao bì Bút Sơn (Vicem sở hữu 34,29% vốn), Bao bì Hải Phòng (Vicem sở hữu 48,99% vốn), Bao bì Bỉm Sơn (Vicem sở hữu 49% vốn), Xi măng Tây Đô (Vicem sở hữu 48,17% vốn)…

Mục tiêu là sắp xếp lại công ty con, xử lý các khoản đầu tư tài chính kém hiệu quả và từng bước khắc phục tình trạng lỗ kéo dài tại một số đơn vị trực thuộc.

Nỗ lực khắc phục thua lỗ

Vicem là doanh nghiệp thuộc Bộ Xây dựng, sở hữu 10 nhà máy trên cả nước với 16 dây chuyền sản xuất, công suất 20 triệu tấn clinker và 27 triệu tấn xi măng mỗi năm, với các thương hiệu Hà Tiên, Hải Phòng, Bỉm Sơn, Hoàng Thạch, Bút Sơn, Hoàng Mai...

Những năm gần đây, trước bối cảnh không thuận lợi của ngành xi măng (nguồn cung gần gấp đôi nhu cầu), cạnh tranh gay gắt giữa các nhà sản xuất, xu hướng chuyển dịch nhu cầu từ xi măng bao sang xi măng rời, trong khi giá bán xi măng tiếp tục giảm và chi phí nguyên, nhiên liệu đầu vào duy trì ở mức cao, nên hiệu quả kinh doanh của Vicem không khả quan.

Năm 2023 là năm đầu tiên doanh nghiệp đối mặt kinh doanh thua lỗ, với khoản lợi nhuận âm khoảng 1.129 tỷ đồng. Hết năm 2023, Công ty lỗ lũy kế khoảng 2.240 tỷ đồng.

Năm 2024, Vicem là đơn vị duy nhất trong số 6 doanh nghiệp trực thuộc Bộ Xây dựng kinh doanh thua lỗ. Cụ thể, lợi nhuận công ty mẹ của Vicem âm 236,8 tỷ đồng và lỗ hợp nhất 1.400 tỷ đồng.

Đầu năm nay, tại buổi làm việc với Vicem, Bộ trưởng Bộ Xây dựng Trần Hồng Minh đề nghị doanh nghiệp điều chỉnh lại kế hoạch sản xuất, kinh doanh năm 2025 của toàn Tổng công ty, rà soát toàn bộ quy trình hoạt động nhằm tiết kiệm chi phí, đặt mục tiêu có lãi trong năm 2025.

Nhờ thị trường xây dựng trong nước dần ấm lên, với nhiều dự án đầu tư công được triển khai và xuất khẩu cải thiện, tiêu thụ sản phẩm của Vicem đã có tác động tích cực.

Kết quả sản xuất, kinh doanh 9 tháng đầu năm của Vicem có sự xoay chuyển ấn tượng. Lũy kế tổng sản phẩm tiêu thụ đạt 18,174 triệu tấn, bằng 73,2% kế hoạch năm 2025 và tăng 7,4% so với cùng kỳ năm 2024, trong đó tiêu thụ xi măng đạt 16,136 triệu tấn, bằng 71,6% kế hoạch năm 2025 và tăng 8,7%.

Lũy kế lợi nhuận trước thuế (chưa tính chênh lệch tỷ giá cuối kỳ) 9 tháng của năm 2025 là 150,6 tỷ đồng, đạt 88,5% kế hoạch năm (170,2 tỷ đồng), tăng 1.250,7 tỷ đồng so với cùng kỳ năm 2024.

Căn cứ vào kết quả sản xuất, kinh doanh 9 tháng, lãnh đạo Vicem cho rằng, khả năng thực hiện kế hoạch kinh doanh đã đề ra cho cả năm là khả thi, doanh nghiệp sẽ thoát lỗ.

Trước đó, Thanh tra Bộ Tài chính cũng chỉ ra khoản đầu tư của Vicem vào một số công ty tiềm ẩn rủi ro mất vốn.

Thanh tra đề nghị Vicem rà soát, đánh giá các khoản tài chính tại các doanh nghiệp kinh doanh kém hiệu quả. Vicem phải chỉ đạo người đại diện phần vốn góp tại các bên này có ý kiến với Hội đồng Thành viên, Hội đồng Quản trị, xây dựng phương án cụ thể để khắc phục khó khăn tài chính, lỗ lũy kế kéo dài. Thanh tra cũng yêu cầu Vicem khẩn trương xem xét, quyết định thực hiện giám sát tài chính phù hợp với các công ty có dấu hiệu mất an toàn tài chính.