PGS. Nguyễn Đức Minh, đồng sáng lập FamilyMate

“Người bạn” của mỗi gia đình

Một số nghiên cứu gần đây cho thấy, trẻ em 5 - 15 tuổi dành hơn 90 phút mỗi ngày cho các nền tảng video ngắn như TikTok hay YouTube Shorts. Những nội dung 15 - 60 giây không đơn thuần là giải trí, mà là “liều thuốc phiện kỹ thuật số” kích thích não bộ trẻ em giải phóng dopamine, từ đó khiến trẻ dễ nghiện mạng xã hội, dễ mất kiểm soát và dần xa rời thế giới thực.

Trong khi về phía cha mẹ, cuộc sống bật rộn khiến họ đôi khi không dành đủ thời gian cho con cái. Vì thế, khoảng cách giữa cha mẹ và con cái cũng ngày càng nới rộng.

Từ thực tế đó, đội ngũ sáng lập FamilyMate mong muốn tạo ra một ứng dụng, với sứ mệnh hỗ trợ cha mẹ kết nối hiệu quả với con cái, để cha mẹ thực sự trở thành người đồng hành trong quá trình phát triển của trẻ.

Điểm bắt đầu của FamilyMate chính là một công cụ giúp cha mẹ kiểm soát thời gian sử dụng thiết bị điện tử của con cái, nhưng không theo cách hà khắc. Cụ thể, FamilyMate tập trung vào thiết lập ranh giới mềm bằng công nghệ Guardian AI - nơi trí tuệ nhân tạo đóng vai trò như “người bạn bảo vệ” trong gia đình.

Khác với các ứng dụng kiểm soát truyền thống vốn chỉ giới hạn thời gian một cách cứng nhắc, Guardian AI của FamilyMate sử dụng thuật toán học máy để nhận diện thói quen sử dụng thiết bị, xu hướng cảm xúc của trẻ và đưa ra các cảnh báo tới cha mẹ hoặc đề xuất điều chỉnh hợp lý.

Ví dụ, khi thời gian cho phép sử dụng sắp hết, FamilyMate sẽ tự động báo trước cho con 5 phút. Khoảng thời gian này đủ để trẻ kết thúc một video đang xem dở, lưu lại tiến trình game, giúp trẻ chuẩn bị tinh thần và không cảm thấy bị ngắt đột ngột gây khó chịu.

Hoặc khi hết giờ, ứng dụng không khóa máy một cách cứng nhắc. Trẻ có lựa chọn gửi yêu cầu đến máy cha mẹ để xin thêm 15 phút hoặc 30 phút, kèm theo lý do cụ thể. Cơ chế này biến việc dùng thêm thời gian thành một cuộc đối thoại, nơi cha mẹ là người đưa ra quyết định cuối cùng. Trong quá trình đó, trẻ cũng học được cách trình bày quan điểm, tăng tính tự giác và kỷ luật.

Ông Minh cho rằng, vấn đề lớn nhất hiện nay không phải việc trẻ con dùng mạng Internet quá nhiều, mà là cha mẹ không thể cùng con thiết lập ranh giới lành mạnh, không biết bắt đầu từ đâu để giao tiếp với con trong thời đại số.

Xuất phát điểm từ một người làm trong ngành giáo dục, với hàng chục năm kinh nghiệm, ông Minh từng chứng kiến nhiều học sinh rơi vào tình trạng mất phương hướng, một phần do sự đứt gãy trong kết nối với cha mẹ. “Có em chọn ngành học không phù hợp, sau đó chán nản, bỏ học, chơi game, rồi trượt dài… Tôi tin, nếu cha mẹ hiểu con hơn, kết nối với con sớm hơn, nhiều bi kịch có thể được ngăn lại”, ông Minh chia sẻ.

Tham vọng vươn ra toàn cầu

FamilyMate được lên ý tưởng từ tháng 10/2024 và ra mắt chính thức vào tháng 5/2025, hiện có 5.000 người dùng với nhiều phản hồi tích cực. Tuy nhiên, theo ông Minh, Việt Nam chỉ là điểm khởi đầu của một hành trình lớn hơn. “Chúng tôi đã xác định mục tiêu vươn ra toàn cầu”, ông Minh nói.

Theo thống kê từ MarketsandMarkets, chỉ riêng thị trường phần mềm kiểm soát của phụ huynh toàn cầu (parental control software) đã được định giá khoảng 2,2 tỷ USD vào năm 2023 và dự kiến vượt 4 tỷ USD vào năm 2028, với tốc độ tăng trưởng kép hàng năm (CAGR) khoảng 12%. Đây là một trong những thị trường tiềm năng nhất trong lĩnh vực edtech và công nghệ gia đình.

Không chỉ dừng lại ở kiểm soát, nhiều công ty lớn đang đầu tư mạnh vào giải pháp đồng hành cùng trẻ trong không gian mạng, từ trí tuệ nhân tạo (AI), công nghệ cảm xúc cho đến tích hợp với thiết bị Internet vạn vật (IoT) trong nhà. Với ưu thế là sản phẩm “make in Vietnam” và có tính linh hoạt cao, đội ngũ sáng lập tin rằng, FamilyMate có thể thích ứng với từng thị trường bản địa, dễ dàng điều chỉnh theo hành vi và văn hóa của khách hàng.

Tuy nhiên, nhóm sáng lập lựa chọn chiến lược “chậm mà chắc”, không “bung” ra đồng loạt, mà sẽ lần lượt chinh phục từng thị trường, trước mắt là thị trường Bắc Mỹ trong nửa cuối năm 2025. “FamilyMate là sản phẩm ứng dụng AI trong một lĩnh vực thiên về tâm lý. AI không thể học chung cho mọi thị trường. Phải mất thời gian huấn luyện lại để hiểu hành vi và văn hóa người dùng địa phương”, ông Minh lý giải.

Khác với nhiều sản phẩm phần mềm được cung cấp dưới dạng miễn phí, FamilyMate hiện có giá 799.000 đồng/năm. Theo ông Minh, đây không phải vì lợi nhuận, mà vì một tâm lý phổ biến: “Cái gì miễn phí thường ít được coi trọng”. Ông từng chứng kiến nhiều ứng dụng tiếng Anh được cài cho trẻ em, nhưng bị bỏ quên vì cha mẹ không thực sự hướng dẫn, hỗ trợ con. “Chúng tôi muốn người dùng nghiêm túc với việc giáo dục con và mức phí này là một cách để xác lập cam kết”, đại diện Family Mate chia sẻ.

Ứng dụng đặt mục tiêu đạt 10.000 người dùng vào cuối năm nay, đồng thời tiến hành gọi vốn vòng pre-seed từ các nhà đầu tư chiến lược.

Trong tương lai, FamilyMate không chỉ dừng ở việc kiểm soát thời gian trẻ sử dụng thiết bị điện tử. Ứng dụng đặt mục tiêu mở rộng ra nhiều tính năng, như AI tư vấn tâm lý cho cha mẹ và con cái, AI hỗ trợ học tập, AI phân tích hành vi để đưa ra gợi ý phù hợp cho định hướng nghề nghiệp...

Dù khẳng định sẽ nỗ lực hết mình, song đại diện FamilyMate cho biết, hiệu quả của ứng dụng còn phụ thuộc vào từng gia đình, từng cha mẹ. “Công nghệ chỉ mang tính chất cung cấp thông tin. Cha mẹ đừng kỳ vọng rằng, công nghệ sẽ giải quyết được mọi vấn đề, đặc biệt là vấn đề về tâm lý. Không một ứng dụng nào có thể thay thế cha mẹ trên hành trình phát triển của mỗi đứa trẻ”, ông Minh nói.