Kế hoạch thoái vốn khỏi nhiệt điện

Quy hoạch Phát triển điện lực quốc gia thời kỳ 2021 - 2030, tầm nhìn đến năm 2050 (Quy hoạch Điện VIII) vừa được phê duyệt đã đề ra lộ trình cắt giảm điện than mạnh mẽ để chuyển đổi, thay thế bằng các nguồn năng lượng sạch, đặc biệt là điện gió và điện khí. Cụ thể, nhiệt điện than dự kiến giảm từ 32,5% trong tổng cơ cấu nguồn điện (năm 2022) xuống 19% (năm 2030) và tới năm 2050 sẽ về 0%.

Sớm nắm bắt được xu hướng ưu tiên phát triển năng lượng tái tạo và giảm dần nguồn điện từ các nhà máy nhiệt điện than, nên từ năm 2022, tại kỳ họp Đại hội đồng cổ đông thường niên, ông Huỳnh Thanh Hải, Tổng giám đốc REE đã cho biết, Tập đoàn có kế hoạch thoái vốn khỏi nhiệt điện và đã có lộ trình bán vốn tại Công ty cổ phần Nhiệt điện Phả Lại.

Động thái này cho thấy, REE không còn mong muốn tăng đầu tư vào dự án nhiệt điện than.

Những năm trước, REE đã đẩy mạnh đầu tư vào nhiều doanh nghiệp nhiệt điện than, trong đó đỉnh điểm là giai đoạn cuối năm 2019. Theo số liệu thống kê tại ngày 31/12/2019, REE đầu tư 470,65 tỷ đồng vào Nhiệt điện Quảng Ninh (mã QTP); 1.449,71 tỷ đồng vào Nhiệt điện Phả Lại (mã PPC); 75,02 tỷ đồng vào Nhiệt điện Ninh Bình (mã: NBP) và 32,62 tỷ đồng vào Nhiệt điện Hải Phòng (mã HND).

Tuy nhiên, thời điểm cuối quý I/2023, giá trị khoản đầu tư vào Nhiệt điện Quảng Ninh của REE chỉ còn 16,55 tỷ đồng, giảm hơn 454 tỷ đồng.

Mới đây, sau nhiều năm giữ tỷ lệ 24,14% tại Nhiệt điện Phả Lại và ghi nhận đầu tư vào công ty liên kết với Nhiệt điện Phả Lại, từ ngày 11/5 đến ngày 8/6/2023, REE đăng ký bán 3,2 triệu cổ phiếu PPC để giảm sở hữu về còn 23,14% vốn điều lệ.

Theo tìm hiểu của phóng viên Báo Đầu tư, giá trị đầu tư của REE vào Nhiệt điện Phả Lại từ năm 2019 đến cuối quý I/2023 có biến động, song tỷ lệ sở hữu vẫn duy trì. Việc biến động này là do điều chỉnh cổ tức nhận được và kết quả kinh doanh tại Nhiệt điện Phả Lại, không phải biến động do thoái vốn.

Về hoạt động của Nhiệt điện Phả Lại, kể từ năm 2002 sau khi đưa vào vận hành tổ máy số 6 (dây chuyền II), công ty này không triển khai thêm nhà máy mới và đang sở hữu tổng công suất 1.040 MW. Do nhà máy đã đi vào vận hành nhiều năm, chi phí khấu hao, chi phí lãi vay đã giảm xuống mức thấp, nên Nhiệt điện Phả Lại không có khả năng cải thiện biên lợi nhuận ròng từ việc tiết giảm 2 khoản mục chi phí này và không có khả năng mở rộng công suất.

Nguồn thu chính của REE có thể bị tác động

Trong nhiều năm trở lại đây, mảng năng lượng nói chung và thủy điện nói riêng vẫn là lĩnh vực đóng góp lợi nhuận lớn nhất cho REE.

Năm 2021, mảng năng lượng đóng góp 873 tỷ đồng lợi nhuận cho REE (chiếm 47,1% tổng lợi nhuận của Công ty), trong đó, thủy điện đóng góp 648 tỷ đồng (chiếm 34,9% tổng lợi nhuận.

Năm 2022 - năm đầu tiên Dự án Thủy điện Thượng Kon Tum ghi nhận tròn một năm tài chính, mảng năng lượng tiếp tục đóng góp 1.666 tỷ đồng lợi nhuận (chiếm 61,9% tổng lợi nhuận), trong đó, mảng thủy điện đóng góp 1.443 tỷ đồng (chiếm 53,6% tổng lợi nhuận).

Đứng thứ 2 về tỷ lệ đóng góp lợi nhuận cho REE là văn phòng cho thuê và bất động sản. Nhưng trái ngược với lĩnh vực năng lượng, năm 2022, lợi nhuận từ lĩnh vực văn phòng cho thuê và bất động sản giảm 8,1% so với năm 2021, về mức 579 tỷ đồng, chiếm hơn 21,5% tổng lợi nhuận của Công ty. Các lĩnh vực còn lại chỉ đóng góp 445 tỷ đồng, chiếm 16,5% tổng lợi nhuận của REE trong năm 2022.

Có thể thấy, với việc đóng góp 53,6% tổng lợi nhuận năm 2022, mảng thủy điện đã, đang và sẽ tiếp tục là nguồn thu chính của REE trong năm 2023 và những năm sắp tới.

Tuy nhiên, theo dự báo của các cơ quan khí tượng, hiện tượng El Nino có thể xuất hiện từ nửa cuối mùa hè năm 2023 khiến nắng nóng nhiều hơn và gay gắt hơn.

Công ty Chứng khoán SSI phân tích, điều kiện thủy văn của các nhà máy thủy điện duy trì tích cực cho đến hết quý I/2023 và có thể trở nên kém thuận lợi hơn trong 6 tháng cuối năm. Sản lượng từ nhà máy thủy điện dự báo giảm 8% so với năm trước. Điều này có thể tác động không tích cực lên kết quả kinh doanh hợp nhất của REE, vì hơn một nửa lợi nhuận sau thuế của Công ty đến từ mảng thủy điện.

Dù vậy, nếu hiện tượng El Nino xuất hiện trở lại như dự báo, các nguồn điện từ nhiệt điện khí và than sẽ được tăng cường huy động để thay thế và bổ sung cho nguồn điện từ các nhà máy thủy điện bị suy giảm. Yếu tố này liệu có tác động tới kế hoạch đầu tư, kinh doanh của REE? Câu trả lời đang ở phía trước.