Thách thức đặt ra cho tân Thống đốc Ngân hàng Trung ương Nhật Bản là nền kinh tế vẫn ở dưới mức trước đại dịch Covid-19 và quá trình phục hồi thậm chí chậm lại do nguy cơ suy thoái toàn cầu. Ảnh: AFP

Theo Bloomberg, ông Kazuo Ueda chính thức tiếp quản vị trí Thống đốc Ngân hàng Trung ương Nhật Bản (BOJ) nhiệm kỳ 5 năm vào ngày 9/4, kế thừa chương trình kích thích tiền tệ từ người tiền nhiệm Kuroda với khoản chi 11.700 tỷ USD để theo đuổi mục tiêu ổn định lạm phát ở mức 2%.

Phần lớn các nhà quan sát Ngân hàng Trung ương Nhật Bản cho rằng tân Thống đốc được giao nhiệm vụ "hạ cánh mềm" cho chương trình kích thích trên hơn là mở rộng quy mô, bởi các dấu hiệu về tác dụng phụ của chương trình này đã chồng chất.

Tân Thống đốc Ueda sẽ chủ trì buổi họp báo ra mắt vào tối thứ hai (10/4 - BTV), cùng với hai Phó thống đốc Shinichi Uchida và Ryozo Himino.

Ông Ueda có thể sẽ gợi ý về bất kỳ ý định thay đổi chính sách nào trong cuộc họp báo đầu tiên với tư cách là Thống đốc, sau cuộc gặp được mong đợi với Thủ tướng Nhật Bản Fumio Kishida.

Trước đó, ông Ueda đã cho rằng cần phải nới lỏng tiền tệ, tập trung nhiều hơn cho thị trường và dự định điều chỉnh chương trình kiểm soát đường cong lợi suất trái phiếu để hạn chế tác động tiêu cực của khung chính sách.

Cho dù tân Thống đốc có thể giữ nguyên mọi thứ trong một thời gian, nhưng thị trường đã xuất hiện tín hiệu cho thấy các nhà giao dịch đang tự bảo vệ mình trước những đợt điều chỉnh đường cong lợi suất tiềm ẩn, bởi thực tế là lợi suất trái phiếu 10 năm của Nhật Bản đã tăng trở lại.

Diễn biến trên hoàn toàn trái ngược với những gì xảy ra ở các nền kinh tế lớn khác, nơi áp lực tăng lãi suất đã giảm bớt sau các cuộc khủng hoảng ngân hàng ở Mỹ và châu Âu.

Theo Bloomberg, Thống đốc Ueda cho đến nay vẫn giữ quan điểm trung lập về chính sách tiền tệ, không giống như người tiền nhiệm Kuroda, người đã bắt đầu nhiệm kỳ của mình vào năm 2013 với cam kết rõ ràng về việc tăng cường kích thích kinh tế.

Trong phiên điều trần đầu tiên trước Quốc hội Nhật Bản vào tháng 2/2023, ông Ueda cho biết trách nhiệm lớn nhất của ông là đưa ra quyết định đúng đắn vào đúng thời điểm cho chính sách khi cần thiết, cho dù đó là thay đổi hướng tới bình thường hóa hay tiếp tục chính sách kích thích.

"Nếu tôi được bổ nhiệm làm Thống đốc BOJ, nhiệm vụ của tôi không phải là nghĩ ra một loại chính sách tiền tệ đặc biệt, kỳ diệu nào đó", ông Ueda nói vào ngày 24/2.

Tân Thống đốc 71 tuổi này dự kiến tổ chức cuộc họp chính sách đầu tiên trong hai ngày 27-28/4. Theo kết quả khảo sát được Bloomberg được công bố vào đầu tháng trước, do ngày càng có nhiều dấu hiệu suy giảm chức năng tài chính, nên hầu hết các nhà quan sát đều kỳ vọng Ngân hàng Trung ương Nhật Bản sẽ áp dụng một số biện pháp thắt chặt chính sách vào tháng 6 tới.

Những người hiểu rõ về ông Ueda trong nhiều thập kỷ, bao gồm cả nguyên Thống đốc Kuroda, đều cho rằng ông Ueda là sự lựa chọn tuyệt vời cho vị trí thống đốc, với xuất thân từ gia đình có bề dày trí thức và nhiều kinh nghiệm thực tế với tư cách là cựu thành viên Hội đồng quản trị Ngân hàng Trung ương Nhật Bản vào khoảng đầu những năm 2000.

Khoảng 94% các nhà kinh tế cho rằng ông Ueda là một lựa chọn tốt, hoặc ít nhiều là một lựa chọn tốt, theo kết quả thăm dò mới đây của Bloomberg.

Ông Ueda lấy bằng tiến sĩ tại Học viện Công nghệ Massachusetts sau khi tốt nghiệp Đại học Tokyo, và được cựu Bộ trưởng Tài chính Mỹ Larry Summers mệnh danh là Ben Bernanke (cựu Chủ tịch Cục Dự trữ Liên bang Mỹ - nhà kinh tế học nhận giải Nobel) của Nhật Bản.

Ông Ueda đã trở thành thành viên Hội đồng quản trị Ngân hàng Trung ương Nhật Bản vào năm 1998 và giữ chức vụ này trong 7 năm. Trong nhiệm kỳ của ông, Nhật Bản đã đương đầu với hậu quả của cuộc khủng hoảng tài chính và giảm phát. Ông Ueda là "trụ cột đảm bảo lý thuyết của chúng tôi được thực thi", Thống đốc Ngân hàng Trung ương Nhật Bản Toshihiko Fukui (2003 - 2008) nói tại cuộc họp chia tay ông Ueda.

Thách thức đặt ra cho tân Thống đốc Ueda là nền kinh tế Nhật Bản vẫn ở dưới mức đại dịch Covid-19. Trước nguy cơ suy thoái toàn cầu, quá trình phục hồi của Nhật Bản thậm chí còn chậm hơn.

Ngoài ra, áp lực lạm phát có chiều hướng tăng lên khi các doanh nghiệp nhanh chóng đẩy chi phí tăng cao sang tay người tiêu dùng và tăng lương mạnh nhất kể từ đầu những năm 1990.